Św. Jan Paweł II - wielki Polak upamiętniony na banknocie kolekcjonerskim NBP

16 października 1978 r. na Stolicę Piotrową został wybrany Polak - kardynał Karol Wojtyła. Pontyfikat Jana Pawła II charakteryzowała niezwykle wytężona posługa, w której kluczową rolę odgrywało pielgrzymowanie.

Pontyfikat pielgrzymowania

Ojciec Święty odbył 104 podróże apostolskie na wszystkie zamieszkałe kontynenty, w tym dziewięciokrotnie odwiedził ojczyznę. W okresie komunizmu, pielgrzymki Jana Pawła II do Polski niosły nie tylko umocnienie wiary, ale przede wszystkim nadzieję na odzyskanie suwerenności. W kolejnych pielgrzymkach Jan Paweł II wskazywał na konieczność ciągłej pracy nad sobą, podejmowanej przez każdego człowieka dla dobra wspólnoty, ponieważ wolność nigdy nie jest dana raz na zawsze.

Pontyfikat nauczania

Pielgrzymowanie Jana Pawła II było ściśle związane z nauczaniem. Ojciec Święty zabierał głos w wielu kwestiach ważnych dla ludzkości – chociażby w sprawie budowania i umacniania pokoju i sprawiedliwości czy rozwoju dialogu między różnymi kulturami i religiami. Zapoczątkował Światowe Dni Młodzieży, których tradycje kontynuują kolejni papieże.

Pontyfikat cierpienia

Pontyfikat Papieża Polaka był również naznaczony cierpieniem, które od najmłodszych lat nie było mu obce - w dzieciństwie doświadczył śmierci matki, później brata Edmunda, a jego ojciec odszedł, gdy Karol Wojtyła miał 21 lat. Od 1992 r., już jako Papież, cierpiał na postępującą chorobę Parkinsona, która jednak nie przeszkodziła mu w sprawowaniu swojej misji. Mimo długoletniej choroby, licznych pobytów w szpitalu i słabnącego zdrowia, Papież nie opuścił Stolicy Piotrowej aż do śmierci 2 kwietnia 2005 r. Zmarł o godzinie 21.37, a w ostatniej wędrówce towarzyszyły mu tłumy wiernych zgromadzone na Placu św. Piotra.

Jan Paweł II został beatyfikowany 1 maja 2011 r., a ogłoszony świętym - 27 kwietnia 2014 r.

Dwóch wielkich Polaków

Na życie św. Jana Pawła II wielki wpływ miał inny wielki Polak – bł. Kardynał Stefan Wyszyński. Świadczą o tym słowa Jana Pawła II, zawarte w Liście do Polaków z 23 października 1978 r. (napisanym tydzień po konklawe): „Czcigodny i umiłowany Księże Prymasie! Pozwól, że powiem po prostu, co myślę. Nie byłoby na Stolicy Piotrowej tego Papieża-Polaka, który dziś pełen bojaźni Bożej, ale i pełen ufności rozpoczyna nowy pontyfikat, gdyby nie było Twojej wiary, niecofającej się przed więzieniem i cierpieniem, Twojej heroicznej nadziei, Twego zawierzenia bez reszty Matce Kościoła, gdyby nie było Jasnej Góry i tego całego okresu dziejów Kościoła w Ojczyźnie naszej, które związane są z Twoim biskupim i prymasowskim posługiwaniem”.

Monety i banknot kolekcjonerski "Jan Paweł II"

Narodowy Bank Polski upamiętniał Jana Pawła II wielokrotnie poprzez emisję srebrnych i złotych monet kolekcjonerskich. Łącznie wyemitował ponad 50 szt. monet kolekcjonerskich i okolicznościowych z wizerunkiem papieża Jana Pawła II. Były to m.in. monety kolekcjonerskie upamiętniające wizyty Jana Pawła II w ojczyźnie, monety kolekcjonerskie związane z beatyfikacją i kanonizacją Papieża Polaka oraz monety kolekcjonerskie upamiętniające 100. rocznicę urodzin świętego Jana Pawła II.

16 października 2006 r. wyemitowany został banknot kolekcjonerski o nominale 50 zł "Jan Paweł II" - pierwszy polski banknot kolekcjonerski. Na przedniej stronie banknotu kolekcjonerskiego widnieje wizerunek Jana Pawła II z krzyżem pasterskim na tle globu ziemskiego, co symbolizuje uniwersalność pontyfikatu. Papież, ubrany w szaty pontyfikalne, wykonuje gest pozdrowienia. W ręku trzyma pastorał jako symbol władzy papieskiej. W prawym dolnym rogu banknotu znajduje się napis: "Jan Paweł II" oraz data pontyfikatu "16 X 1978 – 2 IV 2005".

Na odwrotnej stronie upamiętniony został moment, w którym kardynał Stefan Wyszyński składa swojemu rodakowi, papieżowi Janowi Pawłowi II tzw. homagium podczas Mszy świętej inaugurującej pontyfikat Jana Pawła II. Podczas składania homagium przez kardynała Jan Paweł podniósł się i w pamiętnym geście wyraził swój szacunek dla Prymasa Polski. Podkreśla to szczególny związek Papieża z kardynałem Stefanem Wyszyńskim. Po prawej stronie tej sceny umieszczony został fragment przywołanego wcześniej Listu: "Nie byłoby na Stolicy Piotrowej tego Papieża-Polaka […] gdyby nie było Twojej wiary, niecofającej się przed więzieniem i cierpieniem, Twojej heroicznej nadziei".

Pod cytatem znajduje się faksymile podpisu Papieża oraz data wypowiedzenia tych słów – 23 X 1978. Pod tekstem umieszczony został zarys klasztoru na Jasnej Górze, natomiast pod sylwetkami obydwu postaci na wstęgach dewiza biskupia każdego z nich: Jana Pawła II - "Totus Tuus" oraz kardynała Wyszyńskiego - "Soli Deo".

W znaku wodnym widnieje herb papieski, na obydwu stronach banknotu – uzupełniający się motyw kluczy Piotrowych spiętych sznurem (zabezpieczenie recto-verso). W mikrodruku, oprócz napisów "Rzeczpospolita Polska", "RP", "50 zł" - odczytać można nazwy państw, które odwiedził papież Jan Paweł II.

Emisja wartości kolekcjonerskich stanowi okazję do upamiętniania ważnych historycznych rocznic i postaci oraz do rozwijania zainteresowań polską historią, kulturą i tradycją. Banknot kolekcjonerski o nominale 50 zł - „Jan Paweł II” – jest dostępny w szesnastu Oddziałach Okręgowych NBP zlokalizowanych w miastach wojewódzkich oraz w sklepie internetowym NBP: kolekcjoner.nbp.pl.

Banknoty i monety kolekcjonerskie emitowane przez NBP

Banknoty i monety kolekcjonerskie NBP nawiązują do ważnych wydarzeń, upamiętniają wybitne postaci, autorytety i ich rolę w historii Polski.

Monety kolekcjonerskie wykonywane są ze złota i srebra i często uatrakcyjniane poprzez dodanie elementów wykonanych z innych materiałów, np. bursztynu, krzemienia pasiastego czy szkła lub technik dodatkowych np. nadruków wykonanych w technice tampondruku, druku UV, selektywnego złocenia czy matowienia laserowego.

Banknoty kolekcjonerskie, w związku z ich szczególnym charakterem, różnią się od banknotów powszechnego obiegu m.in. bogatszą symboliką wizerunków postaci i wydarzeń, kompozycją i szczegółami ikonografii, specyfikacją techniczną - dotyczącą zastosowanych zabezpieczeń przed fałszowaniem, kolorystyką, wymiarami czy zastosowanymi technikami druku.

Plany emisyjne NBP

W kolejnych miesiącach numizmatycy i kolekcjonerzy będą mogli wzbogacić swoje zbiory monetami kolekcjonerskimi z nowych serii. W maju emisją srebrnej monety kolekcjonerskiej "Polska rodzina" zainaugurowana zostanie nowa seria "W Polskę wierzę". W czerwcu natomiast złota moneta w kształcie prostokąta o nominale 10 zł rozpocznie serię "Polskie banknoty obiegowe", odwzorowującą stylizowane wizerunki banknotów będących obecnie w obiegu.

Szczegółowe informacje o zaplanowanych emisjach monet i banknotów kolekcjonerskich na 2023 rok, datach i nominałach znajdują się są na stronie Narodowego Banku Polskiego w Planie emisji wartości kolekcjonerskich i monet okolicznościowych na 2023 r.

Szczegółowe informacje o banknocie kolekcjonerskim Jan Paweł II: 

• Nominał: 50 zł
• Wymiary: 144 x 72 mm
• Rok emisji: 2006
• Projektant: Andrzej Heidrich
• Banknoty zostały wyprodukowane przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych SA

Źródło: NBP