Niezwykłe losy "Panoramy Berezyńskiej" Fałata i Kossaka
2018-03-24, 11:35
„Panorama Berezyńska” to jeden z klasycznych toposów historii polskiego malarstwa. O niezwykłych losach tego obrazu mówił w audycji Utracone, Odzyskane specjalista ds. sztuki dawnej Tomasz Dziewicki.
Posłuchaj
Pomysłodawcą namalowania obrazu przedstawiającego dramatyczny odwrót wojsk Napoleona spod Moskwy był Julian Fałat.
Jak zaznaczył Tomasz Dziewicki, historia Panoramy Berezyny sięga 1894 roku kiedy Wojciech Kossak po odsłonięciu swojej pierwszej panoramy zyskał dużą popularność. - Julian Fałat zaproponował wówczas Kossakowi stworzenie panoramy o pewnym uniwersalnym wyrazie, która przyciągnie widza europejskiego, która będzie komunikatywna dla widza odwiedzającego Berlin. Tak też się stało. Malarze wspólnie wybrali epizod z legendy napoleońskiej – mówił gość.
Gigantyczna praca o powierzchni 1800 m2 powstawała przez 16 miesięcy. Pracował nad nią, oprócz Kossaka i Fałata, m.in. Jan Stanisławski.
Fałat przypisywał sobie autorstwo pracy mimo, że to Kossak namalował większość postaci na obrazie. Między autorami doszło do konfliktu. Ze względu na ogromne rozmiary pracy, przedsięwzięcie pochłonęło duże nakłady finansowe. Dzieło po początkowym sukcesie okazało się fiaskiem. Niechciana „Berezyna” trafiła ostatecznie do Krakowa, gdzie Kossak, w akcie zemsty, pociął ją na kawałki, zamalował fragmenty Fałata i sprzedawał jako własne. Konflikt między malarzami zaostrzył się, aż w końcu Fałat nie wytrzymał i spoliczkował Kossaka, to doprowadziło do pojedynku na pistolety, który na szczęście, obydwaj malarze przeżyli.
Dwa wycięte przez Kossaka fragmenty tego dzieła 15 marca trafiły na aukcję w Desie Unicum.
Więcej w całej rozmowie.
Gospodarzem audycji była Magdalena Ogórek.
Polskie Radio 24/pr
Utracone, Odzyskane w Polskim Radiu 24 - wszystkie audycje