Reymont był krawcem, kolejarzem i spirytystycznym medium. Ten zawód widać w jego powieści

Z okazji setnej rocznicy przyznania Władysławowi Reymontowi nagrody Nobla, do 29 września można podziwiać w warszawskim Muzeum Literatury wystawę  pt. "Zjawa, niesamowity Reymont". Jego twórczość kojarzy się z takimi powieściami jak "Chłopi" i "Ziemia obiecana". Ale pisał wiele innych utworów np. powieść "Wampir". Postać pisarza otacza wiele mitów i tajemnic, choćby fakt, że jego pierwsze imię to Stanisław, a nie Władysław.

Posłuchaj

Anna Lebensztajn, historyczka sztuki i Jan Owczarek historyk, oboje z działu sztuki w warszawskim Muzeum Literatury gośćmi Polskiego Radia 24 ( Między sztukami) 23:34

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Wystawa w Muzeum Literatury pokazuje poprzez rzeźby i obrazy atmosferę i duchowość epoki, w której żył, kiedy popularna była wiara w duchy i seanse spirytystyczne. Dlatego powieść "Wampir" Reymonta jest odbiciem poglądów i mód czasów, w których żył noblista.

Reymont ma zagadkową biografię

- Reymont zmienił nazwisko, bo naprawdę nazywał się Reyment. Miał bardzo rozbudowaną biografię, ona była szalenie skomplikowana, bo najpierw był organistą, ale ojciec wysłał go do Warszawy do szkoły rzemieślniczej, aby został krawcem. Ale to go nie satysfakcjonowało i wraz z trupą teatralną podróżował po polskich ziemiach pod zaborami i występował jako medium, bo był spirytystą - powiedziała Anna Lebensztajn.

- Chcemy eksponować wspólne elementy znanych dzieł literatury ze sztuką współczesną. Na tym nam najbardziej zależy - mówił Jan Owczarek.

Podkreślił, że w wielu powieściach Reymont eksponował lub posiłkował się swoją biografią. Choćby z Lipiec opisanych w nagrodzonych Noblem "Chłopach". Powieść "Wampir" powstała 10 lat po podróży pisarza do Londynu w roku 1894. Wtedy już przestał pracować na kolei i udał się w podróż po europejskich stolicach. Wówczas w Londynie odbywał się Światowy Zjazd Towarzystwa Teozoficznego i wiele wątków spirytystycznych z tej podróży dobrze zapamiętał.

- Ta niejednoznaczność losów Reymonta, te meandry jego wyborów i tożsamości, fascynują współczesnych artystów, nie tylko historyków literatury. Dziś powieść "Wampir" jest bardzo inspirująca dla aktorów, plastyków, performerów wielu sztuk. W powieści są bardzo współczesne motywy, które pozwalają inaczej interpretować motywy jego literatury - wyjaśniła Anna Lebensztajn.

"Wampir" to alter ego Reymonta?

Zdaniem Anny Lebenstejn, dla wielu krytyków, wątki biograficzne Reymonta w powieści 'Wampir" są odbiciem jego życiowej pasji bycia medium podczas seansów spirytystycznych. Choć z jej kart widać jego sceptycyzm. Są w niej też wątki romansowe, sadomasochistyczne, jest w niej opisana "czarna msza". Główny bohater miota się pomiędzy wyborem spokojnego życia, a postawieniem na wolność artystyczną bez ograniczeń, co wiąże się z wieloma wyzwaniami.

Jak wyjaśniali eksperci z Muzeum Literatury główny bohater "Wampira" jest Polakiem, który ucieka do Anglii, aby zapomnieć o walce o niepodległość. Romansuje z różnymi pod względem charakteru pięknymi Angielkami, to fabuła godna współczesnej telenoweli. Nie przypadkowo drukowana była w odcinkach. I te wątki romansowe, przejawy kryzysu męskości, zniechęcenia do cywilizacji, są do dziś aktualne. Dlatego pojawiły się w doborze dzieł sztuki z epoki na wystawie poświęconej Reymontowi w Muzeum Literatury. Dodatkowe informacje o tej wystawie są na stronie https://muzeumliteratury.pl/wystawa-zjawa-niesamowity-reymont.

***

Audycja: Między sztukami
Prowadzący: Katarzyna Sanocka
Gość: Anna Lebensztajn, historyczka sztuki i Jan Owczarek historyk, działa sztuki w warszawskim Muzeum Literatury.
Data emisji: 24.09.2024
Godzina emisji: 22.06

PR24/SW