Inwestowanie w obligacje w czasie inflacji. Czy można ochronić oszczędności?
2024-02-27, 15:15
Obligacja jest instrumentem finansowym o stałym dochodzie, który reprezentuje pożyczkę udzieloną przez inwestora pożyczkobiorcy (zazwyczaj korporacyjnemu lub rządowemu). Obligacja może być traktowana jako umowa pomiędzy stronami, która zawiera szczegóły dotyczące pożyczki i jej spłaty. Obligacje są wykorzystywane przez przedsiębiorstwa, gminy i rządy państw do finansowania projektów i operacji. Właściciele obligacji są posiadaczami długu, czyli wierzycielami emitenta.
W obligacje można inwestować przez fundusze inwestycyjne, w których zarządzający podejmują decyzje o tym, jakie instrumenty dobrać do portfela. Inwestorzy, którzy chcą samodzielnie handlować papierami wartościowymi, powinni otworzyć rachunek w biurze maklerskim.
Rodzaje obligacji
Obligacje występują w różnych formach, a każda z nich ma swój własny zestaw zalet i wad.
Obligacje korporacyjne. Obligacja korporacyjna jest instrumentem dłużnym emitowanym przez przedsiębiorstwo w celu pozyskania środków finansowych. W przeciwieństwie do oferty akcji, w ramach której inwestorzy kupują udziały w samej spółce, obligacja jest pożyczką z określonym terminem wykupu i zyskiem z odsetek, które inwestorzy będą zarabiać. Po upływie terminu wykupu spółka spłaca posiadacza obligacji. Obligacje korporacyjne oferują zazwyczaj wyższe oprocentowanie niż inne rodzaje obligacji, ale firmy, które je emitują, są bardziej narażone na niewywiązanie się z płatności niż podmioty rządowe.
Obligacje komunalne. Obligacja komunalna to dług wyemitowany przez państwo lub gminę w celu sfinansowania robót publicznych. Podobnie jak w przypadku innych obligacji, inwestorzy pożyczają pieniądze emitentowi na z góry określony czas. Emitent obiecuje wypłacić inwestorowi odsetki w okresie ważności obligacji (zazwyczaj raz lub dwa razy w roku), a następnie zwrócić inwestorowi pożyczoną kwotę w momencie zapadalności obligacji.
Obligacje skarbowe. Są emitowane przez rządy państw i działają podobnie do pozostałych rodzajów obligacji. Ze względu niższe ryzyko niewypłacalności, obligacje takie oferują zazwyczaj niższą stopę procentową dla inwestora.
Sposób inwestowania
Istnieją dwa sposoby na zarabianie pieniędzy poprzez inwestowanie w obligacje.
Pierwszym z nich jest trzymanie tych obligacji do terminu ich wykupu i pobieranie od nich płatności odsetkowych. Odsetki od obligacji są zazwyczaj wypłacane raz lub dwa razy w roku.
Drugim sposobem na zysk z obligacji jest ich sprzedaż po cenie wyższej niż ta, którą zapłaciłeś na początku. Ceny obligacji mogą wzrosnąć z dwóch głównych powodów. Jeżeli profil ryzyka kredytowego pożyczkobiorcy poprawia się tak, że jest bardziej prawdopodobne, że będzie on w stanie spłacić dług w terminie wykupu obligacji, wtedy cena obligacji zazwyczaj wzrasta. Ponadto, jeżeli dominujące stopy procentowe dla nowo emitowanych obligacji spadają, wówczas wartość istniejących obligacji o wyższej stopie procentowej wzrasta.
Emisja obligacji i handel
Po ustaleniu stopy procentowej obligacji i udostępnieniu jej inwestorom obligacja jest przedmiotem obrotu na tak zwanym rynku długu (np. rynek CATALYST prowadzony przez GPW w Warszawie). Na ceny obligacji wpływają wahania stóp procentowych oraz inne czynniki uznawane za istotne przez inwestorów.
Znacząco upraszczając rzeczywistość, ceny obligacji mają tendencję do poruszania się antycyklicznie. Gdy gospodarka się rozgrzewa, stopy procentowe rosną, obniżając ceny obligacji. Gdy gospodarka się ochładza, stopy procentowe spadają, podnosząc ceny obligacji.
Inwestorzy budują ekspozycję na rynek długu na różne sposoby. Przykładowo można kupować wiele obligacji, których termin wykupu rozłożony jest na kilka lat. W miarę zapadania obligacji kapitał jest reinwestowany. Taka strategia pozwala skutecznie dywersyfikować ryzyko stopy procentowej, choć może się to odbywać kosztem niższej rentowności.
Oprocentowanie zmienne i stałe
Obligacje mogą mieć zarówno oprocentowanie stałe, jak i zmienne. W przypadku stałego oprocentowania kupon wypłacany w czasie do wykupu obligacji jest każdorazowo takiej samej wysokości. W przypadku zmiennego oprocentowania kupon zależy od zmian stopy referencyjnej, z którą dana obligacja jest powiązana. W przypadku istnienia relatywnie wysokiej inflacji lepiej inwestować w obligacje, których oprocentowanie jest powiązane z inflacją lub stopami procentowymi NBP.
Warunki emisji obligacji oszczędnościowych Skarbu Państwa w marcu
W marcu oprocentowanie 1-rocznych obligacji zmiennoprocentowych wyniesie 6,05%, a 2-letnich 6,30%, w pierwszym miesięcznym okresie odsetkowym.
Oprocentowanie obligacji stałoprocentowych 3-miesięcznych wynosić będzie 3,00% w skali roku, a 3-letnich 6,40%. Pozostałe obligacje, w pierwszym okresie odsetkowym, oprocentowane będą odpowiednio: 6,55% dla 4-latek oraz 6,80% dla 10-latek.
6- i 12-letnie obligacje rodzinne przeznaczone dla beneficjentów programu "Rodzina 800 plus" oprocentowane będą odpowiednio 6,75% i 7,05% w pierwszym roku.
Marże dla obligacji na niezmienionym poziomie
Oprocentowanie obligacji 1-rocznych i 2-letnich zmienia się co miesiąc. Jest wyliczane jako suma stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i marży, która pozostaje bez zmian i wynosi w przypadku instrumentów oferowanych w marcu 0,00% dla obligacji 1-rocznych oraz 0,50% dla 2-letnich.
Oprocentowanie obligacji 4-letnich ulega zmianie co roku i jest wyliczane na podstawie sumy wskaźnika inflacji z ostatnich 12 miesięcy oraz niezmienionej marży w wysokości 1,25%. Ten sam mechanizm oprocentowania obowiązuje również dla obligacji 10-letnich, jednak w tym przypadku niezmieniona marża wynosi 1,50%.
Bez zmian pozostają również preferencyjne marże dla obligacji rodzinnych, których oprocentowanie wyliczane jest według tych samych zasad co w przypadku 4- i 10 latek i wynoszą odpowiednio: 1,75% dla obligacji 6-letnich oraz 2,00% dla 12-letnich.
Wszystkie rodzaje obligacji można kupić w oddziałach PKO Banku Polskiego i Punktach Obsługi Klientów Biura Maklerskiego PKO Banku Polskiego oraz w sieci punktów sprzedaży obligacji Banku Polska Kasa Opieki S.A.
PR24/IAR/mib