Tomasz Skoczek: sport pomagał szerzyć wartości niepodległościowe [ROZMOWA DNIA]
11 listopada 1918 roku Polska odzyskała niepodległość po 123 latach zaborów. Udział w walce o odrodzenie Rzeczypospolitej miały też organizacje propagujące sport i kulturę fizyczną. Z Tomaszem Skoczkiem z Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie rozmawiali o tym Jan Kałucki i Krzysztof Kuzak.
2014-11-11, 10:16
Posłuchaj
Krzysztof Kuzak: Początki działalności sportowej i turystycznej to Towarzystwo Gimnastyczne Sokół, które powstało jeszcze w XIX wieku.
Tomasz Skoczek: Był to pierwszy związek sportowy, który powstał na ziemiach polskich. We Lwowie w 1867 roku. Oczywiście nie było to stowarzyszenie stricte sportowe. Miało ono na celu krzewienie wartości społecznych i kulturalnych, a przede wszystkim właśnie niepodległościowych.
KK: W tamtym okresie były to nierozerwalne wartości.
TS: I to widać m.in. po sokolim stroju galowym, który przypomina strój wojskowy oraz po sztandarach, które z jednej strony zawsze miały wszytego sokoła. Oczywiście był to symbol, który miał nawiązywać do godła Polski czyli orła, który pod zaborami był zabroniony. Każdy Polak wiedział co ten sokół symbolizuje.
KK: Przypomnijmy, że Towarzystwo działało nie tylko we Lwowie.
TS: Zaczęto tworzyć wiele gniazd, czyli oddziałów m.in. w Krakowie. Jako ciekawostkę można powiedzieć, że w 1894 r. rozegrano pierwszy mecz piłki nożnej. Właśnie między drużynami Sokołów lwowskiego i krakowskiego.
KK: Z oddziałów Sokoła wywodzili się żołnierze Legionów Polskich, którzy walczyli o niepodległość.
TS: Tak; ponieważ jednym z zadań Sokoła było przygotowanie do walki, przygotowanie dobrej tężyzny fizycznej, kondycji. Towarzystwo nie zajmowało się tylko gimnastyką. Grano w piłkę, trenowano szermierkę, jazdę konną, zapasy. Uprawiano takie dyscypliny sportu, które są w stanie przygotować także do walki. Nie tylko do zmagań sportowych.
W dwudziestoleciu międzywojennym Sokół rozrósł się; stał się organizacją ogólnopolską, a jego siedzibę przeniesiono do Warszawy.
Jan Kałucki: Mało kto wie, ale najstarszym istniejącym klubem w Warszawie nie jest ani Legia, ani Polonia, ale Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie. Czy było łatwo powołać do życia tego typu towarzystwo?
TS: Oczywiście nie było łatwo ponieważ zaborcy sprzeciwiali się tworzeniu jakichkolwiek organizacji, czy to sportowych, czy kulturalnych, czy społecznych. Mimo wszystko powstaje w Warszawie pierwsza organizacja sportowa - Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie, które w 1882 r. zostaje zalegalizowane.
Tak samo jaki i Sokół, tak samo inne towarzystwa sportowe zawiązane po 1882 r. nie przekazywały tylko wartości sportowych. Poprzez sport szerzono także kulturę, wartości społeczne i oczywiście niepodległościowe.
ps