Matura 2025: język polski. Poznaliśmy odpowiedzi i rozwiązania

Matura 2025 z języka polskiego. Odpowiedzi i rozwiązania

Poznaliśmy już zagadnienia, teksty literackie i pytania, jakie w tym roku egzaminatorzy CKE przygotowali dla maturzystów przystępujących do egzaminu z języka polskiego. Poniżej opublikowaliśmy arkusz CKE i przykładowe rozwiązania i odpowiedzi do zadań w dwóch częściach tegorocznej matury:

• testu sprawdzającego umiejętność posługiwania się językiem (Język polski w użyciu)
• testu historycznoliterackiego

CZYTAJ TAKŻE: Maturzystka pomyliła tytuł piosenki w rozprawce. Sanah zrobiła jej prezent

ARKUSZE:

MATURA 2025 - ARKUSZ Z J. POLSKIEGO - TEST

MATURA 2025 - ARKUSZ Z J. POLSKIEGO - WYPRACOWANIE

REKLAMA

PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA:

Zadanie 1. Na podstawie tekstu Carla Sagana wyjaśnij sens zdania: Rozpoczęliśmy wędrówkę pośród "wędrowców". Przykładowe rozwiązanie: Zdanie to oznacza, że ludzkość rozpoczęła "wędrówkę" w kosmosie: eksplorowanie Układu Słonecznego, wysyłanie sond kosmicznych, badanie planet, które niegdyś nazywano "wędrowcami" z powodu ich ruchu na niebie.  

Zadanie 2. Rozstrzygnij, czy w tekstach Carla Sagana i Marty Trepczyńskiej jest mowa o takiej samej przyczynie zainteresowania kosmosem. Rozstrzygnięcie: Nie. Przykładowe uzasadnienie: Carl Sagan mówi o naukowej, poznawczej przyczynie zainteresowania kosmosem – zrozumienie wszechświata pomaga m.in. w zrozumieniu Ziemi i ludzkiej egzystencji. Marta Trepczyńska skupia się natomiast na praktycznym celu – poszukiwaniu nowego miejsca do życia dla ludzi w przyszłości.

Zadanie 3. Wyjaśnij, dlaczego zgodnie z tekstem Sagana nie możemy po prostu spakować się i wyruszyć na Marsa. Czy o takim samym ograniczeniu mowa w tekście Trepczyńskiej? Przykładowe rozwiązanie: Carl Sagan zwraca uwagę, że dziś nikt nie ma możliwości finansowych i technologicznych, by swobodnie podróżować w kosmosie. W tekście Marty Trepczyńskiej mowa jest o innych problemach związanych z długotrwałym przebywaniu poza Ziemią: to ograniczenia biologiczne (osłabienie organizmu), środowiskowe (warunki panujące na innych planetach) oraz techniczne (budowa struktur i przestrzeni zapewniających przetrwanie). Obydwa fragmenty wskazują na utrudnienia podróży kosmicznych, lecz w różnym kontekście.

Zadanie 4. Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń odnoszących się do tekstu Carla Sagana albo do tekstu Marty Trepczyńskiej.
1. Czasowniki w pierwszej osobie liczby mnogiej – Prawda
2. Przymiotnik wartościujący – Fałsz

REKLAMA

Zadanie 5. (0–4) Notatka syntetyzująca
Temat: odkrywanie kosmosu jako potrzeba człowieka. Przykładowe rozwiązanie: Zarówno Carl Sagan, jak i Marta Trepczyńska przekonują, że odkrywanie kosmosu jest naturalną i uniwersalną potrzebą człowieka: z jednej strony poznawczą, z drugiej – praktyczną. Sagan ukazuje eksplorację jako sposób na zrozumienie Ziemi i egzystencji ludzkiej. Trepczyńska podkreśla, że poszukiwania warunków do życia poza naszą planetą są ważne, bo dotyczą  przetrwania ludzkości. Oba teksty wskazują, że potrzeba ta jest uniwersalna, ale wynika z różnych przyczyn - ludzkiej ciekawości, ambicji i dążenia do przetrwania ludzkości w przyszłości.

Zadanie 6. A – 1 (Herakles), B – 4 (Ikar).

Zadanie 7.1. (0–1). Różnica w postawach życiowych. Wyjaśnij, czym się różni postawa życiowa zalecana w przytoczonym fragmencie Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią od postawy życiowej zalecanej w przytoczonym fragmencie wiersza Wiosna Jana Andrzeja Morsztyna. Przykładowe rozwiązanie: W "Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" zalecane jest myślenie o zbawieniu, skupienie się na życiu duchowym i ascetycznym ("chowali tu żywot swoj ciasno", "Co nam pomogło odzienie, albo obłudne jimienie").

W "Wiośnie" Morsztyna propagowane jest mądre korzystanie z krótkiego życia ("spieszmy się, spieszmy, niż nas czas nadgoni"), z jego przyjemności i uroków ("Zarwij, co możesz, dobrych dni pod miarą"), zanim nastąpi nieuchronna śmierć.

REKLAMA

Zadanie 7.2. Podaj nazwę epoki, w której powstała Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią, a następnie wykaż zgodność postawy zalecanej w przytoczonym fragmencie tego utworu ze światopoglądem rozpoznanej epoki. Przykładowe rozwiązanie - Nazwa epoki: średniowiecze. Zgodność postawy ze światopoglądem epoki: W średniowieczu życie ziemskie miało być przygotowaniem do życia wiecznego, Bóg był największą wartością. "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" mówi o marności dóbr ziemskich ("Co nam pomogło odzienie, albo obłudne jimienie"), przypomina o nadrzędnym celu życia człowieka: o zbawieniu duszy, podkreśla nieuchronność śmierci, po której nastąpi Boży sąd.

Zadanie 8.1. (0–1) Argumenty podmiotu lirycznego. Przykładowe rozwiązanie:

Argument 1. Ludzie sprawują władzę nie we własnym imieniu, lecz jako przedstawiciele Boga na ziemi – dlatego ich obowiązkiem jest dbać o dobro wspólne.

Argument 2. Historia pokazuje, że błędy, występki i zaniedbania władców mogą doprowadzić do upadku nie tylko miast, lecz także potężnych państw.

REKLAMA

Zadanie 8.2. (0-1) Przykład epitetu: "ludzki rodzaj", Nazwa środka retorycznego: Apostrofa.

Zadanie 9 (0-2) Rozstrzygnij, czy obraz matki w przytoczonym fragmencie Dziadów cz. III Adama Mickiewicza jest podobny do obrazu matki w przytoczonym fragmencie wiersza Stabat Mater Józefa Wittlina. W uzasadnieniu odpowiedzi sformułuj dwa argumenty – każdy w odniesieniu do obu tekstów. Przykładowe rozwiązanie: Rozstrzygnięcie: Nie, różnią się.

Argument 1: Pani Rollisonowa głośno rozpacza, opowiada o tragedii i próbuje aktywnie ulżyć synowi w cierpieniu. Matka z wiersza Wittlina jest bierna, milczy przytłoczona traumą, której nie umie wyrazić.

Argument 2:  Pani Rollison słyszy, że jej syn jeszcze żyje, i wciąż ma nadzieję na ratunek. Matka z wiersza "Stabat Mater" na własne oczy widzi, że jej syn jest już martwy, i jest już pozbawiona złudzeń.

REKLAMA

Zadanie 10.1. (0–1) Spośród podanych postaci (A–D) z Wesela Stanisława Wyspiańskiego wybierz i zaznacz tę, której ukazuje się Rycerz. Odpowiedź: A. Poeta.

Zadanie 10.2. (0–1) Wyjaśnij, czego symbolem jest Rycerz w Weselu Stanisława Wyspiańskiego. Przykładowa odpowiedź: Rycerz w "Weselu" Stanisława Wyspiańskiego uosabia cnotę, patriotyzm, heroizm i honor.

Zadanie 11. (0–1) W kontekście przytoczonego fragmentu wiersza Ten czas Krzysztofa Kamila Baczyńskiego wyjaśnij sens sformułowania przejdziem w mit. Przykładowa odpowiedź: Sformułowanie "przejdziem w mit" dotyczy przyszłości pokolenia poety Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, młodych ludzi, którym przyszło żyć ("Ciemna noc, tak już dawno ciemna noc, a bez gwiazd") i umierać ("w świat grobami odchodzą") w okrutnych czasach II wojny światowej. Podmiot liryczny podkreśla, że jest tylko jednym w wielu, których pochłonie wojna, a którzy przetrwają tylko w "micie" – staną się wspomnieniem, symbolem tragicznego czasu, bohaterami historii.

Zadanie 12. (0–2) Na okładce książki za pomocą różnych elementów graficznych przedstawiono interpretację powieści George’a Orwella. Wybierz dwa elementy graficzne i wyjaśnij ich sens w kontekście problematyki utworu Rok 1984. Przykładowe rozwiązanie:

REKLAMA

1. Wielkie oko jako symbol Wielkiego Brata.

Głównym elementem grafiki jest ogromne oko otoczone zębatym, niczym trybiki maszyny, pierścieniem. Oko symbolizuje Wielkiego Brata, według powieści Orwella: przywódcę totalitarnego państwa Oceanii.

W „Roku 1984” Wielki Brat jest uosobieniem wszechobecnej władzy, metaforą stałej inwigilacji ("Wielki Brat patrzy", głoszą plakaty w Oceanii). Szeroko otwarte, obserwujące wszystkich oko przypomina o braku prywatności i wolności, o kontroli myśli. Obwarowanie oka zębatym pierścieniem może ilustrować zmechanizowanie społeczeństwa, podporządkowanie jednostki totalitarnemu systemowi.

2. Sylwetka człowieka otoczona drutem kolczastym

REKLAMA

Na okładce widać sylwetkę samotnej osoby stojącej na tle krwiście czerwonego miasta, otoczoną drutem kolczastym. To symbol zniewolenia człowieka w świecie Roku 1984, więziennego charakteru tego świata, znaczącego ograniczenia swobód obywatelskich.   

Zadanie 13. (0–1) Wyjaśnij, na czym polega groteskowy charakter sytuacji przedstawionej w przytoczonym fragmencie Tanga Sławomira Mrożka. Odpowiedź zilustruj przykładem z tego fragmentu. Przykładowe rozwiązanie: Groteska w przytoczonej scenie polega na zestawieniu tematu śmierci i umierania z planowaniem własnego zgonu, a także z absurdalnymi reakcjami rodziny na tę sytuację. Przykład: Eugenia wchodzi na katafalk i zamierza umrzeć w trakcie ślubu, a bliscy starają się przemówić jej do rozsądku - twierdzą, że Eugenia chce popsuć uroczystość, i robią jej wyrzuty: "to nienormalne", "to szaleństwo".

Zadanie 14. (0–2) Czy postawa starego Prometeusza przedstawiona w utworze Zbigniewa Herberta jest zgodna z mitologicznym pierwowzorem? W uzasadnieniu odpowiedzi odwołaj się do przytoczonego utworu oraz do mitu o Prometeuszu z Mitologii Jana Parandowskiego. Przykładowe rozwiązanie: Nie jest zgodna z mitologicznym pierwowzorem. W mitologii greckiej Prometeusz był tytanem, który zasłynął jako ten, który stworzył człowieka. W utworze Zbigniewa Herberta Prometeusz to zwykły człowiek zbliżający się do kresu swoich lat we własnym domu w gronie najbliższych.

Maksymalna liczba punktów do zdobycia to 60. Aby zdać egzamin, trzeba ich zdobyć minimum 30 proc. W przypadku oblania matury można podejść do poprawki w sierpniu. Najważniejsze terminy tegorocznych matur można znaleźć pod tym linkiem: Harmonogram matur 2025: daty, godziny, przedmioty. Pełna lista egzaminów

REKLAMA

Czytaj także:

• Błąd kardynalny na maturze. Można stracić wszystkie punkty
• Wyniki matur 2025. Kiedy zostaną ogłoszone?
• W takich przypadkach możesz mieć unieważnioną maturę. 3 koszmary maturzystów

Źródła: PolskieRadio24.pl/CKE