Kazimierz Świtalski. Lobbysta sanacji, "działał niezwykle przebiegle"
W dziedzinie machinacji politycznych osiągnął mistrzostwo. Często w cieniu i w drugim szeregu, ale zawsze blisko Komendanta, był jedną z najważniejszych postaci sanacji i ważnym współautorem jej politycznych sukcesów.
2024-12-28, 05:40
28 grudnia 1962 roku zmarł Kazimierz Świtalski, polityk sanacyjny, bliski współpracownik Marszałka Piłsudskiego.
Po wybuchu I wojny światowej, tak jak przytłaczająca większość członków Związku Strzeleckiego, Kazimierz Świtalski wstąpił do I Brygady Legionów Polskich. To wówczas zauważył go Piłsudski, czyniąc z niego de facto referenta politycznego jednostki. Funkcję sekretarza Marszałka piastował aż do wycofania się Komendanta z życia politycznego.
Architekt wyborów
Po zamachu majowym znalazł się w Kancelarii Prezydenta. - Świtalski miał sprawować cichy nadzór nad Ignacym Mościckim - wyjaśniał prof. Andrzej Notkowski w audycji Elizy Bojarskiej.
Posłuchaj
REKLAMA
Później objął niezwykle istotną, ale jednocześnie nieeksponowaną, funkcję dyrektora Departamentu Politycznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Na jego barkach znalazła się odpowiedzialność za akcję wyborczą i propagandę. Było to niezwykle istotne zadanie w okresie pierwszych pomajowych wyborów, gdyż ich wynik świadczyć miał o poparciu społeczeństwa dla rządów sanacyjnych.

- Świtalski działał niezwykle przebiegle. Rzucał setki tysięcy złotych z nieformalnie przydzielonego MSW ośmiomilionowego funduszu na rządową akcję wyborczą. Dokonał różnego rodzaju zabiegów, które można streścić jako przekupstwa polityczne – oceniał historyk.
Jakie działania podejmował Świtalski? Posłuchaj audycji.
Wszyscy ludzie Komendanta
Po ugruntowaniu się władzy sanacyjnej, objął stanowisko ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego. Resort nie był kluczowy dla polskiej polityki, ale nie oznacza to, że Świtalski został odsunięty od wpływu na sprawy państwa, był jedną z kluczowych postaci tzw. grupy pułkowników.
REKLAMA
- Świtalski znalazł się w gronie kilkuosobowego zespołu polityków, który był nieformalnym rządem – wyjaśniał prof. Notkowski.
W rządach sanacyjnych obejmował funkcję premiera i marszałka Sejmu. Na tym drugim stanowisku znów pokazał swój talent polityczny, tak manipulując działaniami niższej izby parlamentu, by doprowadzić do zmiany konstytucji. Posłuchaj, jak tego dokonał.
Posłuchaj
Na boczny tor został zepchnięty po śmierci swojego wielkiego protektora, Józefa Piłsudskiego. Walczył w wojnie obronnej 1939 roku. W niemieckiej niewoli spędził II wojnę światową, po jej zakończeniu postanowił powrócić do Polski. Został zatrzymany przez bezpiekę. Z więzienia Urzędu Bezpieczeństwa na Rakowieckiej wyszedł dopiero w 1956 roku. Zmarł 28 grudnia 1962.
REKLAMA
bm
REKLAMA