Kościół katolicki a niewolnictwo i kolonializm

- To, co dokonało się czasach konkwisty, było haniebne z dzisiejszej perspektywy - mówił w Polskim Radiu 24 politolog prof. Marcin Gawrycki z Uniwersytetu Warszawskiego.

2024-05-13, 14:00

Kościół katolicki a niewolnictwo i kolonializm — Ruiny prekolumbijskiego miasta Majów Tulum. Foto: Sylwia Mróz/PR

Z okazji 200-lecia niepodległości Meksyku papież Franciszek przekazał list, w którym przeprosił "za grzechy osobiste i społeczne popełnione przez Kościół katolicki w Meksyku oraz za wszelkie działania i zaniechania, które nie przyczyniły się do ewangelizacji". Wśród grzechów Kościoła, za które skruchę okazywał również papież Jan Paweł II w roku milenijnym, były krzywdy wyrządzone Indianom.

Zdaniem gościa Polskiego Radia 24 historia w pewnym sensie zatoczyła koło. - Przyznanie się do winy jest symbolicznym aktem zadośćuczynienia. Jednak historia relacji Kościoła katolickiego z mieszkańcami obu Ameryk nie jest prostym zjawiskiem, które można jednoznacznie ocenić. Jednak to, co dokonało się czasach konkwisty, było haniebne z dzisiejszej perspektywy - powiedział prof. Marcin Gawrycki.

Model iberyjski i anglosaski

Funkcjonowały wtedy dwie wizje podboju Ameryk przez mocarstwa europejskie. Pierwsza była związana ze światem anglosaskim, a druga ze światem iberyjskim. - Z Hiszpanią i Portugalią związana jest czarna legenda. Ze względu na to, jak ten proces przebiegał i ilu ludzi zamordowano. Tymczasem model anglosaski opierał się na stwierdzeniu, że "dobry Indianin to martwy Indianin". Podczas Święta Dziękczynienia w USA dziękuje się, że udało się przetrwać pierwszym pielgrzymom, którzy przybyli do Ameryki Północnej, dzięki dobroci tubylców. Potem jednak tubylcy zostali wymordowani. Dziś procent rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej jest o wiele mniejszy niż w krajach latynoamerykańskich. Władcy Hiszpanii i Portugalii, obok kwestii podboju i bogactwa, zawsze dbali o to, aby realizowany był postulat nawracania. Osobną kwestią jest, jak to przebiegało. Natomiast faktem jest, że zawsze starali się chronić tubylców. Celem było unikanie eksterminacji, królowie postrzegali ich jako swoich wasali. Kościół katolicki był orędownikiem tej polityki - tłumaczył prof. Gawrycki.

REKLAMA