Kobiety jednak zarabiają więcej od mężczyzn? GUS pokazał, w których firmach
To dane, które burzą stereotypy. Okazuje się, że w małych i średnich firmach w Polsce kobiety zarabiają lepiej od mężczyzn. Sytuacja odwraca się o 180 stopni w dużych korporacjach, gdzie luka płacowa na niekorzyść kobiet jest ogromna. Najnowsze dane GUS pokazują zaskakującą prawdę o tym, kto i gdzie naprawdę zarabia w naszym kraju.
Andrzej Mandel
2025-07-02, 12:52
Najważniejsze informacje w skrócie:
- Mediana wynagrodzeń w styczniu 2025 wyniosła 6882,8 zł brutto
- W przypadku kobiet mediana wynagrodzeń wyniosła 6734,34 zł brutto, połowa mężczyzn zarobiła mniej niż 7032,61 zł brutto
- Najmniej płaciły najmniejsze przedsiębiorstwa - połowa pracowników zarobiła w nich mniej niż minimalne wynagrodzenie, czyli 4666 zł brutto
Spadek mediany wynagrodzeń w styczniu 2025 - spokojnie, to tylko efekt grudniowych premii, nagród i prezentów
W grudniu 2024 mediana wynagrodzeń wyniosła 7266,8 zł brutto. W styczniu 2025 Polacy zarobili mniej, bo mediana wyniosła 6882,8 zł brutto (ok. 5022 zł netto). Oznacza to spadek o 5,3 proc. Jednak i tak mediana wynagrodzeń w styczniu 2025 była wyższa o 15,3 proc. w stosunku do tej ze stycznia 2024 roku.
Niższe wypłaty w styczniu nie wynikały jednak z gwałtownego spadku płac. W grudniu wiele firm wypłaca różnego rodzaju premie, nagrody itp. - zarówno całoroczne, jak i te związane ze świętami. W efekcie wynagrodzenia zaliczają "skok" w górę, by wrócić do normy w styczniu. Widać to przy porównaniu mediany z listopada wynoszącej 6842 zł brutto ze styczniową w kwocie 6882,8 zł brutto.
Przeciętne wynagrodzenie brutto w całej gospodarce wyniosło 8717,18 zł brutto (ok. 6272 zł netto). Oznacza to, że mediana była aż o 21 proc. niższa od średniej arytmetycznej wynagrodzeń.
♀️♂️ Odwrócona luka płacowa. Dlaczego kobiety zarabiają więcej w małych firmach?
Dane GUS pokazujące, że w mikro- i małych firmach mediana zarobków kobiet jest wyższa niż mężczyzn, burzą stereotypy. To zjawisko, choć zaskakujące, ma kilka możliwych wyjaśnień socjologicznych i ekonomicznych.
Specyfika branż. Małe i mikroprzedsiębiorstwa bardzo często działają w sektorze usług, gdzie tradycyjnie dominują kobiety i ich kompetencje są wysoko cenione. Mowa tu np. o branży beauty (kosmetyczki, fryzjerki), małej gastronomii, usługach księgowych, prowadzeniu biur czy opiece nad dziećmi i osobami starszymi.
Brak "szklanego sufitu". W małej firmie nie ma wielopoziomowej, często zdominowanej przez mężczyzn drabiny korporacyjnej. Hierarchia jest płaska, a ścieżki awansu krótsze. Liczą się bezpośrednie umiejętności i efekty pracy, a nie "polityka firmy" czy nieświadome uprzedzenia, które w dużych korporacjach mogą blokować kobietom dostęp do najlepiej płatnych stanowisk.
Rola "miękkich kompetencji". W bezpośrednim kontakcie z klientem, który jest kluczowy dla małych firm, ogromne znaczenie mają tzw. kompetencje miękkie: komunikacja, organizacja, budowanie relacji i empatia. W wielu małych firmach usługowych te umiejętności, często postrzegane jako domena kobiet, są bardziej cenione i bezpośrednio przekładają się na wyższe wynagrodzenie.
Zjawisko to pokazuje, że w środowisku pozbawionym korporacyjnych barier, gdzie liczy się bezpośrednia wartość dla klienta, kobiety nie tylko doganiają, ale i przeganiają mężczyzn pod względem zarobków.
Najmniejsze firmy płacą najgorzej, ale praktycznie po równo niezależnie od płci
Najniższa mediana wynagrodzeń jest w mikrofirmach zatrudniających do 5 osób. Połowa pracujących w nich Polaków i Polek zarobiła w nich co najwyżej 4666 zł brutto czyli równowartość płacy minimalnej. Można tu, w przypadku mediany, mówić jednak o braku luki płacowej - zarówno mężczyźni, jak i kobiety mają ją jednakową.
Mikrofirmy zatrudniające między 6 a 9 osób preferują z kolei kobiety. Mediana wynagrodzeń pań w takich firmach wyniosła 4906 zł i była o 240 zł wyższa niż w przypadku panów, których połowa zarabiała co najwyżej minimalną.
Kobiety zarabiają też lepiej od mężczyzn w małych firmach zatrudniających między 10 a 49 osób. Mediana wynagrodzeń kobiet w styczniu wyniosła tu 6212,56 zł brutto, mediana pensji panów 5700 zł brutto.
Ogólnie w sektorze mikro i małych przedsiębiorstw Polki zarabiają nieco lepiej niż Polacy, ale nie zmienia to faktu, że mniejsze firmy płacą poniżej ogólnokrajowej mediany płac, jak i poniżej przeciętnej krajowej pensji.
📈 Mediana vs. Średnia. Który wskaźnik lepiej pokazuje, ile naprawdę zarabiamy?
Czy różni się mediana od średniej krajowej? To kluczowa różnica dla zrozumienia realnych zarobków w Polsce.
Średnia arytmetyczna: To suma wszystkich pensji podzielona przez liczbę pracowników. Jest bardzo wrażliwa na wartości skrajne. Wyobraź sobie dziesięciu pracowników, z których dziewięciu zarabia 3000 zł, a jeden prezes 100 000 zł. Średnia pensja w tej firmie wyniesie prawie 13 000 zł, co jest absurdem.
Mediana (wartość środkowa): To pensja osoby, która znajduje się dokładnie pośrodku stawki – połowa ludzi zarabia mniej od niej, a połowa więcej. W naszym przykładzie mediana wyniosłaby 3000 zł.
Wniosek: Mediana jest znacznie lepszym i bardziej "demokratycznym" wskaźnikiem, który pokazuje, ile zarabia "typowy" pracownik. W Polsce, gdzie nierówności dochodowe są duże, mediana jest zawsze znacznie niższa od średniej, która jest zawyżana przez niewielką grupę najlepiej zarabiających.
Duże firmy płacą więcej, ale preferują panów
Od przedsiębiorstw zatrudniających co najmniej 50 pracowników zaczyna się zdecydowana luka płacowa na niekorzyść kobiet. Najwyraźniejsza jest w firmach zatrudniających powyżej 1000 osób. Mediana wynagrodzeń kobiet wyniosła w nich w styczniu 7395,69 zł brutto (podczas gdy firmy zatrudniające między 250 a 999 zł wypłacały medianę w wysokości 7439,36 zł), a panów 8680,32 zł brutto. Średnio największe firmy wypłaciły kobietom 9150,96 zł brutto, a mężczyznom 10 936,24 zł brutto.
Te różnice w wynagrodzeniach między płciami w największych podmiotach mogą wynikać z faktu, że najlepiej opłacane stanowiska w zarządach najczęściej zajmują mężczyźni. Podbija to zarówno średnią, jak i medianę.
💡 Chcesz podwyżkę? 3 argumenty, których warto użyć w rozmowie z szefem
Dane o zarobkach to świetny punkt wyjścia do rozmowy o własnej pensji. Jakich argumentów użyć?
Argument rynkowy. "Zgodnie z najnowszymi danymi GUS/OBW, mediana wynagrodzeń na moim stanowisku w firmach podobnej wielkości wynosi X. Moje obecne wynagrodzenie jest poniżej tej wartości, a moje wyniki..." – to pokazuje, że znasz realia rynkowe.
Argument oparty na sukcesie. Zamiast mówić "ciężko pracuję", przygotuj listę konkretnych, mierzalnych sukcesów z ostatniego roku (np. "zrealizowałem projekt X, który przyniósł Y oszczędności", "pozyskałem 5 nowych klientów").
Argument oparty na przyszłości. Pokaż, że myślisz o rozwoju. "W najbliższym roku chcę wziąć na siebie dodatkowe obowiązki X i Y, co przełoży się na Z dla firmy. W związku z tym chciałbym, aby moje wynagrodzenie odzwierciedlało ten wzrost odpowiedzialności."
Nie zmienia to faktu, że dla obu płci najlepszą opcją przy szukaniu jak najwyższych zarobków jest szukanie pracy w firmie zatrudniającej co najmniej 50 osób. Przy czym dla mężczyzn jest to znacznie atrakcyjniejsze - w firmach zatrudniających między 50 a 249 osób mediana wynagrodzeń panów wynosiła 7442,34 zł brutto i była o 1772,34 zł brutto wyższa niż w firmach mających do 49 pracowników. W przypadku kobiet różnica wynosiła tu 977,44 zł brutto.
Czytaj także:
- Tyle trzeba zarabiać, by być klasą średnią. Dużo?
- Płaca minimalna 2026 rozczaruje? Rząd podjął decyzję
- Połowa firm ma problem z rekrutacją. Główny powód oczywisty
Źródło: GUS/Andrzej Mandel