Jasło. Film "Zrównać z ziemią" opowiada o tragicznej historii miasta

Tragiczna historia mieszkańców Jasła

13 września 1944 roku mieszkańcy Jasła dowiedzieli się, że w ciągu dwóch dni mają opuścić swoje domy i miasto. Niemcy zrabowali ich majątki i pociągami wywieźli do Rzeszy. Następnie saperzy rozpoczęli systematyczną likwidację miasta. Po wojnie Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich uznała, że Jasło zostało zniszczone w 97 proc.

- W lesie warzyckim wymordowano ponad 5 tys. osób z Jasła i okolic. W Żmigrodzie zgromadzono ponad 1600 Żydów, których później rozstrzelano. W Szebniach był obóz pracy przymusowej i miejsce zagłady tysiąca ludzi, wreszcie więzienie gestapo w Jaśle – przypomniał w rozmowie z PAP producent filmu "Zrównać z ziemią" Bogdan Miszczak. 

Historycy uważają, że głównym sprawcą tej zbrodni był Walter Gentz. Podczas niemieckiej okupacji niemieckiej zarządzał największym powiatem należącym do Generalnego Gubernatorstwa.

"Jasło nie będzie polskie"

- Próbowaliśmy w tym filmie pokazać strach ludzi, ale też Gentza, który przecież nie był bogiem wojny, natomiast chciał być nadczłowiekiem. Przecież to był też zwykły facet, który stoi przed lustrem w podkoszulku i wyrywając sobie włosa z ucha, ćwiczy wystąpienie przed gubernatorem. Natomiast pod swoimi rządami chciał stworzyć "niemieckie miasto wzorcowe". Wielokrotnie powtarzał, że Jasło nie będzie polskie – dodał Bogdan Miszczak.

REKLAMA

W filmie "Zrównać z ziemią" głos zabierają m.in. dyrektor Muzeum Regionalnego w Jaśle Mariusz Świątek, historyk dr Jacek Magdoń z jasielskiego muzeum oraz dr Przemysław Musiołek z rzeszowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.

Przed II wojną światową w Jaśle mieszkało 15 tysięcy osób. Liczyło około 1700-1800 budynków, w tym 1200 mieszkalnych. Po wojnie ocalało trzydzieści kilka budynków, głównie na obrzeżach miasta, tam, gdzie stacjonowały oddziały niemieckie. 

W filmie wykorzystano również fotografie archiwalne. Wśród nich nigdy wcześniej niepublikowane zdjęcia z niemieckiego nazistowskiego obozu w Szebniach.

REKLAMA

"Zagłada miasta". Zniszczenia Warszawy podczas II wojny światowej

Jakie straty poniosła Polska w czasie niemieckiej okupacji? "Skutki II wojny światowej Polska odczuwa do dziś"

***

REKLAMA

Reżyserem filmu jest Marcin Głowacki, autorem zdjęć Mariusz Konopka. W filmie występują: Maciej Słota, Paweł Dobek, Tadeusz Łomnicki, Joanna Baran-Marczydło, Mateusz Marczydło, grupy rekonstrukcyjne i statyści.

Premierowy pokaz filmu "Zrównać z ziemią": 13 września, o godz. 20.15 w Jasielskim Domu Kultury. Wstęp bezpłatny.

PAP/im