Konferencja kairska. Wojna z Japonią do bezwarunkowej kapitulacji

W rezydencji amerykańskiego ambasadora w Egipcie, Alexandra Kirka, spotkali się prezydent Stanów Zjednoczonych Franklin Delano Roosevelt, premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill oraz przywódca Chin generalissimus Czang Kaj-szek. 

Japonia pożera Azję

Ekspansywna, imperialistyczna polityka Cesarstwa Japonii godziła w interesy państw, których przedstawiciele spotkali się w Kairze. Atak na Pearl Harbor 7 grudnia 1941 roku wciągnął dotychczas ledwie sprzyjające aliantom Stany Zjednoczone do wojny, był też rękawicą rzuconą USA w pojedynku o dominację nad regionem Pacyfiku. Japończycy zajęli także Filipiny, będące wówczas terytorium zależnym USA. Cesarskie wojska wypierały siły brytyjskie i francuskie z ich dotychczasowych azjatyckich kolonii. Padł m.in. Singapur, kluczowy dla brytyjskiego panowania w Azji Południowo-Wschodniej.

Powiązany Artykuł

Inwazja na Mandżurię – bezczynność Ligi Narodów

Największe zagrożenie Japończycy stanowili jednak dla rozdartych chaosem wewnętrznym Chin. Od 1931 roku kontrolowali Mandżurię, najbogatszą w zasoby naturalne część Państwa Środka. Utworzyli tam w 1932 roku marionetkowe państwo Mandżukuo. W 1937 roku sprowokowali kolejną wojnę, zajmując wybrzeże - najbardziej rozwiniętą część kraju. Okupacja japońska była krwawa, japońskie wojsko wykorzystywało Chińczyków jako żywe manekiny do ćwiczeń z bagnetami, w Nankinie doszło do masakry ludności cywilnej miasta, szacunkowa liczba zabitych sięga nawet 400 tys. ofiar. 

Ratunek dla reżimu Kaj-szeka

Nic dziwnego, że konferencja miała największe znaczenie dla generalissimusa Czang Kaj-szeka. Układ z zachodnimi potęgami wzmacniał jego pozycję w walce wewnętrznej o panowanie Państwie Środka. Wobec zagrożenia japońskiego kierowany przez Kaj-szeka Kuomitang, w nadziei na dostawy sprzętu i zaopatrzenia z ZSRR, zawarł strategiczny sojusz z komunistami Mao Zedonga.

- Stalin napisał długi list do Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Chin, wzywając do uratowania Czang Kaj-szeka, jako jedynego człowieka, który jest w stanie zjednoczyć chiński lud przeciwko Japonii - mówił prof. Jan Rowiński w audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku".

Posłuchaj

Sylwetkę Czang Kaj-szeka przybliża prof. Jerzy Rowiński w audycji z cyklu "Postacie XX wieku" Sławomira Szofa (04.09.1993) 27:24

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Generalissimus zdawał sobie sprawę, że jest to raczej zawieszenie broni na czas starcia z Japończykami niż zapowiedź pokoju, dlatego pilnie potrzebne mu było wsparcie sojuszników zewnętrznych. 

Powiązany Artykuł

Czang Kaj-szek - marszałek, który przegrał wojnę o swój kraj

Z tego powodu na kairskiej konferencji w roli tłumaczki i zastępczyni Kaj-szekowi towarzyszyła żona Song Meiling. Madame Czang, jak nazywano ją na Zachodzie, wywodziła się z bogatej rodziny chińskich metodystów, studiowała na amerykańskich uniwersytetach. Znakomicie władała językiem angielskim, była inteligentna i piękna, potrafiła zjednać sobie zachodnich polityków.

Postanowienia konferencji 

Najważniejsze gwarancje padły właśnie wobec Chin. W wydanej 26 listopada deklaracji kairskiej, alianci zobowiązywali się do walki z Japonią do jej bezwarunkowej kapitulacji. Ustalono także, że do Państwa Środka powrócą okupowane przez Japończyków terytoria - Mandżuria i Formoza (ob. Tajwan). Korea, zgodnie z literą deklaracji, miała być po wojnie wolna i niezależna. Japonia miała wrócić do stanu posiadania sprzed 1914 roku. 

Powiązany Artykuł

Amerykańskie bomby czy sowieckie bagnety? Co zmusiło Japonię do kapitulacji

Na konferencji zabrakło Józefa Stalina. Związek Sowiecki był wówczas związany z Japonią paktem o nieagresji, którego żadna ze stron nie miała zamiaru wówczas łamać, by nie wdawać się w wojnę na dwa fronty. Sowieci złamali pakt dopiero 9 sierpnia 1945 roku, atakując okupowane przez Japończyków tereny Korei i Mandżukuo.

Churchill i Roosevelt spotkali się ze Stalinem dwa dni po zakończeniu konferencji kairskiej, 28 listopada w Teheranie. Było to pierwsze spotkanie Wielkiej Trójki, na którym alianci podejmowali decyzję o powojennym kształcie Europy.

bm