Ojcu dziecka też przysługuje zasiłek macierzyński

Posłuchaj

Jedynym ograniczeniem przy urlopie ojcowskim jest to, że urlop ten musi być wykorzystany przez ojca do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia. Przysługuje on niezależnie od tego, czy matce przysługuje urlop i zasiłek macierzyński ‒ wyjaśnia Elżbieta Fijor z Centrali ZUS. (Elżbieta Szczerbak, Naczelna Redakcja Gospodarcza Polskiego Radia)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Urlop ojcowski też cieszy się coraz większą popularnością. Od początku tego roku skorzystało z niego już ponad 52 tys. mężczyzn.

‒ Ojcowie coraz chętniej włączają się w opiekę nad dzieckiem. To nie tylko duże wsparcie dla mamy, ale także bezcenny czas spędzony na budowaniu więzi z maluchem. Cieszę się, że coraz więcej ojców korzysta z urlopu ojcowskiego, to dowód na to, że zmiany przez nas wprowadzone sprawdziły się – stwierdził Władysław Kosiniak-Kamysz, minister pracy i polityki społecznej.

Urlop ojcowski w 1. roku życia dziecka

W 2013 roku z urlopów ojcowskich skorzystało 28,5 tys. mężczyzn, w 2014 roku było ich już ponad 129 tysięcy. Od początku tego roku zdecydowało się na niego ponad 52 tysiące.

‒ Jedynym ograniczeniem przy urlopie ojcowskim jest to, że urlop ten musi być wykorzystany przez ojca do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia. Ten urlop ojcowski przysługuje w wymiarze 2 tygodni. Istotne jest to, że przysługuje on niezależnie od tego, czy matce przysługuje urlop i zasiłek macierzyński ‒ wyjaśnia Elżbieta Fijor z Departamentu Zasiłków Centrali ZUS.

Konieczne złożenie wniosku

Aby skorzystać z takiego urlopu i zasiłku należy złożyć wniosek.

‒ Ojciec powinien złożyć wniosek przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Za okres urlopu ojcowskiego zasiłek wynosi 100 proc. podstawy wymiaru ‒ dodaje ekspertka ZUS.

WAŻNE!

Zasiłek macierzyński przez okres ustalony jako okres urlopu ojcowskiego przysługuje zarówno pracownikom korzystającym z takiego urlopu, jak i innym osobom podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu niebędącym pracownikami, do których przepisy Kodeksu pracy nie mają zastosowania.

Kiedy urlop może być dzielony

Z tych uprawnień rodzicielskich chciałby skorzystać słuchacz, współdzieląc obowiązki ze swoją  żoną.

‒ Niedawno, trzy miesiące temu urodziło mi się dziecko. Żona nie chce wykorzystywać całego urlopu macierzyńskiego, chce niedługo wrócić do pracy. Zastanawiamy się więc, czy nie skorzystać z urlopu ojcowskiego. Ale nie jestem pewien, czy mogę się podzielić urlopem z żoną.

To kolejna okoliczność, która umożliwia ojcu dziecka skorzystanie z uprawnień rodzicielskich.

‒ Kiedy  matka zdecyduje, że po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego, w wymiarze 14 tygodni, wraca do pracy, to z tego uprawnienia może za dalszy okres korzystać ojciec – potwierdza Elżbieta Fijor.

WAŻNE!

W przypadku, gdy pracownica lub pracownik pobierający zasiłek macierzyński za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego, łączą korzystanie z tego urlopu z wykonywaniem pracy u pracodawcy, który udzielił urlopu, zasiłek macierzyński ulega pomniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym pracownica lub pracownik pracują w czasie korzystania z dodatkowego urlopu. Zasada ta dotyczy wyłącznie pracowników i nie ma zastosowania do ubezpieczonych niebędących pracownikami.

Ojciec zamiast matki

Okolicznością, kiedy to ojciec może podjąć opiekę nad dzieckiem jest śmierć matki, bądź porzucenie przez nią dziecka.

‒ Wtedy również przysługuje ojcu ta niewykorzystana przez matkę część urlopu macierzyńskiego i zasiłku. Może zdarzyć się też tak, że matka wymaga opieki szpitalnej. I wtedy, jeżeli przebywa ona w szpitalu, to po wykorzystaniu przez nią 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, ojciec może wystąpić o pozostałą część urlopu macierzyńskiego i wypłatę zasiłku. Ale tylko wtedy, kiedy matka jest w szpitalu i nie ma możliwości sprawowania opieki nad dzieckiem. Jeżeli ojciec przerwie pracę lub działalność gospodarczą i zechce sprawować opiekę, to też ma takie prawo ‒ tłumaczy Elżbieta Fijor z ZUS.

Zasiłek tylko przez 20 tygodni

Warto też pamiętać, że okres przez który ojciec pobiera zasiłek macierzyński, jest ściśle określony.

‒ Łączny wymiar zasiłku we wszystkich tych okolicznościach nie może przekraczać okresu 20 tygodni, jeżeli mówimy o tym podstawowym wymiarze, gdy urodziło się 1 dziecko, czyli mamy te 140 dni. I oczywiście nie może być ani jednego dnia przerwy, wtedy kiedy dzieli się urlop pomiędzy matkę i ojca ‒ wyjaśnia ekspertka.

Urlop dodatkowy też z zasiłkiem

Ojciec ma również prawo do korzystania z zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu i urlopu rodzicielskiego.

‒ Trzeba też pamiętać, że urlop dodatkowy i matce, i ojcu ‒ maksymalnie może zostać podzielony na dwie części. Co oznacza, że część może wykorzystać matka, a później ojciec. Natomiast jeśli chodzi o urlop rodzicielski, to rodzice też mogą się nim podzielić. Może być on wykorzystany maksymalnie w 3 częściach, przypadających bezpośrednio. I żadna z tych części nie  może być krótsza niż 8 tygodni ‒ zaznacza Elżbieta Fijor.

WAŻNE!

Ubezpieczonemu ojcu dziecka prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego przysługuje na równi z ubezpieczoną matką dziecka. Rodzice mogą dzielić się tymi uprawnieniami w ramach przysługującego im wymiaru zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, ale nie mogą korzystać z nich równocześnie.

Elżbieta Szczerbak, mb

Na pytania Słuchaczy Jedynki, dotyczące urlopów ojcowskich odpowiadała podczas dyżuru telefonicznego Anna Pol z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Z uprawnień rodzicielskich może korzystać nie tylko matka, która urodziła dziecko, ale także ubezpieczony ojciec dziecka. Jednym z takich uprawnień jest właśnie urlop ojcowski. Pytań od słuchaczy było sporo – przede wszystkim o urlop pytali przyszli ojcowe, którzy prowadzą działalność gospodarczą – młodzi przedsiębiorcy.

Prowadzę działalność gospodarczą, jestem mikroprzedsiębiorcą  –  czy przysługuje mi urlop ojcowski?

Anna Pol, ekspert ZUS: – W tym przypadku przysługuje Panu tzw. zasiłek macierzyński, ponieważ jest Pan osobą prowadząca działalność gospodarczą, dlatego przysługujące  świadczenie nie nazywa sie urlopem – tak jak dla pracownika zakładu pracy, ale może Pan skorzystać z tych samych świadczeń. Czyli z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego, który wynosi 2 tygodnie. Warunkiem skorzystania z tego świadczenia jest jednak podleganie przez Pana dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu

Niebawem będą mamą i stąd moje pytanie, czy aby skorzystać z urlopu ojcowskiego dwoje rodziców musi być zatrudnionych na umowę o pracę?

Anna Pol, ekspert z ZUS: – W przypadku urlopu ojcowskiego to świadczenie jest niezależne od uprawnień matki. Urlop ojcowski przysługuje ojcu bez względu na to, czy matka ma umowę o pracę, czy też jest to inna forma zatrudnienia, lub też mama jest bezrobotna.

Od kilku miesięcy jestem ojcem – czy mogę skorzystać z urlopu ojcowskiego? I co powinienem zrobić, by o taki urlop się ubiegać?

Anna Pol, ekspert z ZUS: – Ojciec ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres  2 tygodni, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy, czyli jak najbardziej może Pan z urlopu ojcowskiego korzystać.

W małych firmach – zatrudniających do 20 pracowników świadczenie takie będzie  wypłacane przez ZUS, bo w okresie urlopu ojcowskiego przysługuje Panu prawo do zasiłku macierzyńskiego. Świadczenie takie jest wypłacane z ubezpieczenia chorobowego pracownika, czyli nie jest kosztem dla pracodawcy.

Żeby dostać urlop ojcowski należy przygotować wniosek i złożyć go pracodawcy, co najmniej 7 dni przed rozpoczęciem urlopu. Pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu pracownikowi. Co ważne, trzeba pamiętać o zachowaniu tego terminu, gdyż w przypadku jego przekroczenia pracodawca nie jest związany wnioskiem.

Oprac. Justyna Golonko

Audycja powstała przy współpracy z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.