Co czytał Karol Darwin? Pełna biblioteka naukowca po raz pierwszy dostępna online

W 2024 roku przypada 215. rocznica urodzin Karola Darwina, brytyjskiego naukowca, twórcy teorii ewolucji oraz badacza mechanizmu doboru naturalnego. Z tej okazji, w ramach projektu naukowego The Complete Work of Charles Darwin Online prowadzonego przez dr Johna van Wyhe na Wydziale Nauk Biologicznych Uniwersytetu Narodowego w Singapurze (NUS), opublikowano 300-stronicowy internetowy katalog zawierający szczegółowe informacje na temat biblioteki wybitnego naukowca. Wykaz zawiera 7400 tytułów w 13 000 woluminów - książkach, broszurach i czasopismach. Poprzednie spisy obejmowały jedynie 15 procent kolekcji Darwina. Biblioteka Darwina również została scyfryzowana i zawiera 9300 linków do kopii dzieł dostępnych bezpłatnie w internecie.

- Ten bezprecedensowo szczegółowy obraz całej biblioteki Darwina pozwala bardziej niż kiedykolwiek docenić fakt, że nie był on odosobnioną postacią pracującą samotnie, ale ekspertem swoich czasów, opierając się na zaawansowanej nauce i badaniach oraz innej wiedzy tysięcy ludzi. Rzeczywiście, wielkość i zakres dzieł znajdujących się w bibliotece ukazuje niezwykły zakres badań Darwina nad twórczością innych – stwierdził dr van Wyhe.

Co się stało z księgozbiorem Darwina?

Po śmierci Darwina w 1882 roku znaczna część jego biblioteki została zachowana i skatalogowana, ale wiele innych pozycji uległo rozproszeniu lub zaginęło. Przez lata uczeni szacowali, że jego kolekcja zawierała 1480 książek, bazując na dwóch głównych zbiorach książek będących w posiadaniu twórcy teorii ewolucji. Zbiory te znajdują się na Uniwersytecie Cambridge i w Down House, rezydencji Darwina.

W ciągu 18 lat projekt Darwin Online zidentyfikował tysiące mało znanych odniesień do notatek Darwina w jego własnych katalogach i listach pozycji, które pierwotnie znajdowały się w jego bibliotece. Każdy taki bibliograficzny wypis wymagał osobnej pracy archiwisty-detektywa. Po raz pierwszy w tysiącach akt ze starszych katalogów zidentyfikowano brakujące szczegóły, takie jak autor, data czy źródło wycinków.

REKLAMA

Głównym źródłem informacji, które pomogło w odkryciu oryginalnej zawartości biblioteki naukowca, jest 426-stronicowy, rękopiśmienny "Katalog Biblioteki Karola Darwina", opracowany od 1875 roku. Dokładne porównanie skróconych wpisów ujawniło 440 nieznanych tytułów, które pierwotnie znajdowały się w księgozbiorze. Z kolei inwentarz domu Darwina, sporządzony po jego śmierci, wykazał 2065 oprawionych ksiąg oraz nieznaną liczbę niezwiązanych tomów i broszur. 

Ile kosztowały książki Darwina?

Co ciekawe, Darwin nie ograniczał się do literatury fachowej - w zbiorach odnotowano 133 tytuły i 289 tomów literatury w większości nienaukowej. Ówczesny rzeczoznawca oszacował, że "Biblioteka Naukowa, czyli książki dotyczące nauki" Darwina była warta 30 funtów i 12 szylingów (dziś około 2000 funtów, czyli 10 000 zł). Rzeczywiście, wszystkie książki wyceniono tylko na 66 funtów i 10 szylingów (około 4400 dzisiejszych funtów, czyli 22 000 zł). 

Innymi źródłami informacji, które pomogły w zbudowaniu pełnej biblioteki Darwina, były listy broszur, zeszyty do czytania Darwina, pamiętniki Emmy Darwin, katalog książek przekazanych Cambridge Botany School w 1908 roku i 30 tomów korespondencji Darwina. 

Co czytał Karol Darwin?

Większość dzieł w bibliotece Darwina, co nie jest zaskakujące, dotyczy przedmiotów naukowych, zwłaszcza biologii i geologii. Jednak biblioteka zawierała także prace dotyczące rolnictwa, hodowli i zachowania zwierząt, rozmieszczenia geograficznego, filozofii, psychologii, religii i innych tematów interesujących Darwina, takich jak sztuka, historia, podróże i język. Większość prac jest w języku angielskim, ale prawie połowa w innych językach, zwłaszcza niemieckim, francuskim i włoskim, a także holenderskim, duńskim, hiszpańskim, szwedzkim i łacińskim.

REKLAMA

Wśród setek książek, które wcześniej nie znajdowały się w bibliotece Darwina, znajduje się Sun Pictures, książka na stolik kawowy (ang. coffee-table book, czyli książka, która pełni również funkcję wyeksponowanej ozdoby wnętrza) z 1872 roku, zawierająca fotografie dzieł sztuki. Inną książką, o której nie wiadomo było do tej pory, że kupili Darwinowie, była kopia popularnonaukowej książki o gorylach, o której zrobiło się głośno zaraz po opublikowaniu najsłynniejszego dzieła Darwina, w którym nakreślił on swoją teorię ewolucji, czyli "O pochodzeniu gatunków": Eksploracje i przygody w Afryce równikowej Paula Du Chaillu. Wśród tysięcy krótszych pozycji odnalezionych w bibliotece Darwina jest na przykład, przysłany mu w 1877 roku, niemiecki periodyk naukowy zawierający pierwsze opublikowane fotografie bakterii oraz zabawnie zatytułowany artykuł "Nienawistny konik polny z Kolorado". 

Kliknij, aby wyświetlić Kompletną Bibliotekę Karola Darwina

EurekAlert!/bm