Dziś Wigilia Bożego Narodzenia. Przedstawiamy najczęściej kultywowane zwyczaje

Kulminacyjnym momentem wieczerzy wigilijnej jest łamanie się opłatkiem, na znak pojednania i przebaczenia. Towarzyszą mu życzenia składane sobie wzajemnie przez uczestników tej uroczystej kolacji.

Tradycje wigilijne

Według polskiej tradycji przy stole pozostaje jedno wolne miejsce dla niezapowiedzianego gościa. Pod białym obrusem kładzie się siano, które symbolizuje ubóstwo, w jakim narodził się Chrystus.

Tradycyjna wieczerza wigilijna składa się z dwunastu potraw z płodów ziemi. Zgodnie ze zwyczajem należy spróbować każdej z nich. Do najbardziej typowych należą: barszcz z uszkami, ryby przyrządzane na różne sposoby, kapusta z grzybami, pierogi z kapustą, kluski z makiem, cukrem i miodem, makiełki, kompot z suszonych owoców, czy z tradycji wschodniej - kulebiak, gołąbki i kutia. Na Śląsku potrawami wigilijnymi są moczka oraz makówki.

O północy wierni udają się na Pasterkę, czyli pierwszą mszę Bożego Narodzenia. Upamiętnia ona oczekiwanie i modlitwę pasterzy zmierzających do Betlejem. W Polsce to nabożeństwo jest jedną z najważniejszych świątecznych tradycji.

REKLAMA

W tym roku papież Franciszek będzie przewodniczył tradycyjnej Pasterce w bazylice watykańskiej o godzinie 19.30.

W Kościele łacińskim Wigilia Bożego Narodzenia jest obchodzona 24 grudnia, w greckokatolickim i prawosławnym - 6 stycznia, a w Kościele katolickim obrządku ormiańskiego - 5 stycznia.

Czy w Wigilię obowiązuje post?

Ważnym zwyczajem Wigilii jest śpiewanie kolęd i pastorałek, a także ustawienie szopki, obrazującej miejsce narodzin Jezusa. W szopce czy żłóbku, położonym w pobliżu choinki, znajdują się postacie Świętej Rodziny, pasterzy i Trzech Króli. Elementami szopki mogą też być figurki zwierząt, które według przekazu biblijnego znalazły się w Betlejem - wół, osioł, owce.
Z kolei pod udekorowaną świątecznie choinkę trafiają prezenty, które przynosi Święty Mikołaj, Gwiazdka albo Aniołek, w zależności od tradycji regionalnych.

W Polsce tradycją jest też podawanie postnych potraw na Wigilię, choć nie ma takiego nakazu. Post wigilijny to zwyczaj dość powszechnie przestrzegany, mimo tego, że w wielu wyznaniach chrześcijańskich nie obowiązuje. W Kościele katolickim został zniesiony w 1983 roku. Episkopat Polski podtrzymał post wigilijny specjalnym dokumentem do 2003 roku, a obecnie zaleca go ze względu na wieloletnią rodzimą tradycję. Jeśli Wigilia przypada w piątek, wówczas post jest konieczny.

REKLAMA

Święty Jan Paweł II co roku wygłaszał przesłanie i refleksje podczas spotkania wigilijnego z Polakami w Auli Pawła VI w Watykanie. Na ostatnim, w grudniu 2004 roku, mówił: "Daj nam poczucie siły i Polskę daj nam żywą, by słowa się spełniły nad ziemią tą szczęśliwą" (Stanisław Wyspiański "Wyzwolenie"). Papież życzył rodakom, aby "Dzieciątko Jezus - Zbawiciel świata - narodzony w noc betlejemską, był zawsze dla nich".

• Pogoda na Wigilię i Boże Narodzenie. Nie będzie białych świąt. Długa lista ostrzeżeń IMGW
• Polskie Radio na Święta Bożego Narodzenia

jp/IAR