Świętokrzyskie: 23 proc. środków UE w ramach RPO

Zdaniem urzędników i marszałka województwa świętokrzyskiego, niskie tempo wydatkowania środków jest spowodowane m.in. późnym zatwierdzeniem programu przez Komisję Europejską i brakiem przepisów umożliwiających przeprowadzenie konkursów.

Województwo świętokrzyskie w Regionalnym Programie Operacyjnym (RPOWŚ) na lata 2014-2020 ma do dyspozycji niemal 1,4 mld euro, w tym ponad 980 mln euro w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i ponad 383 mln euro w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS).

W ramach EFRR najwięcej, bo ok. 176,5 mln euro ma być wydane na przedsięwzięcia 4. osi priorytetowej „Dziedzictwo naturalne i kulturowe” (do tej osi zaliczamy m. in. zachowanie dziedzictwa, przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych oraz usuwanie ich skutków, gospodarkę odpadami i wodno-ściekową). Ponad 167 mln euro wesprze projekty osi 3., związane z efektywną i zieloną energią, a ponad 161 mln euro - konkurencyjną gospodarkę (oś 2., m. in. tworzenie terenów inwestycyjnych i wsparcie sektora MŚP)

Z EFS największe wydatki zaplanowano na wsparcie rynku pracy - ok. 125 mln euro (oś 10.) oraz edukację i wsparcie aktywności społecznej – 109 mln zł (oś 8. – m. in. szkolnictwo zawodowe, kształcenie ustawiczne, edukacja przedszkolna).

Jak wynika z danych przekazanych PAP przez Departament Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach, w 2015 r. w ramach RPO ogłoszono 15 konkursów na kwotę ponad 228,7 mln zł, a w 2016 r. - 34 nabory na kwotę ponad 833,3 mln zł. Do końca roku ma być ogłoszonych jeszcze 19 konkursów o wartości 958,2 mln zł.

Do tej pory nie zamknięto żadnego z projektów, realizowanych w ramach RPOWŚ.

Uwzględniając ogłoszone nabory, do tej pory zaangażowano 23,14 proc. środków programu (nie jest to jednoznaczne z zaawansowaniem ich wydatkowania). W ramach EFRR - 21,2 proc. (najwięcej w ramach dziedzictwa naturalnego i kulturowego – 46,7 proc., najmniej na efektywną i zieloną energię – 5,8 proc.). W ramach EFS to 30,96 proc. (najwięcej na rynek pracy – 41,7 proc., najmniej na włączanie społeczne i walkę z ubóstwem – 25,5 proc).

Niski jest poziom kontraktacji środków - na poziomie 4 proc., a przy uwzględnieniu pre-umów (umów wstępnych wymaganych w projektach z EFRR) - 8 proc.

"Nowoczesna Szkoła Zawodowa – Nowoczesny Region"

Wśród projektów, których realizacja już się rozpoczęła, jest zainicjowane w styczniu przedsięwzięcie "Nowoczesna Szkoła Zawodowa – Nowoczesny Region". Wartość projektu, którego liderem jest regionalny samorząd, to ok. 11,5 mln zł. Celem inicjatywy jest opracowanie programów nauczania zawodowego w inteligentnych specjalizacjach woj. świętokrzyskiego, doposażenie szkolnych pracowni oraz organizacja staży i praktyk uczniowskich u przedsiębiorców. W projekcie bierze udział 28 szkół o profilach z zawodowych całego regionu (560 uczniów i 56 nauczycieli). Do 30 września w przedsięwzięciu rozliczono ok. 1,2 mln zł.

Podpisano też umowy na wykonanie remontu drogi wojewódzkiej z Ostrowca Świętokrzyskiego w kierunku Bałtowa oraz budowę obwodnicy Ćmielowa - inwestycje mają być finansowane z RPO. Realizowane są też projekty związane ze wsparciem dla osób zakładających własny biznes i bezrobotnych.

Podpisano wstępne umowy na działania związane z termomodernizacją budynków, energooszczędnym oświetleniem, budową ścieżek rowerowych i zagospodarowaniem turystycznym atrakcyjnych przyrodniczo miejsc, realizowane w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych przez samorządy Kieleckiego Obszaru Funkcjonalnego. Umowy wstępne zawarto także na inwestycje związane z kulturą – m. in rozbudowę Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Kielcach, budowę nowej siedziby kieleckiego Teatru Lalki i Aktora „Kubuś” i kontynuację rewitalizacji klasztoru na Św. Krzyżu.

Zdaniem przedstawicieli urzędu, przyczyny niskiego tempa wydatkowania środków RPOWŚ 2014-2020 związane są m. in. z późnym rozpoczęciem negocjacji programu z Komisją Europejską (spowodowanym późnym zatwierdzeniem dokumentów krajowych warunkujących rozpoczęcie tego procesu przez regiony) i późnym zatwierdzenia dokumentu przez Komisję - w lutym 2015 r.

Także marszałek województwa świętokrzyskiego Adam Jarubas w rozmowie z PAP przyznał, że o niższym niż siedem lat temu poziomie kontraktacji projektów z RPO czy ich certyfikacji (potwierdzenia wydatków) świadczą „obiektywne czynniki”. „Do dzisiaj brakuje niektórych rozporządzeń, czy map zdrowia. Czekamy na kwestie nowych instytucji w obszarze polityki wodnej, a przez długi okres czasu czekaliśmy też na ustawę o zamówieniach publicznych” – wyliczał marszałek. Jak zapewnił, w 2017 r. regionalny samorząd planuje ogłosić ponad 40 naborów dotyczących samego EFS w RPOWŚ.

- Jestem spokojny o poziom wydatkowania tych pieniędzy. Rozumiem też politykę resortu (ministerstwa rozwoju – PAP), któremu zależy na jak najszybszym zaawansowaniu płatności, żeby większość z nich nie skumulowała się na rok 2019 czy 2020. Bo wtedy trudno też obsługiwać fundusze od strony zarządczej – argumentował Jarubas.

Zdaniem Jarubasa, istotniejsze w konieczności szybkiego wydatkowania funduszy UE nie są skutki Brexitu, ale pokazanie bogatym państwom UE przeciwnym polityce spójności, że warto wyłożyć pieniądze na kolejny unijny budżet po 2020 r.

- To nasza wspólna odpowiedzialność, żeby tak zaawansować te programy, żeby pokazać, że potrafimy je wykorzystać i że przynoszą dobre efekty dla rozwoju gospodarczego. Jest to dla nas dzisiaj wyzwanie by zaawansować te płatności. Zmobilizować też wszystkich tych, którzy wiedzą, że mają przyznane dotacje, by przychodzili z płatnościami. Musimy przyspieszyć - mamy taki plan - podkreślił marszałek.

Jarubas dodał, że po spotkaniu z wicepremierem, ministrem rozwoju Mateuszem Morawieckim, spotkał się dyrektorami wydziałów od funduszy unijnych. „Jest plan, by te wskaźniki, które sobie założyliśmy, były bezpieczne i wykonalne” – zapewnił Jarubas.

PAP, abo