Exit poll a late poll. Czym się różnią? Kiedy będą wyniki?

W dniu wyborów, do zamknięcia lokali wyborczych, polskim mediom wolno podawać jedynie frekwencję w głosowaniu. Zabronione jest publikowanie szacunkowych czy spodziewanych wyników wyborów. Dlatego też pierwsze sondażowe wyniki wyborów podawane są do wiadomości publicznej natychmiast po zakończeniu ciszy wyborczej, czyli najczęściej w dniu głosowania o godzinie 21 (o ile PKW nie przedłuży tego czasu). Te sondażowe wyniki to exit poll. Przygotowują je ankieterzy przepytujący wychodzących z lokali wyborczych, czy głosowali i na kogo.

Czym jest sondaż exit poll?

Badanie exit poll pozwala poznać szacowane wyniki wyborów bardzo szybko, tuż po zakończeniu ciszy wyborczej. Daje też pewien wgląd w poparcie w określonych grupach demograficznych, czyli pozwala mniej więcej wskazać, jak głosowały kobiety, a jak mężczyźni, jak ludzi młodsi, a jak starsi.

Sondaże te przeprowadzane przez fachowe sondażownie - np. TNS OBOP, GFK Polonia czy Ipsos - na zlecenie stacji telewizyjnych, radiowych czy portali internetowych. Ankieterzy ustawiają się pod losowo wybranymi komisjami spełniającymi kryteria ilości uprawnionych - tak, by móc zapytać o preferencje jak najwięcej osób, z wielu różnych grup społecznych. 

Czy exit poll jest wiarygodny?

Exit poll ma deklaratywny charakter, bo opiera się wyłącznie na ustnych wypowiedziach wyborców. To oznacza, że sondaż ten może być obarczony błędem - głosujący mogą ukrywać swoje rzeczywiste wybory i przywdziewać maski zwolenników innego kandydata, odmówić udziału w badaniu lub odpowiedzieć zgodnie z prawdą, ale np. omyłkowo oddać nieważny, nienadający się do liczenia, głos.

REKLAMA

Z tego też względu exit poll jest stosunkowo mało dokładnym miernikiem rzeczywistych preferencji wyborczych. W historii głosowań, także polskich, zdarzały się przypadki, gdy sondaż był błędny. Tak było w przypadku wyborów prezydenta Rzeszowa w 2024, gdy do drugiej tury nie wszedł kandydat wskazywany przez sondażownie. Zwykle przyjmuje się błąd badania exit poll w granicach 2 punktów procentowych.

Czym exit poll różni się od late poll?

W dniu wyborów niektóre sondażownie przeprowadzają także badanie late poll. To przewidywanie wyników wyborów na podstawie danych z komisji wyborczych, które przeprowadza się kilka godzin po zamknięciu lokali wyborczych. Podstawą są dane publikowane przez obwodowe komisje wyborcze po podliczeniu głosów.

Podstawową różnicą między tym ostatnim a exit poll jest sposób zbierania danych - late poll opiera się na faktycznie oddanych głosach, nie zaś ustnych deklaracjach, i dlatego daje wyniki bliższe rzeczywistym, choć wciąż szacunkowe - z błędem w granicach 1 punktu procentowego. Nie odzwierciedla w pełni wyników wyborów, ankieterzy nie są bowiem w stanie ustawić się przed wszystkimi komisjami w kraju i za granicą, i nie mówi nic o demografii.

Kiedy publikowany jest sondaż late poll?

Większa dokładność late poll względem exit poll wiąże się z dłuższym czasem oczekiwania na wynik tego pierwszego sondażu. Najwcześniejsze rezultaty badania obwieszczeń komisji spływają do mediów około 1, 2 w nocy i obejmują ca. 50 proc. komisji wyborczych. Drugi taki sondaż pojawia się nad ranem w poniedziałek po wyborach i obejmuje około 90 proc. komisji. Publikowane nad ranem wyniki i tak są znane na kilkanaście godzin przed wstępnymi oficjalnymi, podawanymi przez Państwową Komisję Wyborczą.

REKLAMA

Czytaj także: 

• Wybory prezydenckie 2025. Jak zagłosować korespondencyjnie, a jak za granicą?
• Kiedy wybory prezydenckie 2025? Kalendarz wyborczy [LISTA]

Badanie exit poll 2025 zostanie opublikowane w dniu głosowania w I turze wyborów prezydenckich, w niedzielę 18 maja tuż po godzinie 21, chyba że PKW przedłuży ciszę wyborczą. Pierwszy late poll 2025 pokaże się w nocy z niedzieli na poniedziałek, drugi - w poniedziałek nad ranem. Kolejne takie badanie prawdopodobnie już 1 czerwca, w dniu głosowania w II turze wyborów prezydenckich.

Źródła: PolskieRadio24.pl/mbl/k