"Dzięki niej odzyskaliśmy szacunek dla naszej spuścizny". Prof. Zielińska o Konstytucji 3 maja

Dziś mija 230. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja - drugiego tego typu aktu prawnego na świecie i pierwszego w Europie. Dokument znosił między innymi liberum veto i wolną elekcję, zmniejszał bariery stanowe dla mieszczan, brał chłopów pod ochronę państwa, a także zakładał zwiększenie liczebności polskiej armii. - Nasi politycy naszywali wydarzenia 3 maja łagodną rewolucją - mówił w Polskim Radiu 24 prof. Zofia Zielińska z Uniwersytetu Warszawskiego. 

Powiązany Artykuł

Konstytucja 3 maja - zobacz serwis specjalny na PolskieRadio.pl

- To coraz bardziej kontrastowało z tym, co się działo we Francji. Im bardziej we Francji rewolucja przyjmowała gwałtowny wygląd, tym bardziej w Polsce ceniono to, że przebiegało to bezkrwawo, a mimo to dokonano rzeczy wielkich - dodała. Wśród tych osiągnięć wskazała m.in. uwolnienie Sejmu od liberum veto i nadanie aktom sejmowym rangi ostatecznej, wprowadzenie deklaratywnie monteskiuszowskiego podziału władzy, oraz reformy społeczne - przyznanie mieszczanom wpływu na projekty ustaw ich dotyczących, prawa do zakupu ziemi, czy uznanie chłopów za członków narodu i wzięcie ich pod opiekę prawa. 

"Odzyskaliśmy szacunek dla samych siebie"

Pytana o zasadność prowadzenia takich reform wobec I rozbioru Polski i II rozbioru Polski, przeprowadzonego 14 miesięcy po maju 1790 roku, gość "Tematu dnia" przyznała, że "nie uważa, że z powodu obaw o reakcję zaborców na wzmocnienie Rzeczypospolitej, należało rezygnować z [tej] wielkiej reformy". - Jednak to mogło być tak, że bez tej reformy też by nas rozebrano - w końcu I rozbiór nastąpił przy neutralności Rzeczypospolitej wobec wojny i był w gruncie rzeczy próbą zniwelowania sporów między trzema państwami, które potem wzięły udział w rozbiorze. Mogli nas rozebrać i zostalibyśmy w XIX wieku narodem bez państwa, w poczuciu hańby, że nie potrafiliśmy stworzyć silnego państwa i sami jesteśmy winny swego rozbioru - wskazała. 

Czytaj także: 

• Konstytucja 3 Maja. Łukasz Kobeszko: zbliżała nas do innych państw europejskich
• "Początek kształtowania się narodu polskiego". Dr Piotr Łysakowski o Konstytucji 3 maja

- Wzmocnienie tego państwa, nadanie tej konstytucji, przyjęcie jej - a jeszcze wcześniej samoopodatkowanie się się, dowodzi, jak bardzo nasz naród chciał i potrafił się odrodzić, w oparciu o swoją tradycję polityczną, także dzięki zaprzęgnięciu do służby najnowszych osiągnięć Zachodu - dodała gość Polskiego Radia. - Znaczenie główne konstytucji polega właśnie na tym, że myśmy dzięki niej odzyskali szacunek dla samych siebie i dla naszej spuścizny. To wolę walki o odbudowę własnego państwa, w XIX wieku znacząco wzmacniało. Gdybyśmy zginęli jako państwo słabe, to inaczej by to było - mówiła prof. Zofia Zielińska. 

Posłuchaj

Prof. Zofia Zielińska z Uniwersytetu Warszawskiego o znaczeniu Konstytucji 3 maja dla ówczesnych i przyszłych pokoleń ("Temat dnia"/ PR24) 22:31

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

W rozmowie więcej o znaczeniu polskiej Konstytucji 3 maja. Zachęcamy do wysłuchania nagrania. 

***

Audycja: "Temat dnia"

Prowadzący: Wiesław Molak

Gość: prof. Zofia Zielińska (Uniwersytet Warszawski)

Data emisji: 3.05.2021

Godzina emisji: 8.33

mbl