29 maja

1453 - Konstantynopol został zdobyty przez wojska tureckie sułtana Mehmeda II. Upadło Cesarstwo Bizantyjskie, istniejące od 395 roku.

1453 - Zginął w walce z Turkami Konstantyn XI Paleolog, ostatni władca Bizancjum, panujący od 1448 roku.  

1493 - W zamku poznańskim Jan Olbracht przyjął hołd od wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego Hansa von Tieffena.  

1500 - Zmarł Bartolomeo Diaz, portugalski żeglarz. W 1488 roku odkrył Przylądek Dobrej Nadziei. (ur. ok. 1450)

REKLAMA

1665 - Jerzy Lubomirski, hetman polny koronny, przywódca opozycji wobec polityki dworu królewskiego, przeciwnik reform ustrojowych, rozpoczął wojnę domową zwaną rokoszem Lubomirskiego, przekreślając tym samym możliwości reform w państwie.

1792 - Zakończono obrady Sejmu Czteroletniego zwanego też Wielkim, podczas którego uchwalono między innymi Konstytucję 3 Maja (1791).

1829 - Zmarł Humphry Davy, angielski chemik, wynalazca sodu i potasu, twórca elektrochemii, konstruktor bezpiecznej lampy górniczej z metalową siatką tak zwanej lampy Davy’ego. (ur. 17.12.1778)

1860 - Urodził się Isaac Albéniz, hiszpański pianista i kompozytor, w wieku piętnastu lat dawał już koncerty na całym świecie, jeden z najwybitniejszych wirtuozów pianina swojej epoki, współtwórca hiszpańskiego stylu narodowego, autor suity "Iberia" składającą się z dwunastu fortepianowych impresji, cykli fortepianowych, oper i pieśni. (zm. 18.05.1909)

REKLAMA

1861 - Zmarł na emigracji Joachim Lelewel, historyk, numizmatyk, działacz narodowy, członek Rządu Narodowego w czasie powstania listopadowego. Na emigracji w Paryżu był organizatorem Zjednoczenia Emigracji Polskiej. Lelewel jest autorem pierwszej narodowej i społecznej syntezy dziejów Polski "Historia Polski do końca panowania Stefana Batorego". (ur. 22.03.1786) 150 rocznica

1871 - Na rynku w Bochni odsłonięto pomnik króla Kazimierza Wielkiego. Pomysłodawcą był Jan Matejko, zaś figurę wykonał krakowski rzeźbiarz Walery Gadomski. 140 rocznica

1874 - Urodził sie Gilbert Keith Chesterton, angielski poeta, pisarz, dziennikarz, krytyk literacki, autor opowiadań detektywistycznych - twórca postaci detektywa ojca Browna, autor powieści "Żywy człowiek", "Obrona świata", "Latająca gospoda". Apologeta chrześcijaństwa, w 2006 roku rozpoczął się jego proces beatyfikacyjny w Kościele katolickim. (zm. 14.06.1936) 

1915 - Urodził się Tadeusz Gąsienica-Giewont, słynny przewodnik i ratownik tatrzański, skrzypek w kapelach podhalańskich, założyciel Zespołu Regionalnego imienia Klimka Bachledy w Zakopanem. (zm. 02.04.1999)

REKLAMA

1917 - Urodził się John Fitzgerald Kennedy, amerykański polityk, prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1961 - 63. Zginął w zamachu 22 listopada 1963 roku.

1922 - Zmarł Jewgienij Wachtangow, rosyjski aktor i reżyser teatralny, teoretyk teatru. Był współtwórcą nowego stylu teatru artystycznego. Jego najważniejsze przedstawienie to "KsiężniczkaTurandot". Grane było od 1922 do 1940 roku. (ur. 1883)

1932 - W Warszawie otwarto Instytut Radowy imienia Marii Skłodowskiej-Curie, który podjął między innymi badania w dziedzinie nowotworów złośliwych.

1939 - Zmarła Julia Maria Ledóchowska, znana szerzej pod zakonnym imieniem Matki Urszuli, młodsza siostra świętej Teresy Ledóchowskiej, założycielka zgromadzenia szarych urszulanek. Została beatyfikowana w 1983 roku przez papieża Jana Pawła II. (ur. 17.04.1865)  

REKLAMA

1940 - Wojska alianckie zdobyły Narwik. W bitwie wzięła udział polska Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich.

1944 - Urodził się Helmut Berger, właściwe nazwisko Helmut Steinberger, austriacki aktor, który swoje największe kreacje stworzył w filmach Viscontiego: "Zmierzch bogów", "Ludwig" i "Portret rodzinny we wnętrzu", znany także z filmów "Ojciec chrzestny III", "Dorian Gray", "Krzyż Żelazny".

1945 - Urodził się Gary Brooker, wokalista, pianista, kompozytor; współzałożyciel zespołu Procol Harum. 

1951 - Kapitan Charles Blair jako pierwszy człowiek, samotnie, na pokładzie jednosilnikowego samolotu, przeleciał nad Biegunem Północnym. 60 rocznica

REKLAMA

1958 - Zmarł Juan Ramón Jimenez, hiszpański poeta, krytyk literacki, autor zbiorów wierszy: "Elegia andaluzyjska", "Srebrzanek i ja", "Pastorały", "Ballady wiosenne", laureat Literackiej Nagrody Nobla w 1956 roku. Od 1936 roku na emigracji. (ur. 23.12.1881)

1959 - Urodził sie Rupert Everett, brytyjski aktor filmowy, grał między innymi w filmach: "Układ prawie idealny", "Mój chłopak się żeni", "Zakochany Szekspir", "Sen nocy letniej", "Szaleństwa króla Jerzego", "Gwiezdny pył", "Cichy Don", "Dwie prawdy". 

1965 - Debiut teatralny - reżyserski Izabeli Cywińskiej. Wyreżyserowała pzredstawienie "Dozorca" Harolda Pintera w Teatrze Dramatycznym imienia Aleksandra Węgierki w Białymstoku.

1967 - Papież Paweł VI mianował 27 kardynałów, wśród nich arcybiskupa Karola Wojtyłę.

REKLAMA

1975 - Urodziła się Melanie Brown, zwana Scary Girl, brytyjska piosenkarka, aktorka i prezenterka telewizyjna, znana głównie z działalności w zespole Spice Girls.

1979 - Zmarła Mary Pickford, amerykańska aktorka pochodzenia kanadyjskiego, gwiazda kina niemego i początków kina mówionego. Wystąpiła w kilkudziesięciu filmach, między innymi: "Nowojorski kapelusz", "Kopciuszek", "Mały lord", "Rosita", "Kiki". W 1930 roku zakończyła karierę aktorską. W 1927 roku razem z grupą 35 filmowców założyła Amerykańską Akademię Sztuki i Wiedzy Filmowej. (ur. 8.04.1892) 

1981 - Zmarł Janusz Minkiewicz, satyryk, tłumacz radzieckiej literatury dla dzieci, autor opracowań libertt operetkowych i musicali. Wydał między innymi zbiory satyr: "Kazania i skargi" i "Satyry". (ur. 25.06.1914) 30 rocznica

1982 - Zmarła Romy Schneider, aktorka austriacka i francuska. Grała między innymi w filmach: "W pełnym słońcu", "Ludwig", "Zabójstwo Trockiego" i "Okruchy życia". (ur. 23.09.1938)

REKLAMA

1985 - Podczas zamieszek wywołanych przez chuliganów na stadionie Heysel w Brukseli przed finałowym meczem Pucharu Europy Liverpool-Juventus zginęło 38 osób.

1987 - Zachodnioniemiecki pilot-amator Mathias Rust wtargnął w  przestrzeń powietrzną Związku Radzieckiego i następnie wylądował na Placu Czerwonym w Moskwie. Jego samolot nie został wykryty przez radziecką obronę przeciwlotniczą. 2 września 1987 roku rozpoczął się proces przeciwko niemu w Moskwie. Zarzucono mu między innymi: chuligaństwo, złamanie prawa lotniczego oraz nielegalne przekroczenie granicy ZSRR. Został skazany na 4 lata w obozie pracy. Ostatecznie został osadzony w moskiewskim więzieniu Lefortowo, gdzie spędził 432 dni.

1989 - Zmarł John Cipollina, amerykański gitarzysta i wokalista grupy Quicksilver. (ur. 24.08.1943)

1990 - Podpisanie w Paryżu przez ministrów finansów 41 państw oraz przedstawicieli komisji EWG (obecnie Unii Europejskiej) i Europejskiego Banku Inwestycyjnego aktu założycielskiego  Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju - EBOR z siedzibą w  Londynie. Rozpoczął działalność 15 kwietnia 1991 roku.

REKLAMA

1992 - Szwajcaria została przyjęta do Międzynarodowego Funduszu Walutowego.

1993 - 66 państw przyjęło w Hadze konwencję o międzynarodowej adopcji dzieci.

1994 - Zmarł Erich Honecker, niemiecki polityk komunistyczny i I sekretarz Niemieckiej Socjalistycznej Partii Jedności. W latach 1971 - 1989 przywódca NRD. Był inicjatorem budowy muru berlińskiego.  (ur. 25.08.1912) 

1995 - Zmarł Archibald Russell, brytyjski projektant ponaddźwiękowego samolotu "Concorde". (ur. 1904)

REKLAMA

2005 - Zmarł Kazimierz Urbanik, matematyk. Przez ponad trzydzieści lat był dyrektorem Instytutu Matematycznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest autorem ponad 170 publikacji naukowych. (ur. 1930)