Pokojowa Nagroda Nobla 2025. Faworyci ogłoszeni. Trump poza listą?

Pięciu faworytów PRIO. Warszawskie biuro OBWE na liście 

Na liście zabrakło prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa, choć od miesięcy pojawiają się doniesienia o  jego aspiracjach do tego wyróżnienia. Amerykański przywódca próbuje stawiać się w roli negocjatora i mediatora, przypisując sobie sukcesy w "przywracaniu pokoju" w różnych regionach świata.

Organizacją, która według PRIO powinna w pierwszej kolejności zostać wyróżniona jest Komitet Ochrony Dziennikarzy (CPJ). Ta amerykańska organizacja od 1981 roku walczy o wolność prasy i stoi na straży niezależnego dziennikarstwa. Od 33 lat publikuje raporty o pracownikach mediów, którzy stracili życie, pracując w najniebezpieczniejszych miejscach na świecie.

"Nigdy wcześniej w ciągu 12 miesięcy nie zginęło tak wielu dziennikarzy, jak w 2024 roku. Spośród 124 ofiar, 70 proc. relacjonowało wojnę w Strefie Gazy. W chwili, gdy wolność prasy jest tak bardzo zagrożona, nagroda dla CPJ byłaby wyraźnym sygnałem, że pokój i demokracja są zagrożone, gdy dziennikarzom uniemożliwia się informowanie świata" - uzasadniła w komunikacie kierująca PRIO Nina Graeger.

Kolejne wskazanie PRIO to działające w Sudanie Centra Reagowania Kryzysowego (SERR), które dostarczają pomoc humanitarną 13 mln ludzi dotkniętych trwającą od 2023 roku wojną domową w tym kraju. Według norweskiego instytutu przyznanie tegorocznej Pokojowej Nagrody Nobla SERR dowiodłoby kluczowego znaczenia dostępu do pomocy ratującej życie w czasach wojen i roli zwykłych obywateli w służeniu ludzkości w trudnych czasach.

Jako trzeci podmiot zostało wymienione zlokalizowane w Warszawie Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODIHR). Obserwatorzy ODIHR monitorują zgodność przeprowadzanych wyborów ze standardami demokracji oraz doradzają instytucjom prawodawczym w tworzeniu przepisów organizujących wybory.

"Presja na demokrację wywierana jest na całym świecie, a ruchy antyliberalne i autorytarne rosną w siłę. Dziś na świecie w autokracjach żyje więcej ludzi niż dekadę temu. Od 1982 roku ODIHR przeprowadziło obserwację wyborów 125 razy, promując prawa człowieka, łagodząc ludzkie cierpienie i przyczyniając się do rozwiązywania konfliktów w demokratyczny sposób" - oceniła Graeger.

Kolejne wyróżnione instytucje. Laureata poznamy w październiku

Na liście znalazła się również Międzynarodowa Liga Kobiet na rzecz Pokoju i Wolności (WILPF), która od 110 lat zajmuje się pierwotnymi przyczynami konfliktów na świecie. PRIO zwrócił uwagę, że to właśnie ta instytucja odegrała znaczącą rolę w powstaniu ONZ, lobbowała na rzecz rozbrojenia jądrowego, a 25 lat temu doprowadziła do podjęcia przez Radę Bezpieczeństwa ONZ przełomowej w ocenie instytutu rezolucji uznającej kluczową rolę kobiet w budowaniu pokoju.

Za szczególnie zasługujący na tegoroczne wyróżnienie PRIO uznał Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości i Międzynarodowy Trybunał Karny. W opinii szefowej instytutu, promując pokój poprzez prawo międzynarodowe, realizują zawartą wprost w testamencie Alfreda Nobla wolę, by nagradzać kongresy pokojowe. Dzięki wielostronnej współpracy MTS i MTK w ostatnim roku szczególnie starały się pociągnąć do odpowiedzialności tych, którzy naruszają prawo międzynarodowe.

Laureat Pokojowej Nagrody Nobla za 2025 rok zostanie ogłoszony 10 października w siedzibie Norweskiego Komitetu Noblowskiego. Lista faktycznie zgłoszonych kandydatów oraz protokoły głosowań pozostaną utajnione przez 50 lat od przyznania nagrody.

• Jimmy Kimmel stracił pracę. Żartował ze śmierci Charliego Kirka
• Za darmo do Wenecji? W 2026 roku będzie to znacznie trudniejsze

Źródło: PAP