Kto mieszkał w Pałacu Saskim? W połowie XIX wieku spotkać tu można było śmietankę towarzyską Warszawy
Przez ponad dwadzieścia lat Pałac Saski tętnił życiem. Przyczynili się do tego liczni najemcy, którzy tworzyli barwną mozaikę wyższych sfer dziewiętnastowiecznej Warszawy.
2022-12-16, 05:50
W tym samym skrzydle, na pierwszym piętrze, mieszkał Antoni Rembiewski, zarządca domu. Jego żona Wiktoria była jedną z najaktywniejszych konspiratorek niepodległościowych w Królestwie Polskim. W mieszkaniu Rembiewskich odbywały się tajne spotkania, podczas których czytano i rozprowadzano objęte cenzurą wydawnictwa.
REKLAMA
Na tym samym piętrze mieszkał dentysta Stanisław Loewenstein, który zaskarbił sobie uznanie warszawiaków tym, że leczył bezpłatnie najuboższych mieszkańców miasta. Loewenstein to niejedyny lekarz zamieszkujący w prawym skrzydle pałacu. Jego sąsiadem na pierwszym piętrze był Jan Oczapowski, autor polskiej nazwy pierwiastka "tlen" i pionier używania stetoskopu w diagnostyce.
Na drugim piętrze znajdowała się galeria obrazów Alberta Wilczka, gdzie w godzinach 11-16 można było oglądać płótna mistrzów szkoły włoskiej.
Skrzydło południowe
Na piętrze południowego skrzydła budynku, od strony Ogrodu Saskiego, mieszkali państwo Łuszczewscy. W swoim apartamencie urządzili salon literacki, w którym błyszczała ich córka Jadwiga zwana Deotymą.
Mieszkanie Łuszczewskich nie było jedynym, w którym kwitło kulturalne życie stolicy. Konkurował z nim apartament państwa Karskich znajdujący się na pierwszym piętrze, w którym bywał m.in. pisarz Józef Ignacy Kraszewski.
REKLAMA
W lewym skrzydle rozbrzmiewała też muzyka. Znajdowała się tutaj sala koncertowa, a jedno z mieszkań zajmował Apolinary Kątski, skrzypek, kompozytor i pedagog, założyciel Instytutu Muzycznego w Warszawie. W piątki organizował on dla przyjaciół wieczory muzyczne.
Apolinary Kątski. Fot.: Polona.pl/dp Przez pięć lat w pałacu znajdował się też konsulat austriacki, prowadzony przez konsula Karla von Hein-Valdora. Dyplomata był posiadaczem budzącej zazdrość wiedeńskiej karety, ale zaskarbił sobie sympatię Polaków, organizując zbiórkę pieniędzy na ofiary pożaru w Krakowie.
Choć Liceum Warszawskie przeniosło się w 1817 roku do Pałacu Kazimierzowskiego, to w Pałacu Saskim nadal nauczano. Działała tu pensja dla dziewcząt pani Laury Guérin, gdzie wykładowcą był znany bajkopisarz Stanisław Jachowicz.
REKLAMA
Stanisław Jachowicz. Fot: Polona.pl/dp W rękach wojska
Najemcy mieszkali i robili interesy w Pałacu Saskim zaledwie przez 22 lata. W 1864 roku spadkobiercy Jana Skwarcowa sprzedali gmach rządowi rosyjskiemu. Wiązało się z tłumieniem powstania styczniowego - insurekcja doprowadziła do wzmocnienia rosyjskiej obecności nad Wisłą. Aż do wybuchu I wojny światowej znajdowało się tutaj dowództwo Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Już wcześniej - jeszcze przed powstaniem styczniowym - na placu Saskim zdarzało się stacjonować rosyjskim żołnierzom, co udokumentował Karol Beyer.
Żołnierze rosyjscy stacjonujący na placu Saskim. Fotografia z 1861 roku. Fot.: Muzeum Narodowe w Warszawie ***
REKLAMA
Polskie Radio we współpracy ze Spółką Celową Pałac Saski przygotowało multimedialną i interaktywną platformę wiedzy na temat utraconych skarbów Warszawy – Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej. Zobacz stronę odkryjpalacsaski.pl
bmREKLAMA