Prezydent Andrzej Duda odwiedzi dziś Markową. Odda hołd rodzinie Ulmów
2023-03-24, 05:45
W Markowej na Podkarpaciu prezydent Andrzej Duda weźmie dziś udział w uroczystościach Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. 79 lat temu Niemcy zamordowali w Markowej małżeństwo Józefa i Wiktorię Ulmów, ich siedmioro dzieci, w tym jedno nienarodzone, oraz ośmioro ukrywanych w gospodarstwie Żydów.
Piątkowe obchody odbędą się w Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II Wojny Światowej im. Rodziny Ulmów. Jak zapowiadali prezydenccy współpracownicy, podczas uroczystości zostanie zainaugurowany Komitet Obchodów Towarzyszących Beatyfikacji Rodziny Ulmów. Ma on prowadzić działania w celu utrwalania pamięci o Polakach ratujących Żydów.
"Ważne wydarzenie dla państwa polskiego"
Decyzją papieża Franciszka beatyfikacja rodziny Ulmów odbędzie się 10 września tego roku w Markowej. Ich liturgiczne wspomnienie będzie obchodzone 7 lipca, w rocznicę zawarcie sakramentu małżeństwa przez Józefa i Wiktorię.
- Beatyfikacja rodziny Ulmów to też podkreślenie wagi pomocy przez tych wszystkich, którzy ryzykowali swoim życiem, by wspomóc prześladowanych Żydów. To będzie również ważne wydarzenie także dla państwa polskiego, stąd włączenie się prezydenta Andrzeja Dudy - podkreślił wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma, który wejdzie w skład Komitetu. Historyk jest również związany rodzinnie z Ulmami. Wiktora Ulma była siostrą jego babci i matką chrzestną jego ojca.
Beatyfikacja Józefa i Wiktorii Ulmów wraz z siedmiorgiem ich dzieci będzie dla Kościoła wydarzeniem historycznym i podwójnie bezprecedensowym. Po raz pierwszy jako błogosławiona zostanie ogłoszona cała rodzina i po raz pierwszy beatyfikowane zostanie dziecko nienarodzone.
Posłuchaj
Wielkie wyróżnienia dla rodziny Ulmów
Doktor Mateusz Szpytma zaznaczył, że to właśnie miłosierdzie względem drugiego człowieka było decydującym czynnikiem decyzji Ulmów o przyjęciu pod swój dach ośmiorga Żydów z rodzin Grünfeldów, Goldmanów i Didnerów. Po latach znaleziono należące do Józefa i Wiktorii "Dzieje Biblijne Starego i Nowego Przymierza", w których ktoś czerwoną kredką zaznaczył fragmenty przypowieści o miłosiernym Samarytaninie oraz o przykazaniu miłości bliźniego.
W 1995 roku małżeństwo zostało uhonorowane przez Instytut Yad Vashem medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. W 2003 roku rozpoczął się proces beatyfikacyjny rodziny Ulmów. Rok później w Markowej odsłonięto poświęcony im pomnik. Postanowieniem prezydenta Lecha Kaczyńskiego z 25 stycznia 2010 roku nadano im pośmiertnie Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. W marcu 2011 roku uchwałę w 67. rocznicę zbrodni w Markowej przyjął Sejm. W 2016 roku również w Markowej oficjalnie otwarto Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów.
Sprawcy zbrodni z 1944 roku w większości uniknęli odpowiedzialności. Na przykład dowódca ekspedycji karnej, porucznik Eilert Dieken, pracował po wojnie jako policjant w zachodnioniemieckim Esens. Osądzony został jedynie żandarm Josef Kokott. W 1957 roku został aresztowany na terenie Czechosłowacji, a następnie poddany ekstradycji do Polski. W 1958 roku skazano go na karę śmierci. Rada Państwa PRL skorzystała jednak z prawa łaski i zamieniła karę na dożywocie, a następnie na 25 lat więzienia. Kokott zmarł w więzieniu w 1980 roku.
- W hołdzie Polakom ratującym Żydów. Premierowe słuchowisko "Gałęzie jednego drzewa" w Jedynce
- "Samarytanie z Markowej". Reportaż Moniki Chrobak [POSŁUCHAJ]
jp/IAR