Nie tylko ludzie tworzą pisanki. Ptasie jaja przepięknie maluje natura
2024-03-30, 11:00
Jednym z najbardziej znanych zwyczajów wielkanocnych jest malowanie jaj, czego efektem są ładne pisanki. Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę, że piękne, kolorowe jaja występują w naturze u wielu gatunków ptaków. O tajemnicach naturalnych pisanek w Polskim Radiu 24 mówił Radosław Pomagalski, biolog z Muzeum Jeździectwa i Łowiectwa.
Jajko to jeden z symboli zbliżającej się Wielkanocy. Łacińska sentencja - Omne vivum ex ovo - głosi, że wszystko, co żyje, powstaje z jaja. Jajka ptasie to cud przyrody, wytwór samej matki natury. Są zadziwiające pod względem wielkości i ubarwienia. Bywają bardzo różne: zielone, niebieskie, brązowe, gładkie, w kropki i w paski.
- U wielu gatunków ptaków mamy bardzo kolorowe jajka. Ale w zasadzie kolory te można podzielić na trzy kategorie. Mamy ptaki, które składają jaja na ziemi. One będą miały najczęściej skorupkę w kolorze brązowym albo plamistym - takim, że będzie je trudno dostrzec, kiedy leżą na ziemi. To kamuflaż - powiedział Radosław Pomagalski.
- Z kolei ptaki, które składają jaja w dziuplach, jak na przykład sowy, papugi czy dzięcioły, mają je zupełnie białe, żeby dobrze było je widać w ciemności, aby wysiadujący rodzic ich nie zgubił. Oczywiście przed oczami drapieżników chroni je wtedy sama dziupla - dodał gość PR24.
Ptasie pisanki. Feeria barw
Jak zaznaczył, "najbardziej kolorowe jaja składają małe ptaki śpiewające, jak na przykład sikorki, rudziki, pleszki, zięby". - Sikorka bogatka na przykład składa jajo białe w różowe kropeczki, a zięba niebieskie w brązowe plamki i czarne paseczki - wyjaśniał ekspert.
Dodał, iż "kolory służą do tego, żeby kukułce było trudniej podłożyć do gniazda swoje jajo". - Bo kukułka jest pasożytem lęgowym, co oznacza, że podkłada jajo do gniazd innych ptaków. I kiedy wykluwa się mała kukułka, to wyrzuca wszystkie pozostałe jajka z gniazda. Robi to dlatego, że musi: jest znacznie większa niż inne pisklęta i musi być w gnieździe sama, żeby przeżyć - powiedział.
- Ptaki oczywiście nie chcą kukułki w gnieździe. Aby się przed nią bronić, każdy gatunek składa jaja w charakterystycznym, trudnym do podrobienia wzorze. Kukułki są oczywiście w stanie pokonać te przeszkody, bo występuje u nich duża zmienność kolorów jaj. Ale każda kukułka musi szukać gniazda, w którym są praktycznie dokładnie takie, jakie ona sama składa. To bardzo jej utrudnia życie. Każdy gatunek małego ptaka ma bardzo kolorowe i bardzo charakterystycznie ubarwione jajko - podkreślił gość PR24.
Niektóre ptaki mają bardzo bogatą kolorystykę jaj. Tak jest na przykład u kruka, największego przedstawiciela ptaków śpiewających. - Ptaki śpiewające mają bardzo skomplikowane kolory jajek. U krukowatych są one przeważnie niebieskie i plamiste - powiedział Radosław Pomagalski.
- Jajo żurawia z kolei, który składa je na ziemi, ma ubarwienie takie, żeby po zejściu rodzica z gniazda nie było zauważone łatwo przez drapieżnika. Podobnie ma kaczka krzyżówka. Jej jaja są oliwkowo-zielone, co po złożeniu na ziemi ma chronić przed zauważeniem - dodał.
Więcej w nagraniu.
Posłuchaj
***
Audycja: Weekend kulturalny
Prowadząca: Maja Kluczyńska
Gość: Radosław Pomagalski (biolog, Muzeum Jeździectwa i Łowiectwa)
Data emisji: 28.03.2024
Godzina: 20.33
bartos/wmkor