Naukowcy usłyszeli muzykę, jaką rozbrzmiewają gwiazdy
2011-04-07, 20:28
Międzynarodowej grupie astrofizyków kierowanej przez prof. Billa Chaplina udało się "usłyszeć" muzykę, jaką rozbrzmiewa ok. 500 gwiazd obserwowanych przez teleskop kosmiczny NASA Kepler.
Posłuchaj
Wspomniana grupa naukowców przeanalizowała rezonansy mechaniczne powstające w gwiazdach pulsujących i objawiające się okresowymi zmianami jasności gwiazd, uzyskując tym samym wgląd w szczegóły ich budowy wewnętrznej. Niektóre z tych gwiazd, poprzez swoje oscylacje, "brzmią" tak, jak nasze Słońce. Dzięki tym badaniom będzie można sprawdzić czy obecny model budowy i ewolucji Drogi Mlecznej - galaktyki, w której żyjemy - jest zgodny z obserwacjami.
Kepler obserwuje ponad 150 tys. gwiazd znajdujących się w starannie wybranym obszarze nieba położonym w gwiazdozbiorach Łabędzia i Lutni. Obserwacje te wykorzystywane są do poszukiwania planet pozasłonecznych oraz do badania pulsacji gwiazd. Pulsacje są spowodowane pułapkowaniem fal dźwiękowych we wnętrzach gwiazd i prowadzą do występowania niewielkich zmian ich jasności. Analizą i interpretacją pulsacji gwiazdowych zajmuje asterosejsmologia, będąca jedną z dziedzin astrofizyki.
Dr Joanna Molenda-Żakowicz z Instytutu Astronomicznego Uniwersytetu Wrocławskiego wyjaśnia: Fale dźwiękowe rozchodzące się w gwiazdach sprawiają, że gwiazdy wibrują jak instrumenty muzyczne. Jeśli zmierzymy wysokość dźwięku wydawanego przez taki instrument, możemy powiedzieć, jakiej jest on wielkości, gdyż większe instrumenty generują niższe dźwięki. W taki sam sposób, czyli analizując fale akustyczne rozchodzące się w gwiazdach, możemy powiedzieć, jaka jest ich wielkość.
A następnie kontynuuje: Dawniej astronomowie opisywali budowę i ewolucję Drogi Mlecznej konstruując modele teoretyczne tworzących ją gwiazd i planet. Zweryfikowanie tego opisu było bardzo trudne z uwagi na brak odpowiednich obserwacji albo na ich niedostateczną dokładność. Obecnie, dzięki misji Kepler, jesteśmy w stanie określić rozmiary i masy gwiazd, oraz dysponujemy odpowiednimi narzędziami, aby zweryfikować dotychczasowy model naszej galaktyki i przedstawić aktualną wizję jej budowy.
Dr Hans Kjeldsen z Uniwersytetu w Aarhus (Dania), koordynator KASC, mówi: Przed wyniesieniem na orbitę Keplera znaliśmy tylko 20 gwiazd, które wykazują zmienność taką, jak Słońce. Teraz mamy ich całą orkiestrę, a to otwiera przed nami niezwykłe możliwości badania ewolucji gwiazd i historii naszej galaktyki. W szczególności zaś jesteśmy w stanie poznać przeszłość i przyszłość Słońca, gdyż jeśli wybierzemy gwiazdy o tej samej masie co Słońce, lecz będące w różnym wieku i ustawimy je od najmłodszej do najstarszej, możemy w efekcie prześledzić historię życia naszej gwiazdy...
artykuł ukaże się w tygodniku "Science" 8 kwietnia 2011, pt. "Ensemble Asteroseismology of Solar-Type Stars with the NASA Kepler Mission.
Uniwersytet Wrocławski/IAR/kk
REKLAMA