Pieśni, kolędy, pastorałki i bożonarodzeniowe hity. Nasz ranking
2022-12-22, 12:00
Boże Narodzenie bez muzyki nie byłoby tymi samymi świętami. To kolędy – najlepiej śpiewane w towarzystwie – sprawiają, że świętowanie radości z Narodzenia Pana staje się pełniejsze. Co więcej, ważne jest bogactwo treści, jakie można w nich odnaleźć. Które kolędy, pieśni i piosenki są najbardziej znane? Które najczęściej towarzyszą nam w czasie Bożego Narodzenia i przygotowań do świąt?
Kolędą o międzynarodowej sławie, śpiewaną we wszystkich językach świata, której melodię – można śmiało powiedzieć – zna każdy, jest "Cicha noc". To bożonarodzeniowa historia, której początek stanowi wiersz z 1816 r. Jego autorem jest ks. Joseph Mohr, wikariusz z miejscowości Mariapfarr, niedaleko Salzburga. Melodia powstała dwa lata później, gdy ks. Mohr trafił do nowo powstającej parafii św. Mikołaja w Oberndorf bei Salzburg. Wtedy zaproponował miejscowemu organiście Franzowi Gruberowi napisanie muzyki do swojego wiersza. To początek muzycznej historii, która opowiadana jest dziś w ponad 300 językach świata.
Polskie słowa kolędy "Cicha noc" napisał w 1930 roku kompozytor, dyrygent i pedagog Piotr Maszyński. Co ciekawe, ma on także zasługi w popularyzowaniu muzyki, nie wyłącznie jako tłumacz wielu utworów niemieckojęzycznych. W latach 1884–1886 był sprawozdawcą muzycznym "Gazety Polskiej".
Niesłabnącą popularnością cieszy się również kolęda "Słuchaj, brzmi aniołów pieśń". To znany angielski utwór, starszy nawet niż "Cicha noc". Tekst napisał jeden z założycieli Kościoła metodystycznego – Charles Wesley. Pierwszy raz pastor Wesley wydał pieśń w swym zbiorze "Hymns and Sacred Poems" w 1739 roku. Oryginał zaczynał się od słów "Hark! How all the welkin rings", a dziś śpiewana wersja to rezultat wielu zmian.
Także melodia przez wieki brzmiała inaczej. Śpiewano ją zarówno do muzyki hymnu "Cudowna Boża Łaska", jak i hymnu o tematyce wielkanocnej "Chrystus Pan dziś zmartwychwstał" – to tę muzykę zalecał sam Wesley. Od XIX wieku do dziś najbardziej znana i w praktyce jedyna wykorzystywana jest melodia autorstwa Feliksa Mendelssohna.
Polskie kolędy to najczęściej pieśni tradycyjne, z patriotyczną historią ich śpiewania. Wymienić tu należy kolędę "Bóg się rodzi" autorstwa Franciszka Karpińskiego. Utwór ten powstał na zamówienie księżnej Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej przed rokiem 1790 i wydany został w zbiorze "Pieśni nabożne", wydrukowanym w Supraślu w 1790 r.
Wśród znanych i popularnych polskich kolęd nie brakuje tych skocznych i związanych z ludowymi, często regionalnymi melodiami. Autorem całego zbioru "Symfonii anielskich" jest Jan Żabczyc. Wydane one zostały w 1631 r. Stamtąd pochodzi kolęda "Przybieżeli do Betlejem", a inna, także wciąż śpiewana, to "Pastuszkowie, bracia mili".
Kolędy to również kołysanki i także w tej postaci znane są na całym świecie. Od "Lulajże Jezuniu", przez kolędę "Gdy śliczna Panna", po nowe, tłumaczone z tekstów zagranicznych, np. "Kołysanka Józefa" – są spokojnymi utworami, które z różnych perspektyw opowiadają o Bożym Narodzeniu.
Osobnego zaznaczenia wymagają nowoczesne aranżacje wielu kolęd, w tym choćby te, które przygotowała grupa Pentatonix, która sama w sobie stała się muzycznym fenomenem. Po ich wykonania sięgają słuchacze na całym świecie.
Także w Polsce powstają nowe wersje kolęd polskich, jak i tłumaczenia i aranżacje tych najbardziej znanych za granicą. Wymienić tu należy muzyczne projekty TGD Kolędy Świata, w których za aranżacje i tłumaczenia odpowiedzialny jest m.in. lider i dyrygent grupy Piotr Nazaruk. Inne kolędowe przedsięwzięcie to trasa Betlejem w Polsce, której dyrektorem artystycznym był Mateusz Otremba (Mate.O).
Wszystkie utwory, po które chętnie sięgamy w czasie świąt Bożego Narodzenia, mogą przybliżyć nas do prawdziwej radości, ale i głębi tego czasu. Warto skorzystać z takiej szansy, a z popularnych pieśni i kolęd skonstruować własną świąteczną playlistę.
Słuchaj także:
Przemysław Goławski
kor