Henryk Rzewuski. Talent na miarę Sienkiewicza
Henryk Rzewuski był klasycznym przykładem konserwatyzmu szlacheckiego, opartego na zasadach prowokacyjnej niemal apologii tego, co było dawniej. Nieprzeciętny talent gawędziarza łączył z iście fotograficzną pamięcią.
2024-05-03, 05:40
233 lat temu, w 1791 roku, urodził się Henryk Rzewuski, pisarz i publicysta, krytyk Rzeczpospolitej i szlacheckich obyczajów.
Już w kołysce otrzymał patent na chorążego regimentu Potockich. Po ojcu odziedziczył dobra Cudnowskie na Wołyniu, pychę rodową oraz poglądy ugruntowane wychowaniem przez emigrantów z rewolucyjnej Francji i wpływami współczesnej myśli konserwatywno-klerykalnej.
Nieprzeciętny talent gawędziarza łączył z iście fotograficzną pamięcią, która wedle świadectwa Mickiewicza mieściła, obok dat i najdrobniejszych szczegółów, nawet herby, przydomki i koligacje wszystkich domów szlacheckich Rzeczpospolitej.
Henryk Rzewuski był klasycznym przykładem konserwatyzmu szlacheckiego, opartego na zasadach prowokacyjnej niemal apologii tego, co było dawniej. Urodził się w 1791 roku, w dniu uchwalenia Konstytucji 3 Maja, której był otwartym krytykiem.
REKLAMA
Życiorys miał barwny. W 1809 roku brał udział w wojnie z Austrią, później wyjechał do Rzymu, gdzie spotkał się z Mickiewiczem. Opowiadał mu różne zdarzenia z życia szlachty. W ten sposób powstały "Pamiątki Pana Seweryna Soplicy". Dzieło, którego autorstwa przez wiele lat się wypierał.
Po powrocie z zagranicy Rzewuski przeszedł wyraźną ewolucję poglądów. Zaczął propagować serwilizm. Był urzędnikiem do specjalnych poruczeń przy gubernatorze warszawskim, co ściągnęło na niego kolejną infamię ze strony społeczeństwa.
Wcześniej oburzył tekstami publikowanymi pod pseudonimem Jarosza Bejły, w których potępiał oświeceniowe ideały, dążenia niepodległościowe Polaków. Zbulwersował opinię publiczną także "Pamiętnikami Bartłomieja Michałowskiego". Naczelną zasadą tego utworu, który wielu później przyjmowało za autentyczny, była całkowita lojalność wobec kolejnych rządców zasiadających w Warszawie. W tym utworze znajdujemy nawet pochwałę konfederacji targowickiej.
W 1825 roku podróżował z Adamem Mickiewiczem po Krymie, a jego opowieści miały wpłynąć na decyzję poety o pracy nad "Panem Tadeuszem".
REKLAMA
- Rzewuski reprezentował talent literacki na miarę Sienkiewicza, który został później zmarnowany na skutek dziwnego regresu , jego fanaberii, lekceważącego stosunku do społeczeństwa, przeszłości narodowej i własnego talentu – mówił na antenie Polskiego Radia gość audycji z cyklu "Anegdoty i fakty".
Posłuchaj
mjm
REKLAMA