Eksport produktów rolnych. Zobacz, jak Polska wypada na tle świata

Jak wskazano w raporcie PIE "Dwie dekady rozwoju polskiego rolnictwa. Innowacyjność sektora rolnego w XXI wieku", w 2019 r. wartość dodana wytworzona w rolnictwie wyniosła 112 mld zł. Według cytowanych w publikacji danych OECD, w porównaniu z usługami była ona 25-krotnie niższa.

Wartość polskiego eksportu produktów rolno-spożywczych wyniosła w 2019 r. 37,5 mld dol., co było 15. wynikiem na świecie. "Oznacza to, że Polska odpowiada za 2,1 proc. światowego oraz 5,9 proc. unijnego eksportu w tym obszarze" - napisano. Dodano, że liczba gospodarstw rolnych w Polsce zmalała w ciągu ostatniej dekady z 1,5 mln do 1,3 mln, a produktywność sektora wzrosła w okresie 2004-2020 ponaddwukrotnie.

Rośnie powierzchnia gospodarstw

Autorzy raportu zwrócili uwagę, że jeszcze w 2004 r. średnia powierzchnia gospodarstw powyżej 1 ha w Polsce nie przekraczała 8,8 ha wobec 11,7 ha w Unii Europejskiej, a udział gospodarstw o powierzchni ponad 15 ha wynosił 10,3 proc. w porównaniu z 40-60 proc. w Europie Zachodniej.

"Od tego czasu następuje stopniowa agregacja gruntów rolnych w Polsce, co przyczynia się do zwiększenia potencjału inwestycyjnego rolników" - czytamy. Podkreślono, że pracujący w rolnictwie stanowią w Polsce istotną grupę zawodową – ok. 10 proc. ogółu zatrudnionych wobec niespełna 3 proc. w UE.

Analitycy PIE wyliczyli, że w latach 2004-2020 dochód rozporządzalny rolniczych gospodarstw domowych wzrósł nominalnie 3,4-krotnie. W tym samym czasie luka płacowa pomiędzy rolnikami a pracownikami zmalała z ponad 35 proc. do 4 proc. Sytuacja rolników w ostatnich dwóch dekadach stopniowo się poprawiała, m.in. dzięki napływowi środków unijnych.

W ocenie analityka z zespołu strategii PIE Macieja Miniszewskiego kluczowym wyzwaniem stojącym przed rolnictwem w Polsce jest i będzie wykorzystanie całego potencjału technologicznego sektora (np. komputeryzacja zarządzania uprawami i hodowlą). "Pozwoli to na złagodzenie efektów zmian strukturalnych i obniżenie kosztów dostarczania wysokiej jakości usług oraz przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną" - wskazał.

Powiązany Artykuł

Polska jest drugim w Europie producentem truskawek. Zobacz, do ilu krajów je eksportujemy

To miasta, a nie wsie się wyludniają?

W latach 2000-2019 liczba mieszkańców obszarów wiejskich zwiększyła się o 766 tys., to sama liczba rolników nie wzrosła. Wyjaśniono, że to przede wszystkim efekt "wyprowadzki pod miasto". Prawie 7 na 10 mieszkańców wsi to osoby bezrolne, aktywne zawodowo poza sektorem rolniczym. Jednocześnie, społeczeństwo wiejskie, jak zaznaczono, starzeje się szybciej niż ogólna populacja Polski. "Obecnie nawet co czwarta osoba na wsi jest w wieku poprodukcyjnym, podczas gdy w mieście jest to ok. 18 proc. ludności" - zauważono w analizie PIE.

Według PIE istotny wpływ na zmiany w sektorze rolnym, w tym na postęp technologiczny miał wzrost poziomu wykształcenia członków gospodarstw rolnych. W Polsce w 2018 r. 52 proc. mieszkańców wsi miało wykształcenie średnie, pomaturalne lub niepełne wyższe. Był to wzrost o 38 pkt. proc. wobec 1997 r. Z kolei co piąta osoba w 2018 r. zdobyła wykształcenie wyższe (+17 pkt. proc.), a co czwarta (26 proc.) zasadnicze zawodowe (-2 pkt. proc.).

Wydatki na badania mają mały wpływ na rolnictwo?

W latach 1999-2017 krajowe wydatki na badania i rozwój w Polsce, według parytetu siły nabywczej w dolarach amerykańskich, wzrosły 2,4-krotnie – najbardziej spośród krajów Grupy Wyszehradzkiej. W tym samym czasie ich udział w całkowitych wydatkach na B+R zmalał o ponad 4 pkt. proc.

"Pomimo tego, że wydatki na badania i rozwój w obszarze nauk rolniczych i weterynaryjnych w Polsce wykazały trend wzrostowy, sposób ich dystrybucji wpływał niekorzystnie na rozwój wiedzy i innowacyjności w rolnictwie" - stwierdzono. Zakres badań był przez to ograniczony, co uniemożliwiło intensywny i szybki rozwój nowoczesnych technologii w działalności rolniczej - Polska znajduje się wśród krajów o niskim poziomie patentowania nowoczesnych rozwiązań.

Powiązany Artykuł

Janusz Wojciechowski: Polska w ramach Wspólnej Polityki Rolnej otrzyma 34,5 mld euro

Skąd czerpać wzory?

Według ekspertów PIE inspiracją dla polityki publicznej wspierającej rozwój sektora rolnego mogą być rozwiązania brytyjskie. Skupiono się tam na wsparciu grup innowatorów, tworzących rozwiązania wykorzystujące Big Data, sztuczną inteligencję i robotykę. Według niego takie działania są o tyle istotne, że według analityków do 2024 r. wartość branży sztucznej inteligencji w rolnictwie wzrośnie o 24,3 proc., a w 2027 r. wyniesie 12 mld dol.

PR24/PAP/sw