MFW o polskiej transformacji: najszybsza i najgłębsza

Posłuchaj

O wnioskach i wyzwaniach dla gospodarek i społeczeństw w krajach postkomunistycznych po 25 latach od transformacji mówi w rozmowie w Polskim radiu 24 z red. Karoliną Mózgowiec Aasim Husain z Międzynarodowego Funduszu Walutowego.

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Aasim Husain podkreśla, że 25 lat temu nikt nie miał pojęcia, jak przekształcić kraj komunistyczny i jego centralnie planowaną gospodarkę w kapitalizm i demokrację.
Nikt nie wyobrażał sobie obecnych efektów

– Transformacja krajów postkomunistycznych była zadziwiająca - mówi Aasim Husain, wicedyrektor europejskiego wydziału Międzynarodowego Funduszu Walutowego - Myślę, że w roku 89 nikt nie wyobrażał sobie, jak region będzie wyglądać 25 lat później. Nikt nie myślał, że osiągniemy to, co mamy teraz – mówi.

Niektórzy liczyli na błyskawiczne zmiany

Jak mówi, w momencie, kiedy transformacja krajów komunistycznych zaczęła się, to nadzieje były różne, może niektórzy myśleli, że zmiany nadejdą z dnia na dzień. Na pewno wyzwania były wtedy ogromne.

Najważniejsze były banki centralne i wiarygodność polityki monetarnej

To, co podkreśla to to, że doświadczenia różnych krajów regionu bardzo się między sobą różniły.

– Każdy kraj startował z innego punktu i miał inne problemy do przezwyciężenia. Ale to, co było wspólne, to że te kraje zdołały powołać niezależne banki centralne i wiarygodność polityki monetarnej - mówi.

Polskim atutem była szybkość i głębokość reform
Trudno w jednym zdaniu powiedzieć, co złożyło się na transformację, ale na pewno jedna lekcja, która płynie z transformacji, to to, że kraje, które były zdolne wprowadzić poważne reformy jak najszybciej, zdołały ustabilizować szybciej gospodarkę i szybciej też zaczęły się rozwijać, tak było z Polską.

Aasim Husain na stwierdzenie, że w raporcie MFW podkreśla sie, że w niektórych krajach regionu ciągle jest wiele reform do przeprowadzenia, odpowiada, że to prawda, są kraje, w których proces przejścia do gospodarki rynkowej jest już ukończony, ale nie są to jeszcze w pełni zaawansowane gospodarki z poziomem dochodów porównywalnym do Europy Zachodniej. – Niektóre kraje mają więcej do zrobienia, inne mniej. W niektórych przypadkach nieukończony jest proces prywatyzacji dużych państwowych spółek, w szczególności dotyczy to zachodnich Bałkanów i niektórych byłych republik Związku Radzieckiego – mówi Aasim Husain.

W niektórych krajach trzeba też jeszcze powołać bardzo silne, niezależne instytucje finansowe i ramy prawne wiarygodności polityki monetarnej, a także stworzyć warunki do rozwoju przedsiębiorczości.
Jakie inne wyzwania stoją przed krajami postkomunistycznymi
Jak mówi ekonomista, bardzo ważne jest wyjście ze światowego kryzysu. – Na przykład, w wielu krajach obserwowaliśmy boom gospodarczy. W sektorze bankowym ciągle pozostał duży poziom niespłacanych kredytów. Dopóki nie zostanie to rozwiązane, to przedsiębiorstwa nie będą mogły brać kredytów, bo też nikt im ich nie udzieli. A bez wzrostu udzielania pożyczek i kredytów, trudno oczekiwać wzrostu gospodarczego – podkreśla.

Kluczowy – problem bezrobocia

Rynek pracy to kolejny problem, poziom bezrobocia jest bardzo wysoki w całej Europie. Na przykład w krajach Europy Południo-Wschodniej bezrobocie było bardzo wysokie już przed kryzysem, więc kryzys podkreślił konieczność zajęcia się problemem bezrobocia.

Trzeba mieć plan na starzenie się społeczeństwa
Inna, bardziej długoterminowa kwestia to demografia. W ciągu najbliższych 15- 20 lat, starzenie się społeczeństw będzie coraz bardziej odczuwalne, więc żeby móc zapewnić rozsądne emerytury, trzeba pomyśleć już teraz o zmianach.

Aasim Husain pytany, jaka była rola Międzynarodowego Funduszu Walutowego w transformacji odpowiada, że MFW i inne sytuacje przede wszystkim przynosiły wsparcie finansowe. Zapewniły też szkolenia i pomoc techniczną, bez czego transformacja w tych krajach byłaby trudniejsza. – Ale na pewno transformacja nie byłaby możliwa bez sił wewnątrz krajów, czyli bez determinacji przywódców i narodów - podkreśla.
Czy polska powinna wejść do strefy euro

Na pytanie czy Polska w najbliższym czasie powinna dołączyć do strefy euro, Aasim Husain przypomina, że jako kraj członkowski Unii Europejskiej Polska zobowiązała się, że kiedyś w końcu  wejdzie do strefy euro. Natomiast dokładny termin zależy od Polski i unijnych instytucji.

– Jest w tej kwestii wiele do rozważenia. Na pewno nie stanie się to w ciągu najbliższego roku. To jest sytuacja, w której Polska coś straci, ale i też coś zyska. Z jednej strony będzie musiała zaprzestać pewnych elementów swojej polityki monetarnej, a z drugiej strony będzie częścią strefy euro i będzie mieć dostęp na przykład do wsparcia od Europejskiego Banku Centralnego jako pożyczkodawcy ostatniej szansy.  Więc na pewno są zyski i straty, które należy rozważyć i które się zmieniają – mówi Aasim Husain.

Rozmawiała Karolina Mózgowiec