Historia Białorusi. Część 18: Rok 1944 – bilans II wojny światowej

II wojna światowa okazała się dla Białorusi niezwykle dotkliwa. Mińsk był jednym z najbardziej zniszczonych miast w Europie, a powojenna odbudowa była podwójnie trudnym zadaniem, bowiem towarzyszyła jej powtórna sowietyzacja.

2020-09-23, 05:50

Historia Białorusi. Część 18: Rok 1944 – bilans II wojny światowej
Porządkowanie gruzów na ulicy Franciszkańskiej w Mińsku, lato 1944. Foto: Wikimedia Commons/domena publiczna

Gra sił na Białorusi

Na przełomie 1943 i 1944 roku, tuż przed rozstrzygnięciem losów Białorusi, nasiliły się działania wszystkich aktywnych na jej terenie ugrupowań.

Zarówno Niemcy, jak i Sowieci aktywizowali swoich białoruskich stronników. W marcu 1944 roku w zajętym przez Armię Czerwoną Homlu odbyła się sesja Rady Najwyższej Białorusi, która wystawała apel o walkę z okupantem. Z kolei Niemcy zintensyfikowali rekrutację do kolaboranckich formacji zbrojnych, zwłaszcza do Białoruskiej Obrony Krajowej. Równoległe w czerwcu 1944 roku w Mińsku odbył się Zjazd Białoruski, organizowany przez współpracującą z Niemcami Białoruską Centralną Radę.

Powiązany Artykuł

Armia Krajowa Nowogródek wiki.jpg
Historia Białorusi. Część 17: Ruch partyzancki podczas II wojny światowej

Armia Krajowa natomiast w tym czasie prowadziła koncentrację sił do operacji "Ostra Brama", która miała na celu wyzwolenie Wilna z rąk niemieckich. Była elementem akcji "Burza", która zakładała wystąpienie polskich oddziałów partyzanckich przeciwko Niemcom i powitanie nadciągającej Armii Czerwonej w roli prawowitego gospodarza ziem należących do II Rzeczpospolitej.

– To była wstępna faza do wydarzeń roku 1944. 22 czerwca ruszyła bowiem wielka operacja "Bagration". Armia Czerwona uderzyła na Witebsk, potem na Mińsk, a następnie na Bobrujsk i Mohylew. W ciągu sześciu dni linia frontu przesunęła się aż o 150 kilometrów – powiedział prof. Adam Dobroński w audycji Katarzyny Kobyleckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Białoruś".

REKLAMA

Posłuchaj

"Rok 1944 - skutki wojny" - audycja Katarzyny Kobyleckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Białoruś" z udziałem prof. Adama Dobrońskiego. (PR, 28.01.1999) 10:17
+
Dodaj do playlisty

 

Armia Czerwona 5 lipca zajęła Mińsk i kontynuowała natarcie. Od 22 czerwca do 28 lipca 1944 roku Sowieci przesunęli linię frontu aż o 600 kilometrów na zachód i stanęli na przedpolach Warszawy. W trakcie operacji "Bagration" wykorzystali aż 2,5 miliona żołnierzy, sześć tysięcy czołgów i pięć tysięcy samolotów.

Odbudowa ze zgliszczy

Najtrudniejsze miało dopiero nadejść. Białoruś po II wojnie światowej była tragicznie wręcz zdewastowana. Zniszczeniu uległo prawie 200 miast i ponad 9 tysięcy wsi. Wydrenowany został przemysł i rolnictwo, niezwykle ucierpiała również ludność cywilna. Liczba mieszkańców Białorusi w wyniku II wojny światowej zmniejszyła się aż o 25 procent.

REKLAMA

Powiązany Artykuł

Witebsk 1941.jpg
Historia Białorusi. Część 16: Okupacja niemiecka

Powojenna bieda i odbudowa ze zgliszczy nie była jedynymi przeciwnościami losu, z którymi musieli zmierzyć się Białorusini w 1944 roku.

– W ślad za Armią Czerwoną posuwały się oddziały NKWD. Zaczęły się czystki wobec tak zwanych nacjonalistów i wrogów ludów, do których chętnie zaliczano Polaków. Bardzo rygorystycznie przeprowadzono pobór do Armii Czerwonej, która wciąż potrzebowała żołnierzy oraz dokonano grabieży mienia – mówił prof. Adam Dobroński.

Białoruś weszła w skład Związku Sowieckiego, tym razem w granicach, które przetrwały po dziś dzień. II wojna światowa, a zwłaszcza sowiecka partyzancka stała się mitem założycielskim powojennej Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, nazywanej "republiką partyzantów".

– Ta duma przykrywała dramat, bo przecież na Białorusi ścierały się różne wizje i siły. Nowa granica z Polską, oficjalnie nazywana przyjacielską w rzeczywistości odcinała Białoruś od reszty Europy. Tak to, pod pozorami wielkiego rozwoju i szczęśliwości ludu wprowadzono ostre reguły stalinizmu, a Białoruś poddano procesom wynaradawiania – stwierdził prof. Adam Dobroński w audycji Polskiego Radia z 1999 roku.

REKLAMA

***

Powiązany Artykuł

POLSKIE RADIO dla Bialorusi.jpg
Polskie Radio - Serwisy specjalne dla Białorusi

Zarząd Polskiego Radia podjął decyzję o pilnym zmodyfikowaniu obowiązującej ramówki i wprowadzeniu na antenie Programu 1 Polskiego Radia specjalnych serwisów informacyjnych w języku białoruskim, które będą poświęcone obecnej sytuacji w tym kraju. Dzięki należącym do PR S.A. nadajnikom Radiowego Centrum Nadawczego w Solcu Kujawskim Program 1 jest dostępny z "powietrza" na falach długich o częstotliwości 225 kHz na terenie prawie całej Europy i pokrywa zasięgiem całe terytorium Białorusi.

Specjalne serwisy informacyjne przygotowywane przez Sekcję Białoruską redakcji Polskiego Radia dla Zagranicy są emitowane 3 razy dziennie: rano po godzinie 6.30, w magazynie "W samo południe" po godzinie 12.00 oraz wieczorem po godzinie 22.00 w magazynie "Polska i Świat".

sa

REKLAMA

Polecane

REKLAMA

Wróć do strony głównej

Najnowsze