Elżbieta Penderecka nie żyje. Pośmiertnie odznaczona za zasługi dla Polski
Zmarła Elżbieta Penderecka, działaczka kulturalna, promotorka muzyki, twórczyni festiwali, strażniczka dziedzictwa Krzysztofa Pendereckiego - swojego męża i jednego z najwybitniejszych kompozytorów XX wieku. Miała 78 lat. O jej śmierci poinformowało Stowarzyszenie im. Ludwiga van Beethovena.
2025-11-08, 13:41
Pożegnanie Elżbiety Pendereckiej
W sobotę w południe rozpoczęła się liturgia pogrzebowa Elżbiety Pendereckiej, pomysłodawczyni i organizatorki przedsięwzięć artystycznych, prywatnie żony Krzysztofa Pendereckiego.
Elżbieta Penderecka została pośmiertnie uhonorowana Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski "w uznaniu wybitnych zasług dla Rzeczpospolitej Polski, w szczególności w popularyzowaniu kultury muzycznej w Polsce i na świecie". Na ręce córki odznaczenie wręczył sekretarz stanu w kancelarii prezydenta RP Wojciech Kolarski.
"Z głębokim żalem żegnam wszechstronnie utalentowaną i rozmiłowaną w sztuce znakomitą organizatorkę, opiekunkę młodych artystów, osobę wybitnie zasłużoną dla polskiej kultury wysokiej, jej popularyzacji na kilku kontynentów" - wskazał w liście prezydent Karol Nawrocki. Podkreślił, że była ona nie tylko żoną i muzą Krzysztofa Pendereckiego, ale także menedżerem.
"Miano człowieka-instytucji Elżbieta Penderecka zyskała również dzięki niezwykłej inwencji i energii, które wkładała w przygotowania wielu znaczących przedsięwzięć muzycznych w kraju i na świecie. Festiwale, przeglądy i koncerty okolicznościowe, którym poświęcała czas jako organizatorka, promotorka, dyrektor artystyczna, przewodnicząca rady programowej, a nade wszystko autorytet i znawczyni w materii muzycznej, były zawsze wielkimi wydarzeniami na najwyższym poziomie artystycznym i organizacyjnym" - dodał prezydent.
Krzyż Zasługi ustanowiony w 1923 r. nadawany jest przez Prezydenta RP osobom, które dzięki swojej działalności przyniosły znaczną korzyść państwu lub obywatelom poprzez ofiarną działalność publiczną, niesienie pomocy oraz działalność charytatywną.
Działaczka kulturalna i twórczyni festiwali
Elżbieta Penderecka zainicjowała wiele imprez kulturalnych w kraju i za granicą. W 1997 roku zorganizowała pierwszy Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena, który przez pierwsze siedem lat odbywał się w Krakowie, a w 2004 został przeniesiony do Warszawy. Od 2003 roku pełniła funkcję prezesa Stowarzyszenia im. Ludwiga van Beethovena, które zajmuje się organizacją festiwalu.
Była też dyrektorem generalnym festiwalu pianistycznego, zapoczątkowanego w 2004 w Warszawie i stanowiącego kontynuację festiwalu "Mistrzowie fortepianu - wielkie talenty". W latach 1996-2000 Elżbieta Penderecka przewodniczyła radzie programowej Festiwalu Kraków 2000 - Europejskie Miasto Kultury, a w 1998 była dyrektorem artystycznym Festiwalu Krzysztofa Pendereckiego. Rok wcześniej zainicjowała cykl "Koncerty Wielkich Mistrzów - Elżbieta Penderecka zaprasza".
Zasiadała we władzach międzynarodowych fundacji muzycznych. Była współzałożycielką Europejskiej Fundacji Mozartowskiej. Przyczyniła się do założenia orkiestry kameralnej Sinfonietta Cracovia, będącej oficjalną orkiestrą Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa, a w 2005 roku zainicjowała powstanie Orkiestry Akademii Beethovenowskiej, złożonej z najzdolniejszych studentów i absolwentów Akademii Muzycznej w Krakowie.
Za działalność kulturalną Elżbieta Penderecka w 2023 roku została odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski i Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" w 2011. Uhonorowano ją też wieloma odznaczeniami zagranicznymi, między innymi Krzyżem Zasługi na Wstędze Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec, Krzyżem Oficerskim Orderu "Za zasługi dla Litwy" i Krzyżem Kawalerskim Orderu Białej Róży Finlandii.
Otrzymała też wiele nagród: Europejską Nagrodę Kultury, Medal 40-lecia Programu Fulbrighta w Polsce czy Paszport "Polityki" 2012 w kategorii kreator kultury wraz z Krzysztofem Pendereckim. Odebrała też Nagrodę Tytana Tytanów na festiwalu Crackfilm za działania na rzecz promocji wizerunku Polski w świecie i Złotą Statuetkę Business Centre Club.
Elżbieta Pednerecka z domu Solecka urodziła się w 1947 roku w Krakowie. Studiowała fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1965 roku wyszła za Krzysztofa Pendereckiwgo (zmarł w 2020). Od tamtej pory prowadziła sekretariat męża i wspierała go w działalności. W latach 90. kierowała pierwszą prywatną agencją kulturalną Heritage Promotion of Music and Art. Od 1992 pomagała mężowi w organizacji Festiwalu im. Pablo Casalsa w San Juan w Portoryko. Zmarła nagle 31 października 2025 r.
Czytaj także:
Źródła: PAP/Polskie Radio/ms