"Kulisy spraw". Najsłynniejszy polski zbieg zza żelaznej kurtyny
2019-09-03, 19:50
15 lat temu, 2 września 1994 roku zmarł Józef Światło, wysoki rangą funkcjonariusz aparatu bezpieczeństwa PRL, który przeszedł na stroną amerykańską w 1953 roku. Był jednym z najbardziej znanych publicznie zbiegów zza żelaznej kurtyny.
Posłuchaj
Powiązany Artykuł
"Kulisy spraw". Czy rozmowy w Magdalence i Okrągły Stół były spiskiem?
Swoją wiedzę o aparacie represji PRL przekazał władzom Stanów Zjednoczonych. Podzielił się nią również z opinią publiczną. Wystąpił na antenie Radia Wolna Europa w cyklu audycji "Za kulisami bezpieki i partii". Audycje radiowe oraz zrzucane od lutego 1955 za pomocą balonów 40-stronicowe ulotki pod tym samym tytułem doprowadziły do głębokich zmian w bezpiece i likwidacji MBP.
Jego pobyt na terenie USA był objęty ścisłą tajemnicą, do tego stopnia, że nawet data śmierci była przedmiotem licznych spekulacji. Ostatni potwierdzony kontakt ze światem miał w połowie lat 60., gdy Radio Wolna Europa chciało u niego zamówić tekst. Potem trop się urywał.
- Posłuchaj poprzedniego odcinka audycji >>> "Kulisy spraw" (02.09.2019)
Powiązany Artykuł
"Kulisy spraw". Mafia w bezpiece. Na co szły środki z funduszu operacyjnego SB?
"Cenny nabytek dla USA"
Prof. Andrzej Paczkowski zwracał uwagę na to, jak cenną osoby dla Stanów Zjednoczonych był Józef Światło. - Miał dostęp do różnego typu informacji. Np. informacji operacyjnych, dotyczących służb bezpieczeństwa w Polsce, systemów zabezpieczeń. Miał również wiedzę na temat polskich funkcjonariuszy wywiadu, pracujących w Stanach Zjednoczonych - opowiadał.
- Znam także elitę rządzącą - dodał profesor.
- Posłuchaj także >>> Mafia w bezpiece. Na co szły środki z funduszu operacyjnego SB?
Powiązany Artykuł
Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość. Historia podziemia antykomunistycznego w Polsce
"Miał olbrzymią wiedzą"
Najczęściej mówiło się, że Józef Światło zmarł w 1975 roku. Według innej wersji zginął w wypadku samochodowym pod koniec lat 60. Mogły to być dezinformacje chroniących go amerykańskich służb specjalnych. Ostatecznie, Instytut Pamięci Narodowej, w 10 lat temu zwrócił się do USA o informacje nt. byłego funkcjonariusza bezpieki z uwagi na zarzucane mu zbrodnie komunistyczne. Departament sprawiedliwości USA stwierdził wówczas w lakonicznym piśmie, że Józef Światło zmarł 2 września 1994 roku, 15 lat temu.
Paweł Sztama z Biura Badań Historycznych IPN podkreślał, że trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że Józef Światło posiadał ogromną wiedzę. - Zarówno na temat aparatu bezpieczeństwa, swojego wydziału, jak i wszystkich centrali bezpieki - mówił.
- Miał dużą wiedzę dotyczącą towarzyszy partyjnych - dodał.
Zapraszamy do wysłuchania audycji.
Polskie Radio 24 / kstar
* * *
Audycja: "Kulisy spraw"
Prowadzący: Łukasz Kurtz-Królikiewicz
Gość: prof. Andrzej Paczkowski, Paweł Sztama (Biuro Badań Historycznych IPN)
Data emisji: 03.09.2019
Godzina emisji: 19:10