Tarcza energetyczna, solidarnościowa i antyinflacyjna. Działania rządu wobec wyzwań ostatnich lat

Ekonomiczne skutki pandemii oraz wojna na Ukrainie doprowadziły do poważnych zaburzeń w światowej i europejskiej gospodarce. Przyczyniło się to wzrostu inflacji we wszystkich rozwiniętych krajach, a w szczególności na Starym Kontynencie. Inflacja stanowiła w pierwszej kolejności zagrożenie dla polskich rodzin i konsumentów, gdyż powodowała wzrost cen paliw, energii oraz produktów spożywczych.

2023-09-19, 17:00

Tarcza energetyczna, solidarnościowa i antyinflacyjna. Działania rządu wobec wyzwań ostatnich lat — Budowa samowystarczalnej krajowrj sieci przesyłowych, to jeden z warunków bezpieczeństwa energetycznego Polski - wynika z badania.Foto: Shutterstock/ Jan von nebenan

Rząd Prawa i Sprawiedliwości, kierując się zasadą solidaryzmu społecznego i aktywności państwa w gospodarce, podjął decyzję o wprowadzeniu specjalnych rozwiązań chroniących Polaków - tzw. tarcz: antyinflacyjnej, energetycznej i solidarnościowej.

Szantaż energetyczny

Rosyjski szantaż energetyczny wobec Europy sprawił, że ceny surowców zaczęły rosnąć w krótkim czasie. Proces ten wpływał na wzrosty cen wytwarzania energii, w tym ciepła do ogrzewania domów. Rząd Prawa i Sprawiedliwości wprowadzik ograniczenie wzrostu cen do 40% względem zeszłego roku, jednocześnie proponując rekompensaty dla przedsiębiorstw energetycznych.

Od 1 stycznia 2023 r. obowiązują zamrożone ceny gazu, gwarantując stabilizację cen niezależnie od zmian na światowych rynkach. Rząd wprowadził cenę maksymalną gazu ziemnego - 200 zł netto/MWh - oraz zamroził wysokość stawek opłat dystrybucyjnych. Z tej ochrony korzystają gospodarstwa domowe, wspólnoty mieszkaniowe i inne kluczowe instytucje świadczące usługi dla społeczeństwa, jak np. jednostki opieki zdrowotnej, szkoły, żłobki czy organizacje pozarządowe.

Dzięki tarczy energetycznej udało się obniżyć rachunki Polaków w 2023 r. o dwie trzecie względem podwyżek, które nastąpiłyby bez interwencji rządu. W ramach tarczy energetycznej gospodarstwa domowe mogły korzystać z:

REKLAMA

W ramach tarczy energetycznej gospodarstwa domowe mogły korzystać z:

dodatku osłonowego - wsparcie objęło ponad połowę wszystkich gospodarstw w Polsce i wyniosło 4 mld zł. Wysokość dopłat była uzależniona od dochodu i wahała się od 400/500 zł do nawet 1150/1437,50 zł.
dodatku na inne źródła ciepła - dawał możliwość dofinansowania zakupu opału: peletu drzewnego, drewna kawałkowego i innych rodzajów biomasy oraz gazu skroplonego LPG lub oleju opałowego. Wysokość wynosiła od 500 zł do 3 tys. zł.
dodatku węglowego - w wysokości 3 tys. zł, zasilił budżety gospodarstw domowych, których źródłem ogrzewania był węgiel lubpaliwa węglopochodne.
dodatku elektrycznego - wysokość dofinansowania była zróżnicowana w zależności od rocznego zużycia energii elektrycznej - poniżej 5MWh kwota wynosiła 1000 zł, zaś powyżej 5MWh 1500 zł.

Zadania spółek Skarbu Państwa

Wybuch wojny spowodował, iż wystąpiła konieczność zablokowania importu rosyjskiego węgla do Polski. Na mocy decyzji rządu Prawa i Sprawiedliwości wysiłek zmierzający do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego polskim rodzinom wzięły na siebie spółki Skarbu Państwa.

Rząd za ich pośrednictwem sprowadził z różnych kierunków świata, w krótkim czasie ponad 12,4 mln ton węgla. To prawie 266 statków z węglem które wpłynęły do polskich portów w poprzednim sezonie grzewczym i 3,3 tys. pociągów, który wyjechały z portów i rozwiozły węgiel w głąb Polski, zapewniając bezpieczeństwo Polakom w czasie największego od lat kryzysu energetycznego. Skuteczna koordynacja działań oraz odpowiedzialność polskich podmiotów gospodarczych sprawiły, iż polskie rodziny nie zostały pozostawione bez opału na zimę.

Tarcza solidarnościowa

Tarcza solidarnościowa chroni w 2023 r. przed gwałtownymi wzrostami cen za energię elektryczną. Dzięki wprowadzeniu zawartych w niej rozwiązań większość gospodarstw domowych nie odczuwa wzrostu cen energii elektrycznej.

REKLAMA

Tarcza przewidziała zmianę przepisów tak, by zagwarantować stabilność cen na poziomie z 2022 r. Z jej zapisów korzystają również szpitale, szkoły, przedszkola, żłobki, noclegownie czy placówki opieki nad osobami z niepełnosprawnościami.

Tarcza objęła ochroną zarówno mikro, małych i średnich przedsiębiorców, jak i samorządy. Wyznaczyła również obowiązek oszczędzania energii elektrycznej przez administrację rządową i samorządową.

Tarcza antyinflacyjna

Dzięki tarczy antyinflacyjnej - od 1 stycznia 2022 r. - obniżono stawki VAT do 8% dla gazu ziemnego oraz energii cieplnej, a do dla energii elektrycznej. W ten sposób rząd odjął ciężar finansowy związany ze wzrostem cen energii na światowych rynkach z polskich rodzin i wziął na barki budżetu państwa. Tarcza energetyczna skierowana jest do: gospodarstw domowych, podmiotów wrażliwych, odbiorców ciepła systemowego i paliwa gazowego.

Od 1 lutego 2022 r. wprowadzono kolejne obniżki VAT: 0% na podstawowe produkty żywnościowe. To kluczowe wsparcie dla budżetów domowych, gdyż zerową stawką podatku objęto m.in.: mięso i ryby, produkty mleczarskie, produkty ze zbóż, pieczywo i produkty piekarnicze, warzywa, owoce i przetwory.

REKLAMA

Tarczą antyinflacyjną zostały również objęte od czerwca 2021 r. środki wykorzystywane w produkcji rolnej. Stawkę podatku obniżono z 23% do 8% m.in. dla nawozów, stymulatorów wzrostu, podłoży upraw.

Rozwiązanie to przedłużono na 2023 r. Zmniejszanie kosztów wytworzenia w Polsce żywności stanowiło z jednej strony redukcję wzrostu cen dla polskich rodzin, zaś z drugiej wsparcie dla rodzimych producentów rolnych, których produkty mogły stracić na konkurencyjności w Polsce i na rynkach zagranicznych. Łączną wartość tarcz szacuje się na 130 mld zł, która to kwota stanowi oszczędność w kieszeniach polskich rodzin.

Czytaj także: