Kard. József Mindszenty - wygnany prymas Węgier

Posłuchaj

Węgierski Październik - fragm cyklu nadawanego na antenie Rozgłośni Polskiej RWE pt. "Kawalkada czasu".

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Pozwolenie na wyjazd duchowny uzyskał 28 września 1971, a do Wiednia udał się prawie miesiąc później - 23 października 1971. Stamtąd było najbliżej do rodzinnego kraju, do którego nigdy potem nie dane mu było powrócić.

Naprawdę nazywał się József Pehm. Sakrę biskupią otrzymał 4 marca 1944 z rąk papieża Piusa XII. Wtedy przyjął nazwisko Mindszenty od nazwy miejscowości, z której pochodził.

Aresztowanie

Prymasem został w październiku 1945 roku. W tym czasie na Węgrzech komuniści pod wodzą Rákosiego rozpoczęli walkę z Kościołem. Jednym z jej kulminacyjnych momentów było aresztowanie kardynała Mindszenty’ego 26 grudnia 1948. W pokazowym procesie, jaki mu wytoczyły władze węgierskie, został oskarżony o zdradę stanu i skazany na dożywotnie więzienie. Główne zarzuty: sprzeciw wobec wprowadzenia na Węgrzech republiki i polityki prowadzonej przez komunistów, w tym nacjonalizacja szkół katolickich.

Październik 1956

Wyszedł z więzienia dopiero podczas rewolucji na Węgrzech w październiku 1956 roku. Powstanie zostało krwawo stłumione a przywódca buntu – premier Imre Nagy schronił się w ambasadzie jugosłowiańskiej. Imre Nagy, podstępnie aresztowany, został skazany w tajnym procesie na karę śmierci. Wyrok wykonano w nocy z 15 na 16 czerwca 1958.

Więcej na temat tragicznych wydarzeń rewolucyjnego zrywu na Węgrzech znajdziesz w serwisie Węgry 1956

Schronienie

Prymas József Mindszenty, w obawie przed represjami ze strony komunistów, schronił się w ambasadzie amerykańskiej w Budapeszcie. Pobyt kardynała w roli rezydenta placówki dyplomatycznej USA był niezwykle trudny, ale duchowny nie godził się na żadne ustępstwa wobec komunistów. Stosunki między Wschodem a Zachodem były w latach 50. i 60. napięte, co również nie ułatwiało znalezienia wyjścia z sytuacji.

Interencja papieża Pawła VI

Dopiero interwencja papieża Pawła VI u Janosa Kadara – sekretarza gen. KC Węgierskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej spowodowała, że 28 września 1971 komuniści zgodzili się na wyjazd z kraju kardynała Mindszenty’ego. Po 15 latach opuścił mury ambasady amerykańskiej w Budapeszcie. Wyjechał do Wiednia 23 października, chcąc być bliżej ojczyzny – co niejednokrotnie podkreślał.

Kardynał József Mindszenty zmarł 6 maja 1975 w stolicy Austrii. Zrehabilitowano go dopiero w 1989 roku, a w dwa lata później, w maju 1991 rokiu uroczyście sprowadzono jego szczątki na Węgry. Spoczywa w Krypcie Prymasowskiej archikatedry w Ostrzyhomiu.

Posłuchaj relacji Rozgłośni Polskiej RWE na temat tragicznych wydarzeń na Węgrzech w październiku 1956 roku.

Obejrzyj archiwalne kroniki z 1956 roku

bs