Zorza na Neptunie? Naukowcy od dawna próbowali to uchwycić

Astronomowie po raz pierwszy wychwycili zorze w atmosferze Neptuna. Nowe odkrycie było możliwe dzięki zaawansowanemu teleskopowi Jamesa Webba, który dostrzegł to zjawisko w podczerwieni. Badacze od lat próbowali uchwycić zorzę na tej planecie. Wyniki swoich badań opublikowali w czasopiśmie "Nature Astronomy".

2025-03-28, 16:42

Zorza na Neptunie? Naukowcy od dawna próbowali to uchwycić — Po prawej stronie obraz zorzy polarnej z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba. Foto: NASA

Zorza w atmosferze Neptuna. "Po raz pierwszy"

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST) wychwycił zorze w atmosferze Neptuna. To zjawisko zaobserwowano tam po raz pierwszy, choć dawno widziano je na innych planetach Układu Słonecznego. Astronomowie obserwowali zorze na Saturnie, Jowiszu albo Uranie już ponad 30 lat temu. Odkrycie miało miejsce we wrześniu 2023 roku, lecz praca na ten temat, przygotowana przez naukowców z Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych i Japonii, ukazała się w czasopiśmie „Nature Astronomy” 26 marca b.r.

"Każda próba kończyła się niepowodzeniem"

Ślady zorzy uchwyciła już na Neptunie sonda kosmiczna Voyager 2, która przeleciała obok tej planety w 1989 r. Jednak do teraz kolejne obserwacje, także przy użyciu Kosmicznego Teleskopu Hubble'a, nie potwierdziły obecności tego zjawiska. "Astronomowie próbowali wykryć zorzę polarną Neptuna od dziesięcioleci i każda próba kończyła się niepowodzeniem. Okazało się, że obserwacja była możliwa tylko dzięki wysokiej czułości teleskopu Webba w podczerwieni” – powiedział współautor badania dr Henrik Melin z Wydziału Matematyki, Fizyki i Elektrotechniki Uniwersytetu Northumbria w Wielkiej Brytanii.

Wyniki badań istotne dla przyszłości zjawiska

Na podstawie analizy danych z Voyagera 2 i teleskopu Webba astronomowie ustalili również, że w ciągu ostatnich dekad górna warstwa atmosfery Neptuna znacznie się ochłodziła. To ważne, bo w niskich temperaturach zorze są znacznie słabsze, a odbijające się od chmur planety światło mogło je maskować. "Zorza Neptuna świeci z mniej niż 1 procentem jasności, jakiej się spodziewaliśmy. To wyjaśnia, dlaczego jej nie widzieliśmy. Ale mamy teraz nową zagadkę: dlaczego Neptun tak bardzo się ochłodził?" – podsumował dr James O'Donoghue, astronom z Uniwersytetu Reading (Wielka Brytania), jeden z autorów pracy.

REKLAMA

Jak działa zorza? Kluczowe nachylenie

Zorza polarna powstaje, gdy naładowane cząstki ze Słońca docierają do atmosfery i zderzają się z jej gazami, emitując światło. Na Ziemi zorze są widoczne głównie przy biegunach, ponieważ pole magnetyczne kieruje tam te cząstki. Na Neptunie zorza pojawia się bliżej równika, ze względu na mocne nachylenie jego pola magnetycznego względem obrotu osi. Na innych planetach zorze mogą świecić w różnych zakresach światła, np. na Saturnie głównie w ultrafiolecie.