Narodowy Dzień Powstań Śląskich. Prezydent: to hołd dla tych, którzy walczyli za Polskę

W piątek w Pałacu Prezydenckim odbyło się spotkanie Andrzeja Dudy z przedstawicielami instytucji i podmiotów wnioskujących o ustanowienie Narodowego Dnia Powstań Śląskich.

- 20 czerwca, mam nadzieję, wkrótce zostanie ustanowiony Narodowym Dniem Powstań Śląskich. Cieszę się, że Śląsk i Ślązacy będą mieli upamiętnione te wydarzenia. To także hołd dla tych, którzy w powstaniach walczyli za Polskę - powiedział podczas spotkania prezydent, którego na Twitterze cytuje KPRP. 

- W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej dziękuję, że jesteście tu dzisiaj z tak ważną inicjatywą - mówił prezydent. 

Apel do prezydenta

Z apelem do prezydenta o ustanowienie Narodowego Dnia Powstań Śląskich zwrócił się trzy miesiące temu w uchwale Sejmik Województwa Śląskiego.
20 czerwca 1922 roku Wojsko Polskie pod dowództwem gen. Stanisława Szeptyckiego przejęło część Górnego Śląska przyznaną Polsce decyzją Konferencji Ambasadorów. Ziemie te wróciły do Polski w wyniku plebiscytu i III Powstania Śląskiego. Do historii przeszło powitanie polskich oddziałów na moście w Szopienicach.

Powstania śląskie

Pierwsze powstanie było następstwem niezadowolenia ludności polskiej z decyzji paryskiej Konferencji Pokojowej o przeprowadzeniu na Górnym Śląsku plebiscytu, mającego rozstrzygnąć o podziale tego terenu między Polskę i Niemcy. Rozpoczęte w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 powstanie zostało stłumione przez Niemców już 26 sierpnia.

II powstanie wybuchło w nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 wobec próby opanowania obszaru plebiscytowego przez bojówki niemieckich nacjonalistów. Mimo pewnych sukcesów zakończyło się 25 sierpnia na rozkaz jego dowódców. Wymiernym efektem tych walk było m.in. wprowadzenie polsko-niemieckiej policji plebiscytowej oraz dopuszczenie nauczania w języku polskim.

Plebiscyt odbył się 20 marca 1921. W głosowaniu wydano zgodę na udział osób, które wcześniej wyemigrowały ze Śląska. W tym celu z Niemiec przyjechało 182 tys. emigrantów, z Polski -10 tys. Ostatecznie w plebiscycie wzięło udział ok. 97 proc. uprawnionych osób, z czego ok. 19 proc. stanowili wcześniejsi emigranci. Za przynależnością do Polski głosowała mniejszość, 40,3 proc. głosujących.

Komisja Plebiscytowa zdecydowała o przyznaniu prawie całego obszaru Niemcom. Na tę wieść wcześniejsze pojedyncze strajki niezadowolonych z trudnych warunków materialnych i bezrobocia mieszkańców regionu przekształciły się 2 maja w strajk generalny.

III powstanie

W nocy z 2 na 3 maja rozpoczęło się III powstanie. Na jego czele stanął znany działacz społeczny, a wcześniej komisarz plebiscytowy Wojciech Korfanty.

"Zwycięstwo osiągniemy za wszelka cenę i nie ma takiego mocarza na świecie, który by mógł nas okuć ponownie w kajdany germańskie" - pisał 3 maja w odezwie do rodaków Korfanty.

Walki trwały dwa miesiące - powstańcy zdołali opanować prawie cały obszar plebiscytowy, później broniąc go przed siłami niemieckimi. Najpoważniejsze starcia miały miejsce w okolicach Góry św. Anny. W III powstaniu śląskim wzięło udział około 60 tys. Polaków -1218 spośród nich poległo, 794 odniosło rany.

***

5 lipca 1921 zakończyło się III Powstanie Śląskie. Zryw doprowadził do korzystnego dla Polski podziału regionu, który był obiektem rywalizacji Niemiec i odrodzonej Rzeczpospolitej.

as