"Najbardziej orwellowskie święto w historii Polski". Prof. Patryk Pleskot o 22 lipca

- Manifest PKWN po latach stał się kompromitującym materiałem. Największe święto PRL czczono umownie i odwoływano się do dokumentu, który dla przeciętnego Polaka był trudnodostępny - mówił w Polskim Radiu 24 prof. Patryk Pleskot, główny specjalista w Oddziałowym Biurze Badań Historycznych IPN w Warszawie.

2022-12-18, 08:45

"Najbardziej orwellowskie święto w historii Polski". Prof. Patryk Pleskot o 22 lipca — Manifestacja młodzieży na Stadionie X-lecia w Warszawie z okazji święta 22 lipca, Warszawa 1979 r. . Foto: nac.gov.pl

Święto polskich socjalistów zostało po II wojnie światowej przejęte przez komunistów, a w PRL władze uznały je za święto państwowe. 1 maja stał się jednym z symboli Polski Ludowej. Dla jednych symbolem zniewolenia społeczeństwa, dla innych czasem zabawy i radości. Innym wyjątkowo uroczyście obchodzonym w PRL świętem był 22 lipca.

Prof. Patryk Pleskot mówił o historii jego powstania. - Komuniści po wojnie wprowadzili własną symbolikę po zerwaniu z tym "faszystowskim, reakcyjnym, prześladującym klasę robotniczo-chłopską" systemem. Tu pojawia się "nowa świecka tradycja" - święto 22 lipca. To najbardziej orwellowskie święto w historii Polski. Tego dnia czciliśmy manifest PKWN, jednej z marionetkowych instytucji stworzonych przez Stalina (…). 19 lub 20 lipca 1944 r. Stalin ogłasza w Moskwie zredagowany przez siebie manifest, rzekomo napisany przez PKWN, który jest drukowany w Moskwie i dopiero dwa dni później dociera na ziemie "wyzwolone" przez sowietów - przypominał historyk.

- To święto nie ma o tyle sensu, że owego 22 lipca nic się wielkiego nie wydarzyło, bo manifest PKWN został ogłoszony dwa dni wcześniej w Moskwie. Co ciekawe, po kilku latach ten dokument stał się trudno dostępny, m.in. dlatego, że odwoływał się on do konstytucji marcowej 1921 r., mówił o przekazaniu ziemi rolnej chłopom czy zapewnieniu wolności, to stało się bardzo niewygodne dla radykalizującego się systemu - mówił gość audycji.