"Szalony świat Louisa Waina". Benedict Cumberbatch zagrał ekscentrycznego kociarza

Tragiczne losy zdolnego rysownika

Akcja "Szalonego świata Louisa Waina" rozgrywa w Wielkiej Brytanii na przełomie XIX i XX wieku. Widz poznaje tytułowego bohatera filmu, gdy dopiero wkracza on w dorosłe życie. Ma dwadzieścia kilka lat i wciąż mieszka pod jednym dachem z matką (Phoebe Nicholls) i piątką młodszych sióstr. Gdy pani Wain decyduje się zatrudnić do opieki nad córkami guwernantkę Emily (Claire Fox), Louis zakochuje się w nowej pracownicy od pierwszego wejrzenia.

Wkrótce potem para bierze ślub. Ceremonię otacza atmosfera skandalu – oburzenie mieszkańców Londynu budzi nie tylko wiek panny młodej, która jest o dziesięć lat starsza od ukochanego, lecz także jej niskie pochodzenie. Aby uciec od plotek, małżonkowie przeprowadzają się na przedmieścia miasta. Niebawem na zakochanych spada jednak nowy cios – u Emily zostaje zdiagnozowany rak piersi. Zdruzgotany artysta szuka ukojenia w sztuce, tworząc serię niezwykłych obrazów ukazujących koty. Im bardziej stan Emily się pogarsza, tym bardziej ekscentryczne stają się rysunki Waina – malarz wykorzystuje coraz to żywsze kolory, a portretowane przez niego zwierzęta z zachowania coraz bardziej przypominają ludzi.

Z czasem jego ilustracje zyskują niesamowitą popularność, a Wielką Brytanię ogarnia prawdziwe kocie szaleństwo. Prace Waina pojawiają się w prasie, a także zdobią liczne pocztówki i kartki okolicznościowe. Artysta nie jest jednak w stanie wykorzystać nagłej sławy. Nie chroni praw autorskich do swoich rysunków, więc nie czerpie zysków z reprodukcji dzieł, które masowo ukazują się na rynku. Z czasem jego rodzina zaczyna borykać się z coraz poważniejszymi problemami finansowymi, a ilustrator traci nawet dom. Co gorsza, po śmierci żony zaczyna wykazywać oznaki choroby psychicznej... 

Żona była jego największą fanką

Fabuła filmu jest w dużej mierze oparta na prawdziwych wydarzeniach. Louis Wain rzeczywiście istniał – urodził się 5 sierpnia 1860 roku w jednej z dzielnic Londynu. Miał pięć młodszych sióstr. Po śmierci ojca został jedynym żywicielem rodziny i aby ją utrzymać, pracował jako ilustrator w licznych lokalnych tygodnikach – m.in. w "The Illustrated London News".

REKLAMA

W 1883 roku poślubił starszą od siebie guwernantkę Emily Richardson i wyprowadził się wraz z nią na przedmieścia brytyjskiej stolicy. Wkrótce okazało się jednak, że kobieta choruje na raka piersi i pozostało jej zaledwie kilka lat życia. Aby podtrzymać ukochaną na duchu, Louis Waine zaczął szkicować karykatury ich domowego kota – Petera.

Z biegiem miesięcy tworzył coraz więcej rysunków, a Emily zaczęła naciskać, aby opublikował chociaż część z nich. W efekcie w 1886 roku ukazał się w druku pierwszy szkic artysty przedstawiający antropomorficzne koty - mowa tu "Kociej Wigilii", która została opublikowana na łamach "Illustrated London News". Grafika przedstawia kilkadziesiąt zwierząt, z których wiele zaangażowanych jest w "ludzkie" zajęcia, takie jak wysyłanie kartek pocztowych czy granie na instrumentach muzycznych.

Wielką popularność zaczął zdobywać w latach 90. XIX wieku. Był niezwykle płodnym artystą, a rocznie potrafił stworzyć nawet 400 rysunków. Jego ilustracje pojawiały się na pocztówkach, kartkach okolicznościowych, na łamach prasy, a także ozdobiły ponad sto książek dla dzieci - na przykład wydaną w 1904 roku w Chicago historyjkę pod tytułem "Niesamowita opowieść o kocie w butach".

Oswoił Brytyjczyków z kotami

Rysowane przez Waina wielkookie i kolorowe koty bardziej przypominają ludzi niż zwierzęta (szczególnie że wszystkie stoją na dwóch łapach) – m.in. grają w golfa, karty lub krykieta, piją herbatę, kłócą się, wygłaszają przemówienia, a także czytają książki. Tego typu antropomorficzne wizerunki zwierząt były w epoce wiktoriańskiej niezwykle popularne. Przede wszystkim była to zasługa rysunków Johna Tenniela, który zilustrował dwie słynne książki Lewisa Carrolla - "Alicję w Krainie Czarów" (1865) i "Po drugiej stronie lustra" (1872). 

REKLAMA

Powiązany Artykuł

Lewis Carroll - matematyk w Krainie Czarów

Co ciekawe, wydaje się, że Wain niejako oswoił Brytyjczyków z ideą posiadania kota jako domowego zwierzaka. W czasach wiktoriańskich (1837-1901) przykładano wielką wagę do tego, aby dzieci miały stały kontakt m.in. z psami, królikami, czy papugami, bowiem wierzono, że opieka nad zwierzęciem może rozwinąć w najmłodszych pozytywne cechy ich charakterów (np. odpowiedzialność). Koty były jednak traktowane przede wszystkim jako zwierzęta użytkowe, których celem jest łapanie myszy i szczurów.

To właśnie m.in. popularność ilustracji Waina zaczęła zmieniać to podejście. Warto dodać, że artysta był zresztą założycielem i wieloletnim członkiem "National Cat Club", który organizował liczne wystawy kotów na terenie Wielkiej Brytanii. 

Bieda i choroba psychiczna

Śmierć żony i fatalna sytuacja finansowa artysty (nie przykładał on bowiem wielkiej wagi do praw autorskich i nie zarabiał na reprodukcjach swoich prac) sprawiły, że zaczął podupadać na zdrowiu. W latach 20. XX wieku zdiagnozowano u niego schizofrenię i wysłano do szpitala psychiatrycznego mieszczącego się w Tooting (jedna z dzielnic Londynu). Nie porzucił sztuki, jednak jego rysunki, które powstały w tamtym okresie znacząco różnią się od tych wcześniejszych – są bardziej kolorowe i abstrakcyjne (to czyni z Waina jednego z protoplastów dwudziestowiecznej awangardy). 

W 1925 roku dziennikarz jednej z londyńskich gazet odszukał Waina i rozpoczął publiczną kampanię, której celem było przeniesienie rysownika do miejsca, gdzie otrzymałby lepszą opiekę. W akcję zaangażowało się wiele prominentnych figur ówczesnej Wielkiej Brytanii – m.in. premier Ramsay MacDonald i HG Wells, pisarz, jeden z pionierów gatunku science fiction. W efekcie w 1930 roku Wain znalazł się w szpitalu psychiatrycznym Napsbury w hrabstwie Hertfordshire, gdzie zmarł 4 lipca 1939 roku

REKLAMA

Julia Budzisz