Elektroniczne postępowanie upominawcze a koszty sądowe. Senat zdecydował

Powiązany Artykuł

Wznowiono obrady Senatu. Izba wyższa zajmie się m.in. nowelami związanymi z zapobieganiem pandemii

Senacka propozycja nowelizacji ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, za którą zagłosowało wszystkich 100 senatorów, została tym samym skierowana do prac w Sejmie.

• Ustawa "lokal za grunt" jest potrzebna. Senatorowie dyskutowali na temat rynku mieszkaniowego
• Senat przyjął ustawę budżetową 2021. Będą dodatkowe fundusze na walkę z COVID-19

W końcu kwietnia 2020 r. TK orzekł o niezgodności z konstytucją przepisu, który pozbawia stronę pozwaną możliwości ubiegania się o zwolnienie z kosztów sądowych w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Chodziło o przepis wyłączający możliwość uzyskania takiego zwolnienia.

Trybunał wskazał przy tym, że jedynym motywem wprowadzenia elektronicznego postępowania upominawczego była sprawność postępowania głównego i uniknięcie postępowań wpadkowych. Jednak zdaniem Trybunału, tempo rozpoznania sprawy nie jest wartością absolutną, dla której wolno byłoby poświecić ochronę praw podmiotowych. "Sprawność rozpoznania sprawy można zapewnić środkami innymi niż zamknięcie stronom drogi odwoławczej" - podkreślał TK.

Elektroniczne postępowanie upominawcze wprowadzono w 2010 r. W Lublinie powstał też wtedy specjalny sąd elektroniczny. Pytanie prawne w tej sprawie złożył do TK w sierpniu 2016 r. właśnie lubelski sąd. Zaznaczał, że zakwestionowany przepis budzi konstytucyjne wątpliwości w sytuacji, gdy należy przeprowadzić postępowanie dowodowe związane z wydatkami na etapie wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty.

"Ta teza nie okazała się w pełni trafna"

W związku z tym senacka komisja ustawodawcza przygotowała projekt nowelizacji dostosowującej przepisy do tego orzeczenia TK. - Ustawodawca kiedyś założył, że pozwany nie będzie ponosił żadnych dodatkowych kosztów, gdyż sprzeciw od nakazu zapłaty nie podlega opłacie, tyle że teza ta nie okazała się w pełni trafna, ponieważ pominięta została sytuacja, gdy skuteczność sprzeciwu wymaga postępowania dowodowego na wniosek pozwanego niedysponującego wystarczającymi funduszami - uzasadniał w grudniu zeszłego roku przewodniczący tej komisji senator niezależny Krzysztof Kwiatkowski.

W związku z tym w zaproponowanej przez Senat zmianie dodano przepis głoszący wprost, że "w elektronicznym postępowaniu upominawczym wydatki ponosi Skarb Państwa". Taki zapis sugerował resort sprawiedliwości. - Proponuje się ustawowe zwolnienie obu stron od wydatków w tym postępowaniu. Jest to podyktowane przede wszystkim rzadkim występowaniem sytuacji, w których zachodzi konieczność pokrywania wydatków z tytułu opinii biegłego, jak też potrzebą utrzymania prostoty i sprawności elektronicznego postępowania upominawczego - mówiła w grudniu wiceminister sprawiedliwości Anna Dalkowska.

Według proponowanego projektu zmiana miałaby wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

pb