Prezydent Andrzej Duda: Senat jest jednym z filarów polskiego ustroju państwowego

Prezydent mówił, że o roli Senatu, jako instytucji ustrojowej nie stanowi jedynie jego świetna, sięgająca Rady Królewskiej historia i zasługi licznych znakomitych senatorów.

Rola Senatu

- Znaczenia tej izby nie można sprowadzać do swego rodzaju sentymentalnej pamiątki po pierwszej i drugiej Rzeczypospolitej, ani patrzeć na nią jedynie poprzez pryzmat historycznego przełomu 1989 r. - zaznaczył Andrzej Duda.

Rolą Senatu - jak kontynuował - "od wieków jest jednocześnie rozpraszanie władzy w państwie na większą liczbę podmiotów oraz równoważenie ich wpływów".

Posłuchaj

Prezydent Duda otworzył posiedzenie XI kadencji Senatu (IAR) 0:24

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

- To także rzeczowe recenzowanie i kontrolowanie pracy izby niżej, podnoszące jakość prawodawstwa oraz dające więcej czasu środowiskom obywatelskim na włączenie się, jako opiniodawcy do procesu legislacyjnego - wskazał prezydent.

Akcentował, że Senat jest jednym z filarów polskiego ustroju państwowego. Zaznaczył jednocześnie, że "jego dotychczasowe zasługi nie wykluczają namysłu nad zwiększeniem jego pozytywnego wpływu na funkcjonowanie państwa".

Posłuchaj

Andrzej Duda: Senat jest jednym z filarów polskiego ustroju państwowego (IAR) 0:27

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

• Co dalej po wyborach? Tak tworzy się nowy rząd. Zobacz trzy kroki konstytucyjne
• Wybory parlamentarne 2023. Kto się dostał do Sejmu? Pełna lista nazwisk
• Wybory parlamentarne 2023. Tak będzie wyglądał Senat. Pełna lista nazwisk

Andrzej Duda zauważył, że dyskusja nad nadaniem izbie nowej formuły toczy się od lat w środowiskach eksperckich. - Nadeszła pora, by w tę debatę włączyły się też inne podmioty. Nie tylko partie polityczne, ale także samorządowcy, organizacje społeczne czy wreszcie media - ocenił prezydent.

Mówił, że wśród głosów krytycznych dotyczących obecnego kształtu funkcjonowania Senatu wybija się opinia, że przeprowadzane jednocześnie, bezpośrednie i powszechne wybory do Sejmu i Senatu przekładają się często na podobny skład obu izb, prowadząc de facto do ich wzajemnego dublowania.

Posłuchaj

Prezydent Andrzej Duda otworzył pierwsze posiedzenie Senatu XI kadencji (IAR) 0:59

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

- Jako wartość dodaną, którą powinna wznosić izba, wskazuje się, że wkład Senatu w proces stanowienia prawa może być bardziej zdystansowany, czy wręcz oddzielony od bieżących sporów partyjnych, reprezentując bardziej zróżnicowany wachlarz cennych przemyśleń, poglądów i punktów widzenia - mówił Duda.

Ocenił, że doświadczenia innych państw wydają się w tym względzie dosyć zachęcające. Prezydent zwracał uwagę, że jedną z koncepcji reform Senatu jest uczynienie z niego izby samorządowej, w której zasiadać mogłyby jedynie osoby doświadczone w służbie publicznej na rożnych szczeblach samorządu terytorialnego.

"Przekształcenie Senatu w izbę wirylistów"

Inny pomysł, jak kontynuował Andrzej Duda, zakłada przekształcenie Senatu w izbę wirylistów. Zasiadałyby w niej, jak wyjaśniał, osoby pełniące wcześniej najwyższe stanowiska państwowe w pionach władzy wykonawczej i sądowniczej, ewentualnie również byłych szefów centralnych organów państwa, wymienionych w konstytucji.

- Część uczestników tej debaty ustrojowej proponuje też zarezerwowanie kilku mandatów senatorskich dla osób reprezentujących polską diasporę na różnych kontynentach, co mogłoby posłużyć zacieśnianiu więzi pomiędzy Polonią, a krajem jej przodków - mówił prezydent.

Istotną innowacją, jak stwierdził Andrzej Duda, "mogłoby być również oderwanie terminu wyborów lub procedur kooptacji do Senatu od terminu wyboru do Sejmu, po to, by wzmocnić zróżnicowanie składu obu izb pod względem afiliacji politycznych".

"Bardziej ekspercki charakter"

- Zwolennicy wspomnianych rozwiązań wskazują, że tak ukształtowany kształt Senatu może nadać mu charakter bardziej ekspercki, skupiony na długofalowych interesach państwa, może sprawić, że senatorowie wypowiadaliby się w imieniu własnym niż w imieniu ugrupowań zaangażowanych w bieżące parlamentarne spory polityczne, które stałyby się domeną Sejmu - mówił prezydent.

- Nowe podwaliny autorytetu i powagi izby wyższej zachęcałyby również, aby włączyć Senat w proces opiniowania i akceptacji kandydatów na najwyższe urzędu i najwyższe stanowiska sędziowskie w państwie - stwierdził Duda.

Prezydent zaznaczył, że przedstawiając propozycje nie opowiada się w tej chwili za żadną z nich. - Pragnę jedynie zachęcić panie i panów senatorów oraz szerokie kręgi naszych współobywateli do pochylenia się nad zagadnieniem potencjalnych korzyści, jakie mogą wiązać się z odmiennym ukształtowaniem Senatu - powiedział.

- Chcę jednak w tym kontekście podkreślić ogromny szacunek, jakim darzę Senat i wielkie znaczenie, jakie osobiście przywiązuję do pracy Senatu, jako izby, w której w jakimś sensie, z jednej strony recenzuje się pracę Sejmu, ale z drugiej strony, bardzo często dokonuje się rozmyślnego i niezwykle ważnego wkładu w działalność legislacyjną, która realizowana jest w izbie niżej - powiedział prezydent Duda.

Wybory do Senatu

W wyborach do Senatu kandydaci PiS zdobyli 34 mandaty; KO - 41; Trzeciej Drogi (PSL i Polska 2050) - 11, a Nowej Lewicy - 9 mandatów. W Senacie znajdzie się także pięciu senatorów, którzy startowali z własnych komitetów.

Przemówienie prezydenta Andrzeja Dudy w Senacie

PAP/IAR/jb