Najstarsze, największe, najdłuższe. Radiowe rekordy z okazji Światowego Dnia Radia
Które słuchowisko jest najstarsze na świecie? Która audycja nadawana jest nieprzerwanie od niemal stu lat? Czemu w Księdze rekordów Guinnessa znaleźć można dwa polskie maszty radiowe? Z okazji Światowego Dnia Radia przygotowaliśmy garść radiowych rekordów i ciekawostek.
Tomasz Horsztyński
2025-02-13, 05:55
Najdłuższe cykliczne audycje
Najdłużej emitowanym programem radiowym na świecie jest "Grand Ole Opry", najbardziej popularna amerykańska audycja poświęcona wyłącznie muzyce country. Program nadawany jest w każdą sobotę w WSM Radio w Nashville w stanie Tennessee nieprzerwanie od 28 listopada 1925 roku.
Z kolei najdłużej emitowanym codziennym programem radiowym na świecie jest transmisja sygnału hejnału mariackiego z Krakowa. Melodia emitowana jest na falach radiowej Jedynki każdego dnia w południe od 16 kwietnia 1927 roku, z przerwą jedynie w czasie okupacji.
Hejnalista gra hejnał podczas uroczystej gali 90-lecia Polskiego Radia. Decyzją Zarządu Polskiego Radia krakowscy hejnaliści zostali uhonorowani jedną z najwyższych nagród radiowych - Diamentowym Mikrofonem Fot. Darek Kawka Najstarsze słuchowisko na świecie
Miano najstarszego, do dziś emitowanego słuchowiska radiowego dzierży brytyjska opera mydlana pt. "The Archers". Pierwsze odcinki rekordowego słuchowiska ukazały się już w 1950 roku na antenie BBC, a stała emisja serialu rozpoczęła się pierwszego dnia następnego roku.
"The Archers" przedstawia dzieje rodziny zamieszkującej małe miasteczko Ambridge. Słuchowisko skierowane było do farmerów i miało pomóc im w pogłębieniu wiedzy na temat prowadzenia gospodarki. Z czasem serial zaczął odchodzić od pierwotnej edukacyjnej formy i zaczął przybierać bardziej rozrywkowy charakter. Do dziś wyemitowano ponad 20 tysięcy odcinków "The Archers" i wciąż powstają nowe.
REKLAMA
Z serialem wiąże się także inny rekord. Norman Painting stał się najdłużej odgrywającym jedną rolę aktorem w historii. Painting wcielał się w postać Phillipa Archera od pierwszego odcinka słuchowiska aż do swojej śmierci w 2009 roku.
Najstarsze polskie słuchowisko
Tylko kilka lat młodsze od "The Archers" jest najstarsze polskie słuchowisko - "Matysiakowie". Pierwszy odcinek legendarnej radiowej opowieści został wyemitowany na antenie Programu I Polskiego Radia 15 grudnia 1956 roku.
Twórcy rodzinnej sagi Matysiaków korzystali z angielskich pierwowzorów, ale wprowadzili innowację w postaci "stojącego mikrofonu". Dzięki temu słuchacze mieli wrażenie, że stale podsłuchują bohaterów i wraz z nimi przebywają w mieszkaniu przy ul. Dobrej w Warszawie, gdzie rozgrywa się słuchowisko.
Powiązany Artykuł
95 lat Polskiego Radia. Zobacz serwis specjalny
W okresie największej popularności serialu przed radioodbiornikami zasiadały miliony Polaków. Słuchacze chętnie śledzili losy bohaterów, często traktowali ich jak prawdziwych, bliskich sobie ludzi. Do twórców trafiała masa listów, w których nadawcy zamartwiali się o zdrowie postaci czy oburzali się na ich życiowe decyzje.
REKLAMA
"Matysiakowie" emitowani są do dziś. Powstało niemal 3,5 tysiąca odcinków słuchowiska.
Radiowa rodzina Matysiaków - twórcy, aktorzy i realizatorzy, lata 70. XX w. Fot. Mirosław Stankiewicz/Archiwum Polskiego Radia 70 lat w roli gospodarza programu
Najdłużej prowadzonym niezmiennie przez jednego dziennikarza programem w historii był "Folksong Festival" emitowany w amerykańskim radiu WNYC. Jak sama nazwa wskazuje, audycję poświęcono muzyce folkowej.
Od 9 grudnia 1945 roku gospodarzem programu był Oscar Brand, kanadyjsko-amerykański muzyk, który swoją funkcję pełnił przez 70 lat. Ostatni odcinek "Folksong Festival" Brand poprowadził 24 września 2016 roku, w wieku 96 lat. Zmarł kilka dni później.
Maszt w Konstantynowie - najwyższa konstrukcja na świecie
Miał 646 metrów wysokości. Przez 17 lat był najwyższą konstrukcją inżynieryjną na świecie. Mowa o maszcie radiowym w Konstantynowie położonym koło Gąbina, ok. 80 km od Warszawy.
REKLAMA
Powstała w 1974 roku wieża była wyjątkowym dziełem techniki. Maszt pozwalał Programowi I Polskiego Radia dotrzeć nie tylko do wszystkich mieszkańców Polski, ale obejmował swym zasięgiem całą Europę oraz północną Afrykę. Przy odpowiednich warunkach radiowy sygnał można było odebrać w Azji czy Ameryce Północnej.
Koniec prac przy montażu masztu radiowego nadajnika długofalowego programu pierwszego Polskiego Radia. Konstantynów, 18.05.1974 r. Fot. PAP/Jan Morek "Kariera" masztu w Konstantynowie nie trwała jednak długo. 8 sierpnia 1991 roku w czasie prac konserwatorskich doszło do zawalenia konstrukcji.
W związku z katastrofą wieża przestała funkcjonować jako najwyższa budowla świata, mimo to nadal możemy o niej przeczytać w Księdze rekordów Guinnessa, choć może osiągnięcie to jest mniej chlubne. Maszt radiowy w Konstantynowie jest bowiem najwyższą konstrukcją wzniesioną rękami człowieka, która uległa zawaleniu.
Maszt w Gliwicach - najwyższa drewniana konstrukcja na świecie
Skoro o największych konstrukcjach mowa, wspomnieć trzeba o maszcie nadawczym, wchodzącym w skład radiostacji gliwickiej. Wieża uznawana jest za najwyższą istniejącą drewnianą konstrukcję na świecie. Budowla liczy 111 metrów, do jej budowy wykorzystano bardzo wytrzymały modrzew syberyjski.
REKLAMA
Choć dziś rekordowy maszt radiowy w Gliwicach budzi raczej pozytywne emocje, nie zawsze tak było.
Powiązany Artykuł
Wrzesień 1939 roku w Polskim Radiu. Posłuchaj!
Maszt został wzniesiony w 1935 roku, gdy Gliwice leżały na terytorium III Rzeszy, tuż przy granicy z II Rzecząpospolitą. W miejscowej radiostacji doszło do prowokacji, która miała dać Niemcom pretekst do ataku na Polskę. 31 sierpnia 1939 roku do radiowych budynków weszli ubrani w polskie mundury niemieccy agenci, którzy nadali po polsku komunikat, informując, że Polska przejęła radiostację. Wydarzenie to przeszło do historii jako prowokacja gliwicka.
Najstarsze nagrania w Archiwum Polskiego Radia
Wśród najstarszych dźwięków zachowanych w Archiwum Polskiego Radia znajdują się nagrania operowe z pierwszych lat XX wieku, jednak do największych radiowych skarbów sprzed lat należą głosy znanych postaci. Jednym z takich dźwięków jest słynne nagranie głosu Józefa Piłsudskiego dokonane w 1924 roku, w którym Marszałek rozmyśla nad zjawiskiem utrwalania głosu przez "jakąś dziwaczną trąbę".
Józef Piłsudski przed mikrofonem Polskiego Radia w Belwederze, m.in. w towarzystwie córek, 1924 r. Źr.: zdjęcie pochodzi z publikacji "X lat Polskiego Radia 1935" Posłuchaj
REKLAMA
Trzy lata wcześniej powstało nagranie z głosem Juliana Marchlewskiego, działacza rewolucyjnego ruchu robotniczego i komunistycznego. Nagranie pochodzi z Moskwy z 1921 roku i dotyczy traktatu ryskiego, który kończył wojnę polsko-bolszewicką.
Posłuchaj
Źródło: Polskie Radio/kor
REKLAMA
REKLAMA