Zełenski ujawnia założenia planu pokojowego. Czeka na reakcję Moskwy

Zełenski: amerykański plan pokojowy zakłada zamrożenie wojny

Jak poinformowały w środę media, w tym m.in. agencja AFP, prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski przekazał, że amerykański plan pokojowy, dotyczący zakończenia wojny rosyjsko-ukraińskiej, przewiduje zamrożenie konfliktu na obecnych liniach kontaktowych.

- Linia rozmieszczenia wojsk w dniu zawarcia porozumienia jest de facto uznana za linię kontaktową. Grupa robocza spotka się, aby ustalić rozmieszczenie sił niezbędnych do zakończenia konfliktu, a także określić parametry przyszłych specjalnych stref ekonomicznych - powiedział Zełenski. Dodał, że jeszcze w środę oczekuje odpowiedzi Moskwy na nowe propozycje.

Przywódca Ukrainy przyznał, że w rozmowach z administracją USA nie udało się wypracować porozumienia w sprawach kluczowych z punktu widzenia Kijowa - dotyczących zarówno statusu terytorium obwodu donieckiego, jak i elektrowni jądrowej w Zaporożu. - Plan zakłada, że elektrownia jądrowa w Zaporożu będzie wspólnie eksploatowana przez trzy kraje: Ukrainę, Stany Zjednoczone i Rosję. Dla nas brzmi to nie do końca realistycznie - wskazał.

Zełenski zaznaczył jednocześnie, że pozostaje otwarty na udział w spotkaniu na najwyższym szczeblu państwowym, które miałoby służyć ostatecznemu wyjaśnieniu spornych kwestii terytorialnych. Nie przesądził jednak, czy w takich rozmowach uczestniczyłby także Władimir Putin.

Zełenski rozważa referendum ws. pokoju

Zełenski poinformował również, że Ukraina przedstawi 20-punktowe porozumienie pokojowe, dotyczące wojny z Rosją, do ratyfikacji przez parlament lub przeprowadzi w tej sprawie ogólnokrajowe referendum.

- Ukraina przedstawi to porozumienie do ratyfikacji przez parlament i/lub przeprowadzi ogólnokrajowe referendum w celu jego zatwierdzenia w formule "tak" lub "nie". Ukraina może zdecydować się na przeprowadzenie wyborów równocześnie z referendum - powiedział Zełenski podczas spotkania z dziennikarzami we wtorek.

- Możemy zdecydować się na referendum nad pełnym porozumieniem, które usankcjonuje zakończenie wojny, ponieważ ludzie mogą wybrać: czy takie zakończenie nam odpowiada, czy nie. Wówczas odbędzie się referendum. Na jego przeprowadzenie potrzeba co najmniej 60 dni. Potrzebujemy też realnego zawieszenia broni na okres 60 dni. W przeciwnym razie nie będziemy w stanie (tego referendum) przeprowadzić - zaznaczył prezydent.

Szef państwa ukraińskiego wyjaśnił, że referendum zorganizowane w inny sposób nie miałoby mocy prawnej. Jak przyznał, przeprowadzenie głosowania byłoby dużym wyzwaniem. - Ale kto pójdzie na referendum pod ostrzałem? Doskonale wiem, ile milionów ludzi musi wziąć udział, aby referendum miało moc prawną. Część obywateli znajduje się na tymczasowo okupowanych terytoriach i nie może głosować. Powiedzmy uczciwie - oni nie mogą decydować o tym, jak zakończyć wojnę - podkreślił szef państwa. Dodał również, że proces przygotowania referendum oraz samo głosowanie na terytoriach kontrolowanych przez Ukrainę muszą odbywać się w warunkach całkowitego bezpieczeństwa.

Ukraiński prezydent rozmawiał z dziennikarzami we wtorek, ale wypowiedzi ze spotkania zostały opublikowane dopiero w środę.

20-punktowy projekt planu pokojowego

Kyiv Independent opublikował projekt potencjalnego 20-punktowego planu pokojowego, opracowanego przez Ukrainę i USA, przedstawionego i sparafrazowanego przez prezydenta Ukrainy.

1. Sygnatariusze potwierdzają, że Ukraina jest suwerennym państwem.

2. Dokument stanowi pełną i niekwestionowaną umowę o nieagresji między Rosją a Ukrainą. Zostanie utworzony mechanizm monitorujący linię konfliktu za pomocą bezzałogowych statków powietrznych, zapewniający wczesne wykrywanie naruszeń.

3. Ukraina otrzyma gwarancje bezpieczeństwa.

4. Liczebność Sił Zbrojnych Ukrainy w czasie pokoju pozostanie na poziomie 800 000 żołnierzy.

5. Stany Zjednoczone, NATO i państwa europejskie będące sygnatariuszami Konwencji udzielą Ukrainie gwarancji "na wzór Artykułu 5". Obowiązują następujące zasady:

• Jeśli Rosja dokona inwazji na Ukrainę, zostanie podjęta skoordynowana odpowiedź militarna, a wszystkie globalne sankcje wobec Rosji zostaną przywrócone.
• Jeśli Ukraina bez powodu napadnie na Rosję lub otworzy ogień na jej terytorium, gwarancje bezpieczeństwa zostaną uznane za nieważne. Jeśli Rosja otworzy ogień na Ukrainę, gwarancje bezpieczeństwa wejdą w życie.
• Stany Zjednoczone otrzymają rekompensatę za zapewnienie gwarancji bezpieczeństwa. (To postanowienie zostało usunięte).
• Wcześniej podpisane dwustronne umowy o bezpieczeństwie między Ukrainą a około 30 krajami pozostaną w mocy.

6. Rosja sformalizuje swoje stanowisko o nieagresji wobec Europy i Ukrainy we wszystkich niezbędnych ustawach, ratyfikowanych przez Dumę Państwową.

7. Ukraina zostanie członkiem Unii Europejskiej w jasno określonym terminie (Zełenski sugeruje lata 2027 lub 2028) i otrzyma krótkoterminowy preferencyjny dostęp do rynku europejskiego.

8. Ukraina otrzyma globalny pakiet rozwojowy, szczegółowo opisany w osobnej umowie, obejmujący różne obszary gospodarcze:

• Zostanie utworzony fundusz rozwoju, który będzie inwestował w szybko rozwijające się branże, w tym w technologię, centra danych i sztuczną inteligencję.
• Stany Zjednoczone i amerykańskie firmy będą współpracować z Ukrainą w zakresie wspólnych inwestycji w odbudowę, modernizację i eksploatację ukraińskiej infrastruktury gazowej, obejmującej rurociągi i obiekty magazynowe.
• Podejmowane będą wspólne wysiłki w celu odbudowy terenów zniszczonych wojną, ze szczególnym uwzględnieniem odbudowy i modernizacji miast oraz dzielnic mieszkalnych.
• Priorytetem będzie rozwój infrastruktury.
• Zwiększy się wydobycie surowców mineralnych i naturalnych.
• Bank Światowy zapewni specjalny pakiet finansowy, który wesprze przyspieszenie tych działań.
• Zostanie powołana grupa robocza wysokiego szczebla, w tym wiodący światowy ekspert finansowy wyznaczony na stanowisko administratora dobrobytu, który będzie nadzorował wdrażanie strategicznego planu odbudowy i przyszłej dobrobytu.

9. Utworzenie kilku funduszy na odbudowę ukraińskiej gospodarki, odbudowę zniszczonych obszarów i regionów oraz pomoc humanitarną. Celem jest mobilizacja 800 miliardów dolarów, co stanowi szacowany koszt zniszczeń spowodowanych wojną rosyjską.

10. Ukraina przyspieszy proces negocjacji umowy o wolnym handlu ze Stanami Zjednoczonymi.

11. Ukraina potwierdza zobowiązanie do pozostania państwem nieposiadającym broni jądrowej.

12. Kontrola nad Elektrownią Jądrową w Zaporożu i odbudowa Elektrowni Wodnej w Kachowce. Waszyngton proponuje wspólny zarząd Ukrainy, Rosji i USA (po 33 proc.), a Stany Zjednoczone będą głównym nadzorcą elektrowni. Ukraina sprzeciwia się rosyjskiej kontroli nad elektrownią. Kijów proponuje, aby elektrownią zarządzało wspólne przedsięwzięcie USA i Ukrainy, w którym 50 proc. wytworzonej energii elektrycznej trafi na terytoria kontrolowane przez Ukrainę, a USA będą decydować o dystrybucji pozostałych 50 proc.

13. Ukraina i Rosja wprowadzą w szkołach programy promujące zrozumienie i tolerancję wobec różnych kultur, zwalczające rasizm i uprzedzenia. Ukraina zatwierdzi unijne przepisy dotyczące tolerancji religijnej i ochrony języków mniejszości.

14. Linia rozmieszczenia wojsk w dniu zawarcia porozumienia miałaby zostać uznana za de facto linię frontu. Zgodnie z tym założeniem Rosja byłaby zobowiązana do wycofania swoich sił z okupowanych części obwodów dniepropietrowskiego, mikołajowskiego, sumskiego oraz charkowskiego. W ramach kompromisu wobec sprzecznych roszczeń terytorialnych obu stron rozważana jest koncepcja "potencjalnych wolnych stref ekonomicznych" na obszarze Donbas. Bezpieczeństwo wzdłuż linii frontu miałyby natomiast zapewniać rozmieszczone tam siły międzynarodowe.

15. Rosja i Ukraina zobowiązują się powstrzymać od użycia siły w celu zmiany stosunków terytorialnych i będą rozstrzygać wszelkie spory za pomocą środków dyplomatycznych.

16. Rosja nie będzie utrudniać Ukrainie korzystania z Dniepru i Morza Czarnego w celach handlowych. Odrębne porozumienie morskie zapewni swobodę żeglugi i transportu, a okupowana przez Rosję Mierzeja Kinburnska zostanie zdemilitaryzowana.

17. Utworzenie komisji humanitarnej, która będzie czuwać nad:

• Wymiana więźniów "każdy za każdego".
• Wszyscy zatrzymani cywile, w tym dzieci i więźniowie polityczni, zostaną uwolnieni.
• Podejmowane będą działania mające na celu rozwiązanie problemów i złagodzenie cierpień ofiar konfliktu.

18. Ukraina musi przeprowadzić wybory prezydenckie możliwie jak najszybciej po podpisaniu umowy.

19. Umowa będzie prawnie wiążąca. Jej wdrażanie będzie monitorowane przez Radę Pokoju, której przewodniczy Donald Trump. Ukraina, Europa, NATO, Rosja i Stany Zjednoczone będą uczestniczyć w tym procesie. Naruszenia będą skutkować sankcjami.

20. Zawieszenie broni wejdzie w życie natychmiast po zaakceptowaniu porozumienia przez wszystkie strony.

• Zełenski o rozmowach pokojowych: Ukraina nie będzie przeszkodą
• Konflikt rozstrzygnie się na polu walki? Dr Szulc: Rosja może pierwsza stracić siły
• J.D. Vance nie ma złudzeń. "Putin chce kontrolować cały Donbas"

Źródło: PAP/Kyiv Independent/nł