Aby podatnik nie był sam w starciu z fiskusem. Powstanie nowy urząd - Rzecznik Praw Podatnia

• Powstanie nowy urząd - Rzecznik Praw Podatnika
• Działalność ma zacząć od nowego roku
  
• Będzie interweniował w przypadku problemów podatników z fiskusem

Przed rokiem, na mocy konstytucji biznesu powołany został Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, stanowisko to objął ówczesny poseł Prawa i Sprawiedliwości Adam Abramowicz. Argumentów za ustanowieniem tej instytucji nie brakowało, przede wszystkim ponad 99 proc. firm działających w Polsce to te, należące właśnie do sektora MŚP. Wielu mniejszych przedsiębiorców ma zatem gdzie kierować swoje uwagi do pracy organów administracji publicznej, Biuro Rzecznika zajmuje się także aktywnie kwestiami legislacyjnymi w obszarach dotykających prowadzenia działalności gospodarczej oraz podejmuje liczne interwencje w obronie mniejszego biznesu. Między innymi dzięki działaniom pracowników Biura Rzecznika spółki skarbu państwa wycofały się z mechanizmy stosowania mechanizmu split payment wobec firm z sektora MŚP. Interwencję w tej kwestii podjął zastępca Adama Abramowicza, Jacek Cieplak. Skuteczność instytucji powołanej konstytucją biznesu potwierdzają także wyroki sądów administracyjnych, które w kilku orzeczeniach dotyczących spraw podatkowych przychyliły się do opinii Rzecznika. Głośno w ostatnim czasie było także w związku z propozycją Adama Abramowicza dotyczącą dobrowolności opłacania składek na ZUS przez polskich przedsiębiorców. 

Rok pracy Rzecznika MŚP ocenić zatem należy pozytywnie, jego liczne inicjatywy odbijały się w ostatnich dwunastu miesiącach szerokim echem. Teraz do Sejmu trafił projekt ustawy, której celem jest ustanowienie Rzecznika Praw Podatnika. W odróżnienia od swojego odpowiednika zajmującego się wyłącznie wsparciem dla przedsiębiorców, Rzecznik Praw Podatnika będzie interweniował w obronie podatników, czyli w istocie każdego z nas, praktycznie wszyscy opłacamy bowiem daniny publiczne. I wszyscy możemy mieć w pewnym momencie problemy w kontaktach z fiskusem.

Powiązany Artykuł

Nowa ordynacja podatkowa - szansa na nowe otwarcie w relacjach fiskus-podatnik

Czy obrońca podatników jest potrzebny?

Nie brakowało oczywiście pytań, czy ta instytucja jest w ogóle potrzebna. Przecież od wyjaśniania sporów na linii obywatel - skarbówka są sądy administracyjne, działać powinien w tej kwestii także Rzecznik Praw Obywatelskich, a tematy podatkowe obce być nie powinny także Rzecznikowi MŚP. Skąd zatem pomysł na kolejną urząd, skoro mamy już całą paletę innych, które zobowiązane są działać m.in. na polu danin publicznych? W odpowiedzi wskazać trzeba kilka istotnych faktów. Do RPO trafia rocznie około 20 tysięcy nowych skarg, to ogromna liczba. Przy czym obywatele w swoich pismach dotykają bardzo szerokiego katalogu zagadnień. Trudno oczekiwać aby kwestie związane z podatkami miały wśród nich jakiś priorytet. Jeśli chodzi zaś o Rzecznika MŚP, jak była o tym mowa wcześniej, działa on w sprawach, których stroną są przedsiębiorcy. Nie każdy jednak podatnik jest przedsiębiorcą, większość osób płacących podatki nie prowadzi działalności gospodarczej.

Nie oznacza to jednak, że nie mogą wejść w spór z fiskusem. Ówczesna minister finansów Teresa Czerwińska, jeszcze niedawno tak mówiła o nowym Rzeczniku  - „Przyjęta dzisiaj przez rząd ustawa o Rzeczniku Praw Podatnika to kolejny krok w tworzeniu przyjaznej administracji skarbowej. Rzecznik będzie niezależnym fachowcem, do którego podatnik będzie mógł się zwrócić z prośbą o pomoc w kontaktach z administracją skarbową”. Wczytując się w treść projektu ustawy przyznać trzeba, że kryterium fachowości uznano za bardzo istotne. Projektodawca wymaga aby kandydat na Rzecznika posiadał co najmniej stopień doktora nauk prawnych lub ekonomicznych, legitymował się 5 - letnim doświadczeniem zawodowym związanym ze stosowaniem prawa podatkowego. Okres ten wypełniony powinien być pracą w charakterze doradcy podatkowego, sędziego sądu administracyjnego, radcy prawnego lub adwokata albo organu podatkowego. Autorzy projektu uznali zatem, że stanowisko to pełnić może wyłącznie osoba niezwykle wykwalifikowana.

REKLAMA

Rzecznik wyposażony zostanie także w liczne kompetencje, wśród których będzie możliwość występowania do właściwego organu z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w sprawie podatnika, który nie ma możliwości samodzielnego złożenia takiego wniosku lub sprawia mu to nadmierną trudność, występowania do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej albo o wydanie lub zmianę aktów normatywnych z zakresu spraw podatkowych. Raz w roku będzie także składał premierowi sprawozdanie ze swojej działalności.

Z pewnością nie zabraknie mu wyzwań. Chociażby w ostatnich czasie nie brakowało głośnych spraw, które idealnie nadawałyby się do interwencji dla nowego urzędnika. Bulwersujące jest np. wykorzystywanie przez urzędników regulacji kodeksu karnego skarbowego w celu wydłużenia okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Niedawno także NIK raportował o licznych błędach urzędników skarbowych stanowiących poważną barierę w rozwoju przedsiębiorczości w Polsce.

Niezależność to podstawa

Rzecznik praw podatnika cieszyć się będzie także niezależnością, jego kadencja ma wynosić sześć lat i poza aktywnością naukową jest niepołączalna z żadnym innym zajęciem. Oznacza to, że Rzecznik będzie mógł się skupić wyłącznie na swojej pracy. A tej z pewnością mu nie zabraknie. Samych kontroli skarbowych jest rocznie około kilka tysięcy, chociaż co warto zauważyć, ich jest ich z roku na rok coraz mniej. Jednak tylko liczba spraw związanych z podatkiem VAT rozpatrywanych przez Wojewódzkie Sądy Administracyjne wynosi około 5 tys. w skali roku. Blisko jedno na cztery rozstrzygnięcia wydawane przez WSA dotyczy podatków. To ogromna skala, pokazująca jak wiele zadań czeka przyszłego obrońcę podatników. Warto mieć także na uwadze tysiące podstępowań podatkowych toczących się przed organami skarbowymi. Powołanie Rzecznika zbiega się z końcówką prac nad nową ordynacją podatkową. Oba projekty trafiły już do niższej izby parlamentu i przeszły etap pierwszego czytania. Teraz zajmie się nimi sejmowa komisja finansów publicznych. Jeśli ustawa zostanie uchwalona w tej kadencji, Rzecznik Praw Podatnika rozpocznie pracę z początkiem przyszłego roku. Powoła go premier na wniosek ministra właściwego do spraw finansów, budżet jakim ma dysponować nowy Rzecznik to 25 milionów złotych.

Kamil Góral

REKLAMA