Władysław Grabski: gospodarczy ojciec Niepodległej
2018-08-18, 15:04
Polityk, ekonomista, twórca reformy walutowej. Uznawany jest za ojca polskiego złotego. Władysław Grabski był również dwukrotnym premierem II Rzeczypospolitej oraz ministrem skarbu. O jego życiu i zasługach dla odradzającej się po latach zaborów Polski mówiliśmy w audycji „Wielcy Twórcy Niepodległej”.
Posłuchaj
Władysław Grabski był absolwentem paryskiej Sorbony, gdzie studiował historię i ekonomię. Zagraniczne studia przygotowały go do pełnienia ważnych funkcji publicznych. Był jednym z najbardziej szanowanych polityków dwudziestolecia międzywojennego.
Sytuacja ekonomiczna Polski, po odzyskaniu niepodległości, była bardzo zła. Brakowało pieniędzy na scalenie rozbitego w okresie zaborów i zniszczonego przez wojnę kraju. Pusta kasa państwowa, rozregulowany system podatkowy, koszty związane z utrzymaniem armii na froncie wschodnim. To właśnie w takich warunkach, w 1919 roku, naukowiec Władysław Grabski, jako minister skarbu, próbował po raz pierwszy ratować polskie finanse.
– Przede wszystkim starał się uregulować wpływy do krajowego budżetu. Planował, że w ciągu trzech lat uda się go zrównoważyć. Jednak bardzo szybko okazało się, że ten trzyletni program, który założył sobie Grabski, będzie trzeba skrócić do jednego roku. Sejm dał mu tylko sześć miesięcy na zrównoważenie państwowej kasy i wprowadzenie nowej waluty, którą miała być złotówka. Nie było to proste zadanie. Wiele to wyzwanie Władysława Grabskiego kosztowało – powiedział o początkach ekonomicznej reformy II Rzeczypospolitej prof. Wiesław Wysocki, historyk z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
23 czerwca 1920 roku Władysław Grabski po raz pierwszy został premierem rządu pozaparlamentarnego. Zachował dla siebie tekę ministra skarbu, a w sejmowym expose zaproponował m.in. powołanie Rady Obrony Państwa. Moment, w którym Grabski rozpoczął sprawowanie urzędu premiera był niezwykle trudny w historii odrodzonej Rzeczypospolitej.
– Za kilka tygodni bolszewicy mieli pojawić się pod Warszawą, a kraj miał stanąć nad przepaścią. Przegrana w Bitwie Warszawskiej oznaczałaby kres państwa polskiego. To nie najlepszy okres dla działalności gospodarczej i spełnienia złożonych w expose obietnic. Warunki zewnętrzne wymuszały całkiem inne działania i trzeba było przede wszystkim ratować niepodległość Polski – zauważył prezes Instytutu im. Józefa Piłsudskiego.
Więcej o wkładzie Władysława Grabskiego dla odzyskania przez Polskę niepodległości i jej funkcjonowania jako suwerennego państwa w całej rozmowie z prof. Wiesławem Wysockim.
Audycję prowadziła Ewa Plisiecka.
Polskie Radio 24/db
------------------------