Śmigłowiec AW101, drugi po myśliwcu FA-50 debiutant na radomskim niebie. Jakie ma zadania?

Na mocy kontraktu, podpisanego pomiędzy należącymi do koncernu Leonardo zakładami WSK PZL Świdnik S.A. oraz ówczesnym Inspektoratem Uzbrojenia 26 kwietnia 2019 roku, do lotnictwa morskiego trafią cztery śmigłowce typu AW101 Merlin.

Zamawiający zamówił konfigurację do zwalczania okrętów podwodnych (ZOP) z modułem CSAR, szczegóły nadal pozostają niejawne. Oblot techniczny pierwszego odbył się w lipcu 2021 roku. Cały program certyfikacji ma objąć łącznie 700 godzin lotów testowych. Śmigłowiec będzie dysponował cyfrowym systemem walki i nawigacji oraz wyposażeniem samoobrony (termiczne flary, elektroniczne wabiki dla rakiet przeciwnika). 

Helikoptery AW 101 będą poszukiwał okręty podwodne za pomocą boi akustycznych i spuszczanego pod wodę, holowanego sonaru. Gdy je wykryją zatopią je pokładowymi torpedami akustycznymi. Do obowiązków polskich Merlinów będzie także należało odnajdywanie i podejmowanie z wody na pokład rozbitków ze statków handlowych, marynarzy z zatopionych okrętów oraz pilotów z zestrzelonych samolotów.

Śmigłowiec AW 101 może wspomagać działania polskich komandosów morskich z jednostki Formoza.  Nowe trzy fregaty z programu Miecznik, mają tak duże pokłady rufowe z lądowiskami, że polskie AW 101 będą mogły na nich lądować, choć nie będą ich stałym wyposażeniem lotniczym.

REKLAMA

Dodatkowo, w maju 2023 roku, inspektor Sił Powietrznych ogłosił chęć zamówienia 22 egzemplarzy w konfiguracji wielozadaniowej i transportowej. Będą następcami dla starzejących się średnich śmigłowców do przewozu żołnierzy typu Mi-8 i Mi-17 z wojsk lądowych.

Przebazowanie AW 101 do Świdnika oznacza, że śmigłowiec przejdzie kolejną fazę prób bądź odbiorów, co otworzy drogę do formalnego dostarczenia użytkownikowi.

W strukturach 44. Bazy Lotnictwa Morskiego AW101 mają zapoczątkować proces wymiany generacyjnej – obecnie baza w Darłowie jest bazą dla starych, poradzieckich śmigłowców Mi-14PŁ oraz Mi-14PŁ/R, które służyły do walki z okrętami podwodnymi.

Marynarka Wojenna RP pilnie potrzebowała śmigłowców

W październiku 2016 roku zgłoszono Pilną Potrzebę Operacyjną na śmigłowce dla wojsk specjalnych i morskie śmigłowce poszukiwawczo-ratownicze. 7 Eskadra Działań Specjalnych dysponowała w tym czasie Mi-17 przejętymi od Wojsk Lądowych. Marynarka Wojenna wycofała trzy ratownicze Mi-14PS w latach 2008-2010. W roku 2011 zastąpiły je dwa Mi-14PŁ/R.

REKLAMA

W dniu 20 lutego 2017 Inspektorat Uzbrojenia zaprosił do składania ofert w dwóch postępowaniach i rozpoczął formalne negocjacje z zaproszonymi oferentami: PZL Mielec (własność Lockheed Martin), WSK PZL-Świdnik (własność koncernu Leonardo) i Airbus Helicopters.

Termin składania ofert upłynął 27 marca 2017. Trzech oferentów złożyło oferty w postępowaniu na śmigłowce CSAR dla Wojsk Specjalnych, natomiast PZL Mielec zrezygnował z udziału w postępowaniu na dostawę śmigłowców morskich. PZL-Świdnik w obu postępowaniach zaproponował śmigłowiec AW101.

Gdzie powstaje AW 101?

Śmigłowce są produkowane w Yeovil w Anglii i Vergiate koło Mediolanu. AW101Merlin został zaprojektowany przez inżynierów firmy AgustaWestland (obecnie część koncernu Leonardo) z Włoch i Wielkiej Brytanii. Do tej pory około 15 użytkowników z prawie 15 państw złożyło zamówienia na blisko 220 śmigłowców AW101.

Flota tych maszyn wylatała już ponad 430 tys. godzin. Pierwszy AW101 już wylądował w Świdniku i przejdzie tam cykl testów – zarówno samego płatowca, jak i jego wyposażenia pokładowego. Warto przypomnieć lotniczą ciekawostkę z filmu o Jamesie Bondzie "Skyfall", gdzie AW101 był wykorzystany do ataku na rodzinną rezydencję bohatera w Szkocji.

REKLAMA

Gdzie będzie stacjonować?

Do służby w macierzystej jednostce – 44. Bazie Lotnictwa Morskiego w Darłowie – trafi już jesienią tego roku. Przygotowana została dla niego infrastruktura składająca się sześć hangarów, części socjalnej, budynku zabezpieczenia technicznego, płaszczyzny postojowej. Trwa też budowa budynku szkoleniowego.

Wkrótce dołączą do niego kolejne trzy śmigłowce co będzie oznaczało wypełnienie kontraktu z kwietnia 2019 roku. Śmigłowce wraz z pakietami towarzyszącymi kosztowały 1,65 miliarda PLN (380 mln EUR).

Pierwotnie planowano, że ich dostawy zakończą się w 2022 roku, ale doszło do opóźnienia m.in. ze względu na problemy z siecią poddostawców wynikające ze światowej pandemii COVID-19.

Podstawowe parametry śmigłowca AW 101

Napęd: 3x General Electric CT7-8E o mocy 3x 1870 kW.
Średnica wirnika: 18,5 m.
Długość kadłuba: 22,8 m.
Wysokość: 6,65 m.
Masa własna: ok. 10 500 kg.
Masa startowa: do 15 600 kg.
Prędkość maksymalna: 309 km/h.
Zasięg: ponad 1000 km.

REKLAMA

Zakup przewiduje także  offset o wartości niemal 400 mln złotych, który miał dotyczyć transferu technologii. Ma on trafić do PZL-Świdnik w zakresie "projektowania systemów mocowania wyposażenia medyczno-ratowniczego oraz tapicerki wewnętrznej AW101 oraz ich produkcji w Świdniku", ale także do polskich zakładów oraz technicznych uczelni wyższych. 

Duża część elementów śmigłowców AW101 powstawała w polskich zakładach WSK PZL-Świdnik. Były to: zespoły owiewek silników i przekładni, płyty sufitowe, część kabiny pilotów, przegrody nosowe, owiewki nosowe, przedziały awioniki z półkolami i drzwiczkami po lewej i prawej stronie, płyty tablicy rozrządu, konsole pulpitu środkowego i bocznego, tylne części kadłubów oraz rampy.

PR24/BIAM.pl/Defence24.pl/MON/Wikipedia.pl/ Stanisław Brzeg-Wieluński