"Byli sąsiadami: ludzkie wybory i zachowania w obliczu Zagłady". Wystawa w muzeum w Markowej

Powiązany Artykuł

Pamięci Polaków Ratujących Żydów - zobacz serwis historyczny

Ekspozycja - stworzona przez United States Holocaust Memorial Museum - będzie prezentowana w muzeum w Markowej do końca września 2022 roku. Jej otwarcie odbyło się w ramach Podkarpackich Dni Pamięci o Ofiarach Holokaustu.

"To, co niewyobrażalne, zawsze jest możliwe"

Jak zaznaczył podczas konferencji prasowej Waldemar Rataj, dyrektor Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów, wystawa z Muzeum Holocaustu w Waszyngtonie trafia do Markowej jako do pierwszego miejsca w Polsce.

"To, że wystawa gości w naszym Muzeum, ma wielkie znaczenie symboliczne. My bowiem, w Muzeum Ulmów, mamy własne spojrzenie na ludzkie wybory dokonywane w czasach niemieckiej okupacji w Polsce. Te dwie wystawy w pewien sposób wchodzą ze sobą w dialog. Ufamy, że ten dialog przyniesie dobre owoce", powiedział. Muzea, zauważył Waldemar Rataj, "nie tylko opowiadają o przeszłości, ale także wychowują młode pokolenia dla przyszłości".

Z kolei Sara J. Bloomfield, dyrektor United States Holocaust Memorial Museum, podkreśliła z okazji otwarcia wystawy, że "Holokaust przypomina nam, że to, co niewyobrażalne, zawsze jest możliwe". "Przypomina też, że jednostki zawsze mają większą moc, niż myślą, zarówno pozytywną, jak i negatywną", dodała.

REKLAMA

Dyrektor wyraziła nadzieję, że "ta wystawa zainspiruje ludzi, by pomyśleli o własnej sile i, co ważniejsze, użyli tej siły do kształtowania lepszej przyszłości dla nas wszystkich".

***

Sara J. Bloomfield, dyrektor United States Holocaust Memorial Museum, o znaczeniu wystawy "Byli sąsiadami: ludzkie wybory i zachowania w obliczu Zagłady"

***

REKLAMA

Wystawę "Byli sąsiadami: ludzkie wybory i zachowania w obliczu Zagłady" otworzyli marszałek woj. podkarpackiego Władysław Ortyl oraz konsul generalny Stanów Zjednoczonych w Krakowie Patrick T. Slowinski.

Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów powstało w 2016 roku we wsi Markowa k. Łańcuta, gdzie wczesnym rankiem 24 marca 1944 roku niemieccy żandarmi zamordowali ośmioro Żydów oraz ukrywających ich rodzinę Ulmów: Józefa Ulmę, będącą w ciąży jego żonę Wiktorię oraz sześcioro ich dzieci. Najstarsza spośród rodzeństwa, córka Stasia, miała osiem lat.

Placówka w Markowej ma także upowszechniać wiedzę o Polakach, którzy - mimo grożącej kary śmierci - pomagali ludności żydowskiej skazanej przez III Rzeszę na zagładę

Na powierzchni 500 m kw. odtworzono dom Ulmów, wybudowano salę wystawową i wykładową oraz pracownię naukową. W muzeum znalazły się m.in. zdjęcia wykonane przez Józefa Ulmę, przedstawiające Markową i jej mieszkańców w okresie przedwojennym i podczas okupacji niemieckiej. Wśród nich są fotografie ukrywanych przez Ulmów Żydów poplamione kroplami krwi ofiar niemieckiej zbrodni z 24 marca 1944 roku.

REKLAMA

***

Zobacz reportaż z Markowej. Posłuchaj świadków wydarzeń.

***

Józef Ulma urodził się w 1900 r. Był znanym w okolicy utalentowanym sadownikiem, hodował też pszczoły i jedwabniki. Był zarazem społecznikiem, bibliotekarzem i działaczem katolickim. Jego wielką pasją było fotografowanie. O 12 lat młodsza żona Wiktoria zajmowała się domem i dziećmi.

REKLAMA

W 1995 roku Józefowi i Wiktorii nadano pośmiertnie tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Trwa proces beatyfikacyjny całej rodziny. W 2010 roku prezydent Lech Kaczyński odznaczył ich Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

W liczącej ok. 4,5 tys. mieszkańców Markowej Ulmowie nie byli jedyną rodziną, która ukrywała Żydów. Co najmniej 21 innych Żydów przeżyło okupację w pięciu chłopskich domach. Przed II wojną światową w Markowej mieszkało ok. 120 Żydów.

***

• Rodzina Ulmów - symbol polskiej pomocy Żydom
• Irena Sendlerowa: czyniłam ludzką powinność

***

Według historyków, w czasie okupacji niemieckiej co najmniej 1600 Polaków z terenu obecnego woj. podkarpackiego ukrywało ok. 2900 Żydów. Niemcy zamordowali w tym regionie ok. 200 Polaków ratujących Żydów.

PAP/jp