15 lat temu zmarł Tele Santana. Brazylijski geniusz futbolu

Brazylijczyk przyszedł na świat 6 lipca 1931 roku, w malutkiej górniczej miejscowości Itabarito w stanie Minas Gerais. Piłka nożna była pasją całej rodziny. Jego ojciec piastował poważną funkcję prezesa i trenera jednego z lokalnych klubów America Recreativo de Sao Joao Del Rey. Tam Santana stawiał pierwsze piłkarskie kroki. Zdobywanie goli go pochłonęło. To był jego piłkarski świat. Był na tyle dobrym napastnikiem, że już w wieku 18 lat zadebiutował we Fluminense FC z Rio de Janeiro. Spędził tam 9 lat. Wystąpił w 557 spotkaniach, w których zdobył 165 bramek. Karierę piłkarską zakończył w 1963 roku w zespole CR Vasco da Gama.

Tele Santana trener

Sześć lat przygotowywał się merytoryczne do funkcji trenera. Przeszedł szereg szkoleń teoretycznych, co wraz z wieloletnią praktyką pozwoliło mu stworzyć wyjątkowy styl. W roku 1970 przejął Atletico Mineiro z Belo Horizonte, stolicy jego rodzinnego stanu Minas Gerais. Już w następnym sezonie zdobył mistrzostwo kraju. Styl jaki prezentowali jego zawodnicy zadziwił całą Brazylię. Piękny technicznie, ukierunkowany na grę ofensywną. Kibice traktujący futbol jak religię, natychmiast go pokochali. Stał się bardzo popularnym trenerem. Kluby go rozchwytywały. W końcu dostrzegły go władze Brazylijskiej Konfederacji Piłki Nożnej. Szukały trenera, który miał poprowadzić "Canarinhos" do zdobycia mistrzostwa świata. Brazylia po raz ostatni wywalczyła tytuł w 1970. Objął drużynę narodową w 1980 roku, dwa lata przed czempionatem w Hiszpanii.

„Joga Bonito” - „Piękna Gra”

Styl, który został stworzony przez Santanę ma swoje korzenie w latach sześćdziesiątych XX wieku. W brazylijskiej piłce dominował kult techniki. Król futbolu, Pele, pokazał jak piękna może być piłka nożna. W tamtym czasie gra była ukierunkowana na ofensywę, przedkładała widowisko nad nudną obronę. Liczyło się strzelenie większej liczby bramek. Takie właśnie podejście kochają kibice. To chcą oglądać na stadionach świata. I to dał im Santana.

REKLAMA

”Joga Bonito” to termin, którego Brazylijczycy używali do opisania swojego stylu piłki nożnej, w którym bardziej przypomina ona taniec z dryblującym graczem, zuchwałym podaniem, uderzeniem i graniem z absolutną swobodą bez narzuconych taktycznych ograniczeń.

Piłka nożna - okrutna gra

Na mundial w Hiszpanii lecieli jako zdecydowani faworyci. Przez dwa lata Santana zbudował drużynę marzeń. Tworzyły ją największe indywidualności piłkarskie tamtych lat.

"Reprezentacja 1982 roku była genialna. Spędziliśmy razem trzy lata. Wszyscy grali zawodowo w Brazylii. Cały czas byliśmy razem, więc pomogło to stworzyć wspaniałą atmosferę, także wśród brazylijskich fanów. Jednak czasami na mundialu nie daje to szansy na nie popełnienie błędów. Tele Santana nie opierał się wyłącznie na wynikach: jeśli muszę zmuszać moją drużynę do ciągłego wygrywania, bez względu na wszystko, idę do domu” - opisał zespól Zico.

W grupie eliminacyjnej Brazylijczycy pokonali ZSRR (2:1), Szkocję (4:1) oraz Nową Zelandię (4:0).W drugiej rundzie rozprawili się, z ówczesnym mistrzem globu, Argentyną (3:1). W drugim meczu tej fazy turnieju trafili na Włochy. Jedno z najlepszych spotkań, w historii futbolu, zakończyło się sukcesem Italii 3:2. Taka jest piłka. Nie zna kompromisów. Dobra dyspozycja jednego zawodnika może doprowadzić do wyeliminowania zdecydowanie lepszego zespołu.

REKLAMA

„Gdybyśmy wygrali ten mecz, piłka nożna byłaby inna. Zamiast tego zaczęliśmy tworzyć piłkę nożną opartą na uzyskiwaniu wyniku za wszelką cenę, piłkę nożną opartą na przełamywaniu ruchu przeciwnika, faulowaniu ” - powiedział po meczu Zico.

Santana był jedynym trenerem reprezentacji, który po porażce, był witany w Brazylii jak zwycięzca.

Cztery lata później próbował ponownie wywalczyć Puchar Świata

Po mistrzostwach w Hiszpanii przeniósł się do Arabii Saudyjskiej. Tam odnosił sukcesy z miejscowymi klubami. Jednak przed następnym mundialem, w 1986 w Meksyku, uznano, że to właśnie on powinien poprowadzić "Canarinhos". Niestety efekt był podobny do tego, który osiągnął cztery lata wcześniej. W 1/8 Brazylia rozjechała reprezentację Polski 4:0. W ćwierćfinale mierzyła  się z Francją. W regulaminowym czasie gry wynik brzmiał 1:1. Przegrała ten pojedynek w rzutach karnych.

„Największym osiągnięciem jest zdobycie uznania dla twojego stylu gry. Taka gra jest czymś, co można powiedzieć o drużynie z 1982 roku" - mówił w jednym z wywiadów telewizyjnych Holender Johan Cruijff.

REKLAMA

Santana ponownie trenował Brazylię w 1986 roku, ale ponieważ jego rozgrywający nie byli w najlepszej formie, jak Zico i Socrates, odpadli w ćwierćfinale z Francją w rzutach karnych.

Sukcesy w brazylijskim futbolu klubowym 

Pokazał swój geniusz w momencie, kiedy objął klubowy zespół Sao Paolo FC. W roku 1991 zdobył mistrzostwo kraju. Wygrał najważniejsze w Ameryce Południowej rozgrywki Copa Libertadores i to dwa razy z rzędu. Jako pierwszy klub z Brazylii, rok po roku, wywalczył Puchar Interkontynentalny. W 1992 pokonał 2:1 prowadzoną przez Cruijffa FC Barcelonę. Rok później pokonał 3:2 włoski AC Milan. To były złote lata „Joga Bonito”. Pokazał całemu światu, że można pięknie grać. Jego styl wywarł ogromny wpływ na najlepszych szkoleniowcach europejskich. Globalna piłka nożna zmieniła się. Santana udowodnił wszystkim, że nigdy nie zrezygnuje z „Pięknej Gry”. Wykazał, że Brazylia nie stanie się taka sama jak reszta świata. To inni musieli się zmienić. 

Zmarł 21 kwietnia 2006 

W roku 1996 Brazylijczyk dostał wylewu. Nie mógł kontynuować swojego dzieła. Dodatkowo chorował na cukrzycę. 21 kwietnia 2006 roku przegrał swój ostatni mecz w życiu.

„Obecnie wiele krajów gra tak samo jak Brazylia (…). Zespoły są dobre technicznie. Zawodnicy wiedzą, jak radzić sobie z piłką. Piłka nożna stała się globalna i ma więcej fantazji w stylu gry. Świat futbolu ujednolicił się i bardzo się zmienił” - opisał spuściznę Tele Santany i jego wpływ na dzisiejszą piłkę nożną Jose Altafini, zawodnik, któremu w 1958 roku miejsce w reprezentacji Brazylii odebrał Pele.

REKLAMA

AK