Prof. Habielski o czerwcu '56: ośmielenie społeczeństwa

Posłuchaj

Rozmowa z prof. Rafałem Habielskim

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Protesty, które wybuchły w czerwcu 1956 roku były skierowane przeciwko komunistycznej władzy. Strajk generalny w zakładach im. Hipolita Cegielskiego, połączony z demonstracjami ulicznymi, został krwawo stłumiony przez wojsko i milicję. W walkach na ulicach Poznania zginęło blisko 60 osób, a kilkaset zostało rannych.

Historyk profesor Rafał Habielski powiedział, że protest nie wybuchł nagle, niezadowolonie pracowników narastało od dłuższego czasu. Gość "Sygnałów Dnia" w Polskim Radiu przypomniał, że komunistyczne władze odpowiedzialnością za te wystąpienia obarczyły "zachodnioimperialistyczną agenturę". Rafał Habielski mówił, że w ówczesnym systemie rządzący nie rozmawiali z pracownikami, nie było dialogu społecznego. Zwrócił uwagę, że protest był jednym z impulsów do odwilży w październiku 1956 roku.

- Destalinizajca jest w toku. W lutym 1956 roku mamy zjazd Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego z przemówieniem Chruszczowa, który potępia Stalina. Wiosną mamy do czynienia w Polsce z akcją amnestyjną - mówił. - Mamy do czynienia z takim poczuciem większej odwagi społecznej, przykładem ośmielenia społecznego. Jeśli władza, mówiąc kolokwialnie, odpuszcza, to ludzie mają poczucie, że ona jest słaba - dodał.

Tragicznym symbolem wydarzeń w Poznaniu stał się Romek Strzałkowski, 13-letni uczeń niosący biało-czerwony sztandar, który przejął od rannych tramwajarek. Chłopiec został zastrzelony przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa.

Po stłumieniu walk zatrzymano blisko 700 mieszkańców Poznania, a ponad 300 poddano brutalnemu śledztwu. Oskarżono 21 osób, z których większość otrzymała kilkuletnie wyroki. Po październiku 1956 roku i dojściu do władzy ekipy Władysława Gomułki, zostali zwolnieni.

Pięć lat temu Sejm Rzeczpospolitej ustanowił 28 czerwca Narodowym Dniem Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956. Święto jest uhonorowaniem "bohaterów, których odwaga i patriotyzm stały się kamieniem węgielnym późniejszych antykomunistycznych zrywów w Polsce".

Z okazji rocznicy wydarzeń w Poznaniu portal polskieradio.pl uruchomił specjalny serwis Czerwiec '56.

IAR, wit