Dioklecjan. Reformator cesarstwa i prześladowca chrześcijan
- Jego wielkość można mierzyć umiejętnością narzucenia swojego przewodnictwa - mówiła o Dioklecjanie prof. Ewa Wipszycka-Bravo. - Cesarz stanowić powinien wzór dla polityków: zrobił, co było w jego mocy dla uzdrowienia sytuacji w państwie, po czym odsunął się od życia publicznego.
2023-12-22, 05:35
22 grudnia 244 roku urodził się Dioklecjan, późniejszy cesarz Imperium Rzymskiego.
Cień dawnej potęgi
Dioklecjan objął władzę w sposób typowy dla cesarzy późnego okresu Imperium: przy poparciu wojska i dzięki zamordowaniu głównego przeciwnika politycznego. Cesarstwo Rzymskie w chwili objęcia przez niego władzy, w 284 roku, było już tylko cieniem dawnej potęgi.
- Cesarstwo Rzymskie miało za sobą 50 lat koszmaru - mówiła prof. Ewa Wipszycka-Bravo w audycji Elizy Bojarskiej z cyklu "Lekcja historii". - Był taki moment, dokładnie w połowie wieku, kiedy doszło do porozumienia między Gotami, którzy atakowali Cesarstwo Rzymskie na granicy bałkańskiej. Zbudowali flotę, potrafili przepłynąć przez cieśniny i wejść na Morze Egejskie i atakować porty położone na brzegu. W tym samym czasie nastąpił zmasowany atak perski na Azję Mniejszą.
REKLAMA
Posłuchaj
Konserwatywna rewolucja
- Wyraźnie Dioklecjan chciał powrócić do starej tradycji cesarskiej adopcji najlepszych, stworzyć ekipę, która będzie w stanie prowadzić wojnę na granicach - wyjaśniała prof. Ewa Wipszycka-Bravo.
Plan się powiódł: współrządzący kwartet uporał się z chaosem wewnętrznym w państwie i utrzymywał wrogów imperium poza granicami cesarstwa. Wśród reform wewnętrznych wymienić należy między innymi wprowadzenie nowego podziału administracyjnego kraju, ustalenie cen maksymalnych i stałych podatków.
Prześladowca chrześcijan
Dioklecjan upatrywał siłę państwa w jego pogańskim charakterze. Za jego czasów nastąpił powrót do akcentowania kultu dawnych bogów, który słabł na rzecz nowych religii: manicheizmu i chrześcijaństwa. Politeistyczną religię Rzymu wykorzystał jako instrument umocnienia władzy. W myśl opracowanej przez niego zasady dominatu, władca był przedstawiany i traktowany jako istota półboska.
REKLAMA
Obie monoteistyczne religie zdobywające rzesze nowych wyznawców nie zezwalały na oddawanie czci cesarzowi, dlatego w 303 roku Dioklecjan zarządził prześladowania. Dwa lata później reformator dobrowolnie abdykował i osiadł w ukochanej Dalmacji, gdzie pozostał do śmierci w 313 lub 316 roku.
bm
REKLAMA