Ochrona najmłodszych w UE. Michał Wójcik: nie była to łatwa batalia, ale odnieśliśmy sukces

- Ochrona polskich dzieci, w tym dbałość o zachowanie ich tożsamości kulturowej, językowej i religijnej to nasz priorytet. To właśnie dzięki Ministerstwu Sprawiedliwości stosowne regulacje zostały wprowadzone do prawa wspólnotowego. Dziś nieugięcie stoimy na straży tego, by respektowały je wszystkie kraje UE. Nie była to łatwa batalia, ale odnieśliśmy sukces - powiedział na konferencji prasowej minister Michał Wójcik.

- Minister Wójcik jest ikoną walki o zachowanie tożsamości polskich dzieci i uregulowanie tych kwestii na poziomie prawa krajowego oraz przepisów unijnych - podkreślił wiceminister sprawiedliwości Piotr Cieplucha.

- Regularnie podejmujemy działania, które zwiększają ochronę naszych małych obywateli - dodał.

Sukces polskiej inicjatywy

W dotychczasowych przepisach UE nie było przepisów traktujących o tożsamości dziecka. Szansą na ich wprowadzenie była nowelizacja unijnego rozporządzenia dotyczącego współpracy w sprawach rodzinnych i małżeńskich. Tej sprawie poświęcone były liczne wizyty zagraniczne ministra Michała Wójcika, a także jego wystąpienie podczas wysłuchania publicznego w Parlamencie Europejskim. Dzięki aktywnym działaniom, do polskiej inicjatywy przyłączyła się Grupa Wyszehradzka, a potem kolejne państwa.

W rezultacie weszło w życie rozporządzenie "Bruksela II Bis". Wszystkie państwa UE zostały zobowiązane do zachowywania prawa dziecka do tożsamości kulturowej, religijnej oraz językowej w postępowaniach o ustanowienie pieczy zastępczej. To właśnie ta zmiana umożliwiła powrót do kraju 106 polskich dzieci.

Zanim do tego doszło, dzieci umieszczane w rodzinach zastępczych nierzadko trafiały do rodzin muzułmańskich lub innych, które nie posługiwały się językiem polskim. Było to źródłem dodatkowego cierpienia najmłodszych i stanowiło pogwałcenie praw dziecka.

Starania Ministerstwa Sprawiedliwości sprawiły, że obowiązujące od 1 sierpnia 2022 r. rozporządzenie realnie zwiększyło ochronę dzieci i zapewniło realizację gwarancji zawartych w Konwencji ONZ o Prawach Dziecka.

Ochrona praw rodzin i dzieci

Nowe mechanizmy prawne przewidują m.in., że można poinformować o bliskim związku dziecka z danym państwem. Na przykład o krewnych dziecka, którzy są gotowi do podjęcia się pieczy nad nim. Polska bardzo często wykorzystuje tę możliwość i informuje państwo, w którym toczy się postępowanie dotyczące małego Polaka, o możliwości umieszczenia go w Polsce w rodzinie zastępczej.

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało wiele regulacji mających na celu ochronę praw rodzin i dzieci, zapewnienie im bezpieczeństwa i odpowiednich warunków. Wprowadzona została m.in. ustawa, która zreformowała postępowania z wnioskami o przekazanie dziecka za granicę, wynikającymi z Konwencji Haskiej. Skończyły się praktyki, wedle których dzieci trafiały do innego kraju już po pierwszej decyzji sądu, bez rozpatrzenia odwołania. Nowe przepisy wprowadziły zakaz wydawania dziecka z terytorium Polski do czasu uprawomocnienia się postanowienia sądu.

Wnioskami o wydanie z Polski dzieci zajmują się wyspecjalizowani sędziowie, a sprawy obligatoryjnie rozpoznawane są w ciągu sześciu tygodni.

Walka z szarą strefą adopcyjną

Zmiany ustawowe skończyły także z bulwersującymi przypadkami odbierania dzieci za biedę. Dzieci trafiają do placówek opiekuńczych wyłącznie w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia i tylko wówczas, gdy inne formy wsparcia danej rodziny nie odnoszą skutku i nie poprawiają sytuacji małoletnich.

Kolejne regulacje opracowane w Ministerstwie Sprawiedliwości są też przełomem w zwalczaniu nielegalnych adopcji. Postawiły dobro dzieci na pierwszym miejscu i pozwoliły na zdecydowaną walkę z szarą strefą adopcyjną.

Dzięki obowiązującej od 1 października 2023 r. nowelizacji Kodeksu karnego, zwiększona została ochrona dzieci przed pedofilią. Za zgwałcenie dziecka grozi kara do 30 lat więzienia albo dożywocie.

Ograniczone zostało także przedawnienie przestępstw pedofilskich, a gwałt na dziecku nie ulega przedawnieniu. Działa również dostępny dla wszystkich w internecie rejestr pedofilów.

PR24.pl, IAR, PAP, DoS