Żwirko i Wigura. Tragiczna śmierć asów polskiego lotnictwa
Pilot i konstruktor - Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura, tworzyli słynny duet lotniczy, który w dwudziestoleciu międzywojennym zwyciężał w międzynarodowych zawodach. 11 września 1932 roku obaj zginęli w katastrofie lotniczej.
2025-09-11, 08:00
Największe sukcesy
Piloci Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura tworzyli słynny duet lotniczy. Przed II wojną światową zwyciężali w wielu sportowych konkursach lotniczych. Franciszek Żwirko był pilotem wojskowym, a Stanisław Wigura - inżynierem i pilotem cywilnym, współtwórcą polskiego samolotu RWD.
Posłuchaj
Ich największym sukcesem było zwycięstwo na międzynarodowych zawodach lotniczych Challenge w Niemczech, na samolocie RWD-6. 28 sierpnia 1932 roku na lotnisku w Berlinie na cześć Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury zabrzmiał Mazurek Dąbrowskiego.
- W tym Berlinie, gdzie Niemcy zawsze przyzwyczajeni byli zwyciężać, nagle spiker ogłosił, że pierwsze miejsce zajął Polak. Na maszt wjechała flaga polska, a orkiestra, tu właśnie w Berlinie, grała hymn Polski – relacjonował pilot płk Jerzy Bajan, uczestnik zawodów Challenge w 1932 roku.
Wygrana w najważniejszych tego typu zawodach na świecie miała wymiar nie tylko sportowy. Chodziło o prestiż przemysłu lotniczego oraz rozsławienie kraju. Głównymi kandydatami do zwycięstwa byli Niemcy - gospodarze zawodów, jednak polski duet nie dał im szans. Zwycięstwo dawało Polsce prawo do organizacji kolejnego Challenge, w 1934 roku.
Śmierć w katastrofie
Niedługo po zwycięstwie w zawodach lotniczych, 11 września 1932 roku, Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura ponieśli śmierć w katastrofie pilotowanego przez siebie samolotu RWD. Zostali zaskoczeni przez gwałtowną burzę pod Cierlickiem Górnym koło Cieszyna. Pilotów pochowano w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Badania przyczyn katastrofy wykazały, że samolot był obarczony wadą konstrukcyjną, która wynikała z obciążeń dynamicznych, nieznanych wówczas konstruktorom na całym świecie. Tragiczna śmierć lotników przyczyniła się do zmiany w podejściu do projektowania samolotów.
Od 1993 roku, dzień 28 sierpnia jest Świętem Lotnictwa Polskiego – obchodzonym dla upamiętnienia zwycięstwa kapitana Franciszka Żwirki i inżyniera Stanisława Wigury w III Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych Challenge w Berlinie w 1932 roku.
Posłuchaj
Lotnicze rekordy II RP. Grafika: Grzegorz Lipiński Tekst: Bartłomiej Makowski Źródło: Polskie Radio/mk/bm