Gęsta siatka połączeń daje oddech Polsce powiatowej. Walka rządu z wykluczeniem komunikacyjnym

Po 1989 r. kolejne rządy prowadziły politykę cięć budżetowych i prywatyzacji, która dramatycznie uderzała w jakość życia w tzw. Polsce powiatowej. Wiązało się to z ograniczeniem aktywności i obecności instytucji publicznych na wsi i w mniejszych miejscowościach. Likwidowano połączenia kolejowe, autobusowe, placówki pocztowe czy posterunki policji. Ta polityka doprowadziła to wykluczenia społecznego dużej części populacji Polski, którego jednym z najpoważniejszych zjawisk było wykluczenie komunikacyjne.

2023-09-14, 11:22

Gęsta siatka połączeń daje oddech Polsce powiatowej. Walka rządu z wykluczeniem komunikacyjnym — Rząd PiS walczy z wykluczeniem komunikacyjnym.Foto: Shutterstock/ Robson90

W odpowiedzi na ten problem rząd Prawa i Sprawiedliwości podjął w 2019 r. decyzję o stworzeniu Rządowego Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych, który pozwala na dofinansowanie lokalnych przewozów autobusów, które zostały zlikwidowane, powodując wykluczenie komunikacyjne.

Dzięki temu mieszkańcy, przede wszystkim z mniejszych miejscowości, mogą dotrzeć środkami transportu publicznego do pracy, szkół, placówek zdrowia, instytucji kultury czy na zakupy. Zwiększenie siatki połączeń autobusowych tworzy także możliwość znalezienia pracy w miejscowościach, do których dojazd był dotychczas utrudniony lub niemożliwy.

Gęsta sieć połączeń

Do programu mogą przystępować gminy, powiaty i województwa. Dzięki temu na terenie każdego z województw tworzone są gęste sieci połączeń o różnej długości: od krótkich linii łączących wsie ze stolicą gminy czy długie połączenia wojewódzkie łączące kilka bądź kilkanaście powiatów.

W 2019 r. zaplanowano w Funduszu 300 mln zł na dofinansowanie połączeń w skali Polski. W pierwszym roku funkcjonowania przystąpiło do odbudowy połączeń 225 podmiotów, przywracając 1228 połączeń autobusowych. Już w następnym roku liczby te się podwoiły: 435 organizatorów przewozów i 2834 linii.

REKLAMA

Zainteresowanie wspólnot lokalnych zaczęło lawinowo rosnąć, reagując w ten sposób na potrzeby społeczne w całej Polsce. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom, rząd zwiększył finansowanie do 800 mln zł. W 2021 r. organizatorów było już 630, zaś przywróconych linii 4371. W 2022 r. do programu zgłosiło się 781 podmiotów, odtwarzając 5508 połączeń lokalnych.

Według stanu na koniec sierpnia 2023 r. zakontraktowano 6655 linii na kwotę 784 mln zł. Dzięki rządowym dopłatom doprowadziliśmy do zmniejszenia wykluczenia komunikacyjnego. Autobusowy transport zbiorowy dociera dzisiaj do ponad 5 tys. miejscowości, które jeszcze w 2015 r. były pozbawione połączeń lokalnych.

Kolej Plus

Wykluczenie komunikacyjne to nie tylko likwidacja po 1989 r. połączeń autobusowych, ale również zamykanie na terenie Polski lokalnych dworców, stacji i połączeń kolejowych.

W 2018 r. rząd Prawa i Sprawiedliwości przygotował wieloletni program walki z wykluczeniem komunikacyjnym poprzez tworzenie nowych połączeń kolejowych - Program Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej - Kolej Plus o budżecie 11,2 mld zł.

REKLAMA

To pierwsza po 1989 r. i największa, kompleksowa propozycja inwestycyjna na kolei dla Polski lokalnej. Rząd Prawa i Sprawiedliwości podjął się pionierskiego zadania budowy nowych linii kolejowych na poziomie lokalnym, a nie tylko remontów szlaków ogólnopolskich.

Program Kolej Plus dotyczy głównie miejscowości liczących powyżej 10 tys. mieszkańców, które obecnie nie mają dostępu do kolei pasażerskiej lub towarowej. Realizacja programu ułatwi dostęp do kolei pasażerskiej, poprawi warunki prowadzenia działalności gospodarczej i bezpieczeństwo na drogach (część przewozów towarowych przejmie transport kolejowy). Kolej Plus przewiduje również: możliwość nieodpłatnego korzystania z linii kolejowych przez samorządy oraz warunek zgody Ministra Infrastruktury dla likwidacji istniejących linii.

Zapewniono samorządom wojewódzkim możliwość tworzenia połączeń poza granicę ich jurysdykcji administracyjnej tak, by na poziomie lokalnym łączyć różne regiony Polski.

Kolej Plus to nie tylko przywracanie i budowa nowych linii kolejowych, ale również finansowanie lub współfinansowanie z województwami zadań dotyczących zakupu, modernizacji oraz napraw pojazdów kolejowych przeznaczonych do przewozów pasażerskich wykonywanych na podstawie umowy o Świadczenie usług publicznych.
W ramach programu dofinansowaniem objętych zostało bądź zostanie
1200 km linii kolejowych:

REKLAMA